Piłaki Małe

Piłaki Małe
Piłaki Małe. Mogiła 3 żołnierzy rosyjskich. Fot. Adler7. Źródło: www.rowery.olsztyn.pl [30.07.2013]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	węgorzewski
Gmina	Budry
Liczba ludności (2010)	74
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	11-606
Tablice rejestracyjne	NWE
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Piłaki Małe
Położenie na mapie Polski Piłaki Małe
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Piłaki Małe (niem. Klein Pillacken, od 1923 r. Lindenwiese) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Budry. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 74 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jadwiga Święcka.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, na Pojezierzu Giżycko–Węgorzewskim, 17 km na wschód od Węgorzewa, nad strumykiem Mała Piłaka.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1553 roku jako czynszowa i obejmowała 45 łanów; sołtysem był niejaki Maciej syn Janela, który za 150 grzywien otrzymał 5 łanów. Gdy w 1561 roku zakończono akcję osiedleńczą, we wsi mieszkało 19 rodzin chłopskich i sołtys. Mieszkańcy odrabiali pańszczyznę w majątku państwowym w Popiołach. W XVII wieku wieś obejmowała nieco ponad 39 łanów, tyleż samo w połowie XIX wieku. W 1710 roku w wyniku epidemii dżumy zmarli niemal wszyscy mieszkańcy, ale wieś stosunkowo szybko ponownie się zaludniła. W 1858 roku była zamieszkana przez 304 osoby, natomiast w maju 1939 roku wieś liczyła 256 mieszkańców. Szkołę we wsi założono w 1741 roku; w połowie XIX wieku uczyło się w niej 43 dzieci, a w roku 1935 – 64 dzieci .

Dawniej w skład sołectwa Piłaki Małe wchodziły wsie: Koźlak i Rowy.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Budrach, a także parafii greckokatolickiej w Baniach Mazurskich.

Zabytki

• na dawnym cmentarzu ewangelickim znajdują się mogiły z okresu I wojny światowej; pochowano w nich 24 żołnierzy rosyjskich i żołnierza niemieckiego

Galeria zdjęć

• 

  Piłaki Małe. Prawosławny krzyż.
  Fot. Adler7. Źródło: www.rowery.olsztyn.pl [30.07.2013]
• 

  Piłaki Małe. Mogiła 10 żołnierzy rosyjskich.
  Fot. Adler7. Źródło: www.rowery.olsztyn.pl [30.07.2013]

Bibliografia

Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Wakar Andrzej, Wilamowski Bohdan, Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1968.
Bank Danych Lokalnych GUS [30.07.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [30.07.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [30.07.2013]