Dylewo: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
− | ''' Dylewo''' (niem.''Gut Döhlau'', od 1939 r. ''Döhlau'')– wieś sołecka w Polsce, położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie | + | ''' Dylewo''' (niem.''Gut Döhlau'', od 1939 r. ''Döhlau'') – wieś sołecka w Polsce, położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ostródzki| powiecie ostródzkim]], w [[Gmina Grunwald |gminie Grunwald]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny|administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś (łącznie z [[Dylewko| Dylewkiem]] i [[Jędrychowo|Jędrychowem]]) liczyła 492. mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Henryk Szałata]]<ref>[http://www.gminagrunwald.pl/ Portal Internetowy Gminy Grunwald] [ 21.06.2014]</ref>. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
− | Miejscowość położona | + | Miejscowość położona jest na [[Mazury Zachodnie|Mazurach Zachodnich]] ([[Pojezierze Iławsko-Ostródzkie]]) w odległości 20 km od [[Ostróda| Ostródy]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
− | Dobra nadano braciom Eberhardowi i Nickelowi z Diehl w 1349 roku . Od ich nazwiska przyjęto nazwę majątku, która ulegała przemianom na przestrzeni wieków: Diehl, Döll, Delan, Döhlau. W 1540 roku dobra znajdowały się w posiadaniu Hansa Birckhana i Niklasa Kokolla. W latach | + | Dobra nadano braciom Eberhardowi i Nickelowi z Diehl w 1349 roku . Od ich nazwiska przyjęto nazwę majątku, która ulegała przemianom na przestrzeni wieków: ''Diehl'', ''Döll'', ''Delan'', ''Döhlau''. W 1540 roku dobra znajdowały się w posiadaniu [[Hans Birckhan|Hansa Birckhana]] i [[Niklas Kokoll|Niklasa Kokolla]]. W latach 1662–1670 większość majątku znalazła się w rękach Albrechta von [[Albrecht von Finckenstein|Fincka]]. W 1860 roku majątek nabyli [[Ludwig Rose|Ludwig]]i [[Doris Rose]], którzy sprowadzili do Dylewa znanego i cenionego projektanta ogrodów [[Johann Larass|Johanna Larassa]]. Pozostałości romantycznego parku jego autorstwa zachowały się do dzisiejszych czasów. |
− | W 1820 roku Dylewo zamieszkiwało 330 osób. W 1880 liczba mieszkańców wzrosła do 465. W 1939 roku nazwa miejscowości została zmieniona na Gut Döhlau. Przed wybuchem II wojny światowej miejscowość liczyła | + | W 1820 roku Dylewo zamieszkiwało 330 osób. W 1880 liczba mieszkańców wzrosła do 465. W 1939 roku nazwa miejscowości została zmieniona na ''Gut Döhlau''. Przed wybuchem [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] miejscowość liczyła 693 osoby. |
− | Po 1945 roku na terenie miejscowości | + | Po 1945 roku na terenie miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rolne. |
<br/> | <br/> | ||
==Turystyka== | ==Turystyka== | ||
− | [[ | + | *[[Rezerwat leśny w Dylewie]] o powierzchni 9,46 ha - ustanowiony dla ochrony 100-letniej buczyny pomorskiej, porastającej wschodnie stoki Wzgórz Dylewskich. |
− | [[Jezioro Francuskie]] – [[rezerwat florystyczny]] o powierzchni 13,64 ha | + | *[[Jezioro Francuskie]] – [[Rezerwat florystyczny w Dylewie|rezerwat florystyczny]] o powierzchni 13,64 ha - obejmuje położone na obszarze [[Góra Dylewska|Góry Dylewskiej]] śródleśne jezioro, z przylegającymi torfowiskami i fragmentami buczyny pomorskiej w wieku 120. lat. |
<br/> | <br/> | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
− | * | + | *[[Kościół NMP w Dylewie|kościół]] zbudowany w 1842 z wykorzystaniem elementów gotyckich z poprzedniej budowli; ołtarz główny późnorenesansowy, organy z 1850 r. |
− | *[[Park pałacowy]] oraz pozostałości pałacowych murów, wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków | + | *[[Park pałacowy|park pałacowy]] oraz pozostałości pałacowych murów, wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków |
− | * | + | *dawny [[Cmentarz ewangelicki w Dylewie|cmentarz ewangelicki]] |
− | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
# Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, ''Warmia. Mazury'', Białystok 1998. | # Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, ''Warmia. Mazury'', Białystok 1998. |
Wersja z 13:02, 21 cze 2014
Dylewo | |
| |
Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
| |
Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
Państwo | ![]() |
Województwo | warmińsko-mazurskie |
Powiat | ostródzki |
Gmina | Grunwald |
Liczba ludności (2010) | 492 (łącznie Dylewo, Dylewko i Jędrychowo) |
Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
Kod pocztowy | 14-107 |
Tablice rejestracyjne | NOS |
![]() {{#invoke:Koordynaty|szablon}} |
Dylewo (niem.Gut Döhlau, od 1939 r. Döhlau) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Grunwald. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś (łącznie z Dylewkiem i Jędrychowem) liczyła 492. mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Henryk Szałata[1].
Spis treści
[ukryj]Położenie
Miejscowość położona jest na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko-Ostródzkie) w odległości 20 km od Ostródy.
Dzieje miejscowości
Dobra nadano braciom Eberhardowi i Nickelowi z Diehl w 1349 roku . Od ich nazwiska przyjęto nazwę majątku, która ulegała przemianom na przestrzeni wieków: Diehl, Döll, Delan, Döhlau. W 1540 roku dobra znajdowały się w posiadaniu Hansa Birckhana i Niklasa Kokolla. W latach 1662–1670 większość majątku znalazła się w rękach Albrechta von Fincka. W 1860 roku majątek nabyli Ludwigi Doris Rose, którzy sprowadzili do Dylewa znanego i cenionego projektanta ogrodów Johanna Larassa. Pozostałości romantycznego parku jego autorstwa zachowały się do dzisiejszych czasów.
W 1820 roku Dylewo zamieszkiwało 330 osób. W 1880 liczba mieszkańców wzrosła do 465. W 1939 roku nazwa miejscowości została zmieniona na Gut Döhlau. Przed wybuchem II wojny światowej miejscowość liczyła 693 osoby.
Po 1945 roku na terenie miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rolne.
Turystyka
- Rezerwat leśny w Dylewie o powierzchni 9,46 ha - ustanowiony dla ochrony 100-letniej buczyny pomorskiej, porastającej wschodnie stoki Wzgórz Dylewskich.
- Jezioro Francuskie – rezerwat florystyczny o powierzchni 13,64 ha - obejmuje położone na obszarze Góry Dylewskiej śródleśne jezioro, z przylegającymi torfowiskami i fragmentami buczyny pomorskiej w wieku 120. lat.
Zabytki
- kościół zbudowany w 1842 z wykorzystaniem elementów gotyckich z poprzedniej budowli; ołtarz główny późnorenesansowy, organy z 1850 r.
- park pałacowy oraz pozostałości pałacowych murów, wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków
- dawny cmentarz ewangelicki
Bibliografia
- Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, Warmia. Mazury, Białystok 1998.
- Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
- Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
- Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
- Sowiński Tomasz, Tajemnice Warmii i Mazur, Olsztyn 2008.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Bank Danych Lokalnych GUS [18.08.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [18.08.2013]
- Olsztyńska Strona Rowerowa [18.08.2013]
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków [18.08.2013]
Przypisy
- Skocz do góry ↑ Portal Internetowy Gminy Grunwald [ 21.06.2014]