Dorotowo

Dorotowo
Dorotowo z lotu ptaka. Źródło: Wikimedia Commons
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Stawiguda
Liczba ludności (2022)	533
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Dorotowo
Położenie na mapie Polski Dorotowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Dorotowo (niem. Darethen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Stawiguda. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2012 roku miejscowość była zamieszkana przez 419 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Władysław Traskowski.

Położenie

Miejscowość położona na południu Warmii, w odległości 11 km na południe od Olsztyna, nad wschodnim brzegiem Jeziora Wulpińskiego.

Dzieje miejscowości

Przywilej lokacyjny dla Dorotowa został wystawiony przez kapitułę warmińską w 1348 roku. Odbiorcą nadania był Prus, niejaki Daroth, od imienia którego miejscowość wzięła swoją nazwę. W XIV i XV wieku nazwa ulegała licznym przekształceniom (Darath, Daroth, Darethen, Dorothowo). Na początku XVI wieku inicjatywę zasiedlania Dorotowa podejmował Mikołaj Kopernik. W 1783 roku wieś składała się z 21 budynków mieszkalnych. W 1827 roku została założona szkoła, w której nauczał Maciej Chłosta. W 1861 roku Dorotowo było zamieszkane przez 251 katolików i zaledwie 4 ewangelików. W tym czasie 232 mieszkańców posługiwało się językiem polskim.

W 1874 roku w miejscowości doszło do niezwykłego odkrycia. Odkopano skarb składający się z 1750 srebrnych i złotych monet rzymskich. W 1897 roku na wyspie Hertha na Jeziorze Wulpińskim została otwarta karczma – popularne wśród mieszkańców wsi miejsce niedzielnego wypoczynku. Po 1914 roku założyciel karczmy, Rogalla, stworzył tam również niewielkie muzeum, w którym gromadzono pamiątki z okresu I wojny światowej. Na początku wojny, 28 sierpnia 1914 roku, w okolicach Dorotowa doszło do potyczki między wojskami niemieckimi i rosyjskimi.

W plebiscycie 1920 roku w Dorotowie za Polską oddano 43 głosy, podczas gdy za Prusami opowiedziało się 243 uprawnionych do głosowania.

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat kształtowała się następująco:

• 1818 – 104 osoby
• 1861 – 255 osób
• 1939 – 565 osób
• 1998 – 295 osób

Gospodarka

Obecnie w miejscowości funkcjonuje kilka gospodarstw agroturystycznych. W Dorotowie działa również Hotel Jabłoński oraz Hotel Galery 69.

Kultura

W miejscowości działa Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Dorotowa.

Ludzie związani z miejscowością:

• Edward Cyfus (ur. 1949) – urodzony w Dorotowie pisarz i popularyzator gwary oraz kultury warmińskiej

Zabytki

• cmentarz wojenny zlokalizowany na północno-zachodnim skraju wsi, to miejsce spoczynku 148 żołnierzy niemieckich i 87 żołnierzy rosyjskich, poległych 28 i 29 sierpnia 1914 roku
• drewniany dom nr 19, wzniesiony na początku XX wieku – wpisany do wojewódzkiej ewidencji zabytków
• przydrożna kapliczka z końca XIX stulecia
• przydrożna kapliczka z przełomu XIX i XX wieku
• kapliczka znajdująca się przy drodze na Stawigudę, wzniesiona w 1939 roku

Bibliografia

Chłosta Jan, Słownik Warmii, Olsztyn 2002.
Knercer Wiktor, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1996.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Olsztynie [05.03.2014]
ciekawemazury.pl [25.02.2014]
Dane Statystyczne – Gmina Stawiguda [25.02.2014]
Olsztyńska Strona Rowerowa [25.02.2014]