Dylewo: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
Linia 31: Linia 31:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}<br/>
 
}}<br/>
''' Dylewo'''  (niem.''Gut Döhlau'', od 1939 r. ''Döhlau'')– wieś sołecka w Polsce, położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat ostródzki| powiecie ostródzkim]], w [[Gmina Grunwald |gminie Grunwald]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny|administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś (łącznie z [[Dylewko| Dylewkiem]] i [[Jędrychowo|Jędrychowem]]) liczyła 492. mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Henryk Szałata]]<ref>[http://www.gminagrunwald.pl/ Portal Internetowy Gminy Grunwald] [ 21.06.2014]</ref>.   
+
''' Dylewo'''  (niem.''Gut Döhlau'', od 1939 r. ''Döhlau'') – wieś sołecka w Polsce, położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ostródzki| powiecie ostródzkim]], w [[Gmina Grunwald |gminie Grunwald]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny|administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś (łącznie z [[Dylewko| Dylewkiem]] i [[Jędrychowo|Jędrychowem]]) liczyła 492. mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Henryk Szałata]]<ref>[http://www.gminagrunwald.pl/ Portal Internetowy Gminy Grunwald] [ 21.06.2014]</ref>.   
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Miejscowość położona na [[Mazury Zachodnie|Mazurach Zachodnich]] ([[Pojezierze Iławsko-Ostródzkie]]), zajmuje wschodni skłon [[Garb Lubawski|Garbu Lubawskiego]]. Wieś leży w odległości 20 km na południe od [[Ostróda|Ostródy]].
+
Miejscowość położona jest na [[Mazury Zachodnie|Mazurach Zachodnich]] ([[Pojezierze Iławsko-Ostródzkie]]) w odległości 20 km od [[Ostróda| Ostródy]].
 
<br/>
 
<br/>
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Dobra nadano braciom Eberhardowi i Nickelowi z Diehl w 1349 roku . Od ich nazwiska  przyjęto nazwę majątku, która ulegała przemianom na przestrzeni wieków: Diehl, Döll, Delan, Döhlau. W 1540 roku dobra znajdowały się w posiadaniu Hansa Birckhana i Niklasa Kokolla. W latach 1662-1670 większość majątku znalazła się w rękach Albrechta von [[Finck von Finckenstein|Fincka]]. W 1860 roku majątek nabyli [[Ludwig Rose|Ludwig]]i [[Doris Rose]], którzy sprowadzili do Dylewa znanego i cenionego projektanta ogrodów [[Johann Larass|Johanna Larassa]]. Pozostałości romantycznego parku jego autorstwa zachowały się do dzisiejszych czasów.
+
Dobra nadano braciom Eberhardowi i Nickelowi z Diehl w 1349 roku . Od ich nazwiska  przyjęto nazwę majątku, która ulegała przemianom na przestrzeni wieków: ''Diehl'', ''Döll'', ''Delan'', ''Döhlau''. W 1540 roku dobra znajdowały się w posiadaniu [[Hans Birckhan|Hansa Birckhana]] i [[Niklas Kokoll|Niklasa Kokolla]]. W latach 1662–1670 większość majątku znalazła się w rękach Albrechta von [[Albrecht von Finckenstein|Fincka]]. W 1860 roku majątek nabyli [[Ludwig Rose|Ludwig]]i [[Doris Rose]], którzy sprowadzili do Dylewa znanego i cenionego projektanta ogrodów [[Johann Larass|Johanna Larassa]]. Pozostałości romantycznego parku jego autorstwa zachowały się do dzisiejszych czasów.
W 1820 roku Dylewo zamieszkiwało 330 osób. W 1880 liczba mieszkańców wzrosła do 465. W 1939 roku nazwa miejscowości została zmieniona na Gut Döhlau. Przed wybuchem II wojny światowej miejscowość liczyła 693 osoby.
+
W 1820 roku Dylewo zamieszkiwało 330 osób. W 1880 liczba mieszkańców wzrosła do 465. W 1939 roku nazwa miejscowości została zmieniona na ''Gut Döhlau''. Przed wybuchem [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] miejscowość liczyła 693 osoby.
Po 1945 roku na terenie miejscowości działał [[Państwowe Gospodarstwo Rolne|PGR]].
+
Po 1945 roku na terenie miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rolne.
 
<br/>
 
<br/>
 
==Turystyka==
 
==Turystyka==
[[Dylewo – rezerwat leśny]] o powierzchni 9,46 ha. Ustanowiony dla ochrony 100-letniej buczyny pomorskiej, porastającej wschodnie stoki Wzgórz Dylewskich.  
+
*[[Rezerwat leśny w Dylewie]] o powierzchni 9,46 ha - ustanowiony dla ochrony 100-letniej buczyny pomorskiej, porastającej wschodnie stoki Wzgórz Dylewskich.  
[[Jezioro Francuskie]] – [[rezerwat florystyczny]] o powierzchni 13,64 ha. Obejmuje położone na obszarze Góry Dylewskiej śródleśne jezioro, z przylegającymi torfowiskami i fragmentami buczyny pomorskiej w wieku 120 lat.
+
*[[Jezioro Francuskie]] – [[Rezerwat florystyczny w Dylewie|rezerwat florystyczny]] o powierzchni 13,64 ha - obejmuje położone na obszarze [[Góra Dylewska|Góry Dylewskiej]] śródleśne jezioro, z przylegającymi torfowiskami i fragmentami buczyny pomorskiej w wieku 120. lat.
 
<br/>  
 
<br/>  
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
*Obecny [[kościół]] zbudowano w 1842 z wykorzystaniem elementów gotyckich z poprzedniej budowli. Ołtarz główny późnorenesansowy, organy z 1850 r.
+
*[[Kościół NMP w Dylewie|kościół]] zbudowany w 1842 z wykorzystaniem elementów gotyckich z poprzedniej budowli; ołtarz główny późnorenesansowy, organy z 1850 r.
*[[Park pałacowy]] oraz pozostałości pałacowych murów, wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków
+
*[[Park pałacowy|park pałacowy]] oraz pozostałości pałacowych murów, wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków
*Dawny [[cmentarz ewangelicki]]
+
*dawny [[Cmentarz ewangelicki w Dylewie|cmentarz ewangelicki]]
<br/>
 
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
 
# Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, ''Warmia. Mazury'', Białystok 1998.
 
# Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, ''Warmia. Mazury'', Białystok 1998.

Wersja z 13:02, 21 cze 2014


Dylewo

Pole-obowiązkowe
Pole-obowiązkowe
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat ostródzki
Gmina Grunwald
Liczba ludności (2010) 492 (łącznie Dylewo, Dylewko i Jędrychowo)
Strefa numeracyjna (+48) 89
Kod pocztowy 14-107
Tablice rejestracyjne NOS
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Dylewo
Dylewo
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Dylewo
Dylewo
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Dylewo (niem.Gut Döhlau, od 1939 r. Döhlau) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Grunwald. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś (łącznie z Dylewkiem i Jędrychowem) liczyła 492. mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Henryk Szałata[1].

Położenie

Miejscowość położona jest na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko-Ostródzkie) w odległości 20 km od Ostródy.

Dzieje miejscowości

Dobra nadano braciom Eberhardowi i Nickelowi z Diehl w 1349 roku . Od ich nazwiska przyjęto nazwę majątku, która ulegała przemianom na przestrzeni wieków: Diehl, Döll, Delan, Döhlau. W 1540 roku dobra znajdowały się w posiadaniu Hansa Birckhana i Niklasa Kokolla. W latach 1662–1670 większość majątku znalazła się w rękach Albrechta von Fincka. W 1860 roku majątek nabyli Ludwigi Doris Rose, którzy sprowadzili do Dylewa znanego i cenionego projektanta ogrodów Johanna Larassa. Pozostałości romantycznego parku jego autorstwa zachowały się do dzisiejszych czasów. W 1820 roku Dylewo zamieszkiwało 330 osób. W 1880 liczba mieszkańców wzrosła do 465. W 1939 roku nazwa miejscowości została zmieniona na Gut Döhlau. Przed wybuchem II wojny światowej miejscowość liczyła 693 osoby. Po 1945 roku na terenie miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rolne.

Turystyka


Zabytki

  • kościół zbudowany w 1842 z wykorzystaniem elementów gotyckich z poprzedniej budowli; ołtarz główny późnorenesansowy, organy z 1850 r.
  • park pałacowy oraz pozostałości pałacowych murów, wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków
  • dawny cmentarz ewangelicki

Bibliografia

  1. Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, Warmia. Mazury, Białystok 1998.
  2. Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
  3. Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
  4. Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
  5. Sowiński Tomasz, Tajemnice Warmii i Mazur, Olsztyn 2008.
  6. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
  7. Bank Danych Lokalnych GUS [18.08.2013]
  8. Deutsche Verwaltungsgeschichte [18.08.2013]
  9. Olsztyńska Strona Rowerowa [18.08.2013]
  10. Wojewódzka Ewidencja Zabytków [18.08.2013]

Przypisy