Kozłowo

Kozłowo
Herb Kozłowa. Źródło: Strona Lokalnej Organizacji Turystycznej [12.09.2013]
Rodzaj miejscowości	wieś gminna
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	nidzicki
Gmina	Kozłowo
Liczba ludności (2010)	1 426
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	13-124
Tablice rejestracyjne	NNI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kozłowo
Położenie na mapie Polski Kozłowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kozłowo (niem. Gorrau, od 1938 r. Gorau) – wieś gminna w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Kozłowo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Obecnie miejscowość jest siedzibą gminy Kozłowo. W 2010 roku wieś liczyła 1 426 mieszkańców. Obecnie funkcję wójta pełni Marek Wolszczak.

Kozłowo
Źródło: Strona Gminy Kozłowo [12.09.2013]

Położenie

Miejscowość położona jest w odległości ok. 11 km od Nidzicy, przy drodze wojewódzkiej nr 545.

Dzieje miejscowości

Pierwsza nazwa wsi Kozłowo zanikła w XV w. Wtedy pojawiła się nazwa Wildenaw pochodząca od zamożnej rodziny posiadającej majątki w powiecie działdowskim i powiecie szestyńskim. W 1328 r. wieś lokowali Polacy: Dobiesława i Wenzenslau na prawie chełmińskim. Komtur dzierzgoński Luther von Braunschweig nadał im 120 łanów w Gross i Klien Koslau. Bracia otrzymali 19 lat wolnizny i zobowiązani zostali do wystawiania na wojnę trzech zbrojnych. W 1437 r. Małe i Duże Kozłowo wymieniano razem. W 1478 r. miejscowość należała do Albrechta Bartnickiego. W 1583 r. gospodarowało tu 4 junkrów. Folwark obejmował 17 łanów, a chłopi zajmowali 70,5 łana. Na 19,5 łanach znajdowało się 4 wolnych. W 1772 r. wieś w większości należała do: Theophila von der Oelsnitz i Christopha Friedricha Niklowitza.

W 1733 r. w Kozłowie postawiono murowany kościół, który do 1945 r. był własnością ewangelików. Wiadomo, że miejscowość w 1818 r. była wsią chłopską wraz z folwarkiem. W XIX w. powstała tutaj również szkoła. Do 1945 r. na terenie majątku zajmowano się hodowlą bydła i mleczarstwem. W 1818 r. było tu ok. 100 mieszkańców, a w 1939 r. – 340. W Kozłowie istniał dwór wraz z założeniem parkowym.

Gospodarka

We wsi istnieje wiele małych przedsiębiorstw i firm z branży: budowlano–remontowej, samochodowej, usługowo-handlowej, transportowej, fryzjerskiej, fotograficznej, spożywczej i odzieżowe. W Kozłowie znajduje się Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej. Rozwija się agroturystyka, powstały hotele.

Kultura

We wsi znajduje się Gminna Biblioteka Publiczna, Gminne Centrum Kultury i Sportu.

W 1977 r. zorganizowano tu Ogólnopolski Plener Malarski. Plenery malarskie odbywały się także w ramach projektu „Sojusz świata pracy z kulturą i sztuką” na Warmii i Mazurach.

Działają tutaj również następujące stowarzyszenia:

• KEKS – Kozłowska Ekologiczna Kuźnia Smaku
• Stowarzyszenie Promujmy Kozłowo non omnis moriar
• Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Kozłowo
• Stowarzyszenie Społeczno–Kulturalne Ziemia Kozłowska

Szkolnictwo

We wsi istnieje:

• zespół szkolno–przedszkolny
• szkoła podstawowa
• gimnazjum
• Centrum Kształcenia

Religia

W Kozłowie znajduje się siedziba lokalnej parafii rzymskokatolickiej pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Znajduje się tu także stacja kaznodziejska parafii ewangelicko–augsburskiej w Nidzicy.

Opieka społeczna

We wsi funkcjonuje Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej.

Ludzie związani z miejscowością

Z miejscowością związana jest postać Andrzeja Śmietanko – polityka, posła na Sejm drugiej kadencji, byłego ministra rolnictwa.

Zabytki

• barokowy kościół z lat 1733–1738
• pozostałości po centralnej części parku przylegającego do dworu w XIX w.

Bibliografia

Bałdowski Jan, Przewodnik. Warmia, Mazury, Suwalszczyzna, Warszawa 1996.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. IV, Warszawa.
Wijaczka Jacek, Dzieje wsi do końca XVIII wieku, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, ss. 165-202.
Strona Lokalnej Organizacji Turystycznej powiatu Nidzica [12.09.2013]
Strona Gminy Kozłowo [23.07.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [23.07.2014]