Bełcząc: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
(Bibliografia:)
Linia 31: Linia 31:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}
 
}}
<big>''' Bełcząc''' (niem. ''Belzonnen'', od 1938 r. ''Grossdorf'') – [[wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat piski|powiecie piskim]], w [[gmina Biała Piska|gminie Biała Piska]].  
+
<big>''' Bełcząc''' (niem. ''Belzonnen'', od 1938 r. ''Grossdorf'') – [[Wieś sołecka |wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat piski|powiecie piskim]], w [[Biała Piska (gmina miejsko-wiejska)|gminie Biała Piska]].  
  
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do [[województwo suwalskie|województwa suwalskiego]].  
+
W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]].  
  
 
<br/>
 
<br/>
Linia 39: Linia 39:
 
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
 
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
 
Wieś położona jest około 2 km na południowy wschód od [[Biała Piska|Białej Piskiej]].
 
Wieś położona jest około 2 km na południowy wschód od [[Biała Piska|Białej Piskiej]].
We wsi rozpoczyna swój bieg strumyk [[strymyk Bełcząc|Bełcząc]], prawy dopływ strumyka [[strumyk Białka|Białki]]. Około 1,8 km na północny wschód od wsi leży [[Brogowa Góra]] (182 m n.p.m.), około 1,2 km na wschód od wsi leży pagórek [[Lisia Górka]], natomiast około 1,5 km na południowy wschód od wsi leży [[Ostra Góra]] (203 m n.p.m.).
+
We wsi rozpoczyna swój bieg strumyk [[Strumyk Bełcząc|Bełcząc]], prawy dopływ strumyka [[Strumyk Białka|Białki]]. Około 1,8 km na północny wschód od wsi leży [[Brogowa Góra]] (182 m n.p.m.), około 1,2 km na wschód od wsi leży pagórek [[Lisia Górka]], natomiast około 1,5 km na południowy wschód od wsi leży [[Ostra Góra]] (203 m n.p.m.).
  
 
<br/>
 
<br/>
Linia 63: Linia 63:
  
 
=== Ludzie związani z miejscowością ===
 
=== Ludzie związani z miejscowością ===
* [[Jan Maksymilian Kucharski]] – urodził się w Bełczącu, współpracownik [[lkwim: Gustaw Leyding |Gustawa Leydinga jr.]], sekretarz [[Związek Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich|Związku Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich]]. Autor powieści z życia Mazurów pt. [[„Głos krwi i ziemi”]] (Łomża 1938)
+
*[[Jan Maksymilian Kucharski]] – urodził się w Bełczącu, współpracownik [[lkwim: Gustaw Leyding |Gustawa Leydinga jr.]], sekretarz [[Związek Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich|Związku Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich]]. Autor powieści z życia Mazurów pt. [[„Głos krwi i ziemi”]] (Łomża 1938)
 
<br/>
 
<br/>
 
[[File: Pomnik upamiętniający zdobycie dział rosyjskich przez żołnierzy niemieckich trakcie walk w 1914 roku.jpg|thumb|300px|Pomnik upamiętniający zdobycie dział rosyjskich przez żołnierzy niemieckich trakcie walk w 1914 roku]]
 
[[File: Pomnik upamiętniający zdobycie dział rosyjskich przez żołnierzy niemieckich trakcie walk w 1914 roku.jpg|thumb|300px|Pomnik upamiętniający zdobycie dział rosyjskich przez żołnierzy niemieckich trakcie walk w 1914 roku]]
Linia 69: Linia 69:
 
=== Zabytki ===
 
=== Zabytki ===
 
*Pomnik wystawiony na pamiątkę zdobycia przez wojska niemieckie dział rosyjskich 8 sierpnia 1914 roku; na zachód od wsi
 
*Pomnik wystawiony na pamiątkę zdobycia przez wojska niemieckie dział rosyjskich 8 sierpnia 1914 roku; na zachód od wsi
*Na cmentarzu wiejskim [[kwatera wojskowa w Bełczącu|kwatera wojskowa]] żołnierzy rosyjskich poległych w sierpniu 1914 roku; nie zachowana
+
*Na cmentarzu wiejskim [[Kwatera wojskowa w Bełczącu|kwatera wojskowa]] żołnierzy rosyjskich poległych w sierpniu 1914 roku; nie zachowana
*Dawny [[cmentarz ewangelicki w Bełczącu|cmentarz ewangelicki]], rodzinny, z XIX wieku
+
*Dawny [[Cmentarz ewangelicki w Bełczącu|cmentarz ewangelicki]], rodzinny, z XIX wieku
 
*[[Budynek szkoły w Bełczącu|Budynek szkoły]] z początku XX wieku
 
*[[Budynek szkoły w Bełczącu|Budynek szkoły]] z początku XX wieku
 
<br/>
 
<br/>
 +
 +
===Turystyka===
 +
*Szlak rowerowy o łącznej długości 22,7 km, przebieg trasy: [[Biała Piska]] – Bełcząc – [[Kowalewo]] – [[Mikuty]] – [[Kumielsk]] – [[Szkody]]
 +
<br>
  
 
=== Bibliografia ===
 
=== Bibliografia ===
Linia 93: Linia 97:
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
+
[[Kategoria: Powiat piski]]
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 02:12, 25 paź 2013 (CEST)
+
[[Kategoria: Biała Piska (gmina miejsko-wiejska)]]  
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 22:50, 22 wrz 2013 (CEST)
+
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
 
+
[[Kategoria: 1401-1500]]
[[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: wieś sołecka]][[Kategoria: powiat piski]][[Kategoria: gmina Biała Piska]]  
 
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 22:43, 22 wrz 2013 (CEST)
 

Wersja z 10:54, 3 lip 2014


Bełcząc

Pole-obowiązkowe
Pole-obowiązkowe
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat piski
Gmina Biała Piska
Liczba ludności (2010) 161
Strefa numeracyjna (+48) 87
Kod pocztowy 12-230
Tablice rejestracyjne NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Bełcząc
Bełcząc
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Bełcząc
Bełcząc
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Bełcząc (niem. Belzonnen, od 1938 r. Grossdorf) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Biała Piska.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.


Charakterystyka fizjograficzna

Wieś położona jest około 2 km na południowy wschód od Białej Piskiej. We wsi rozpoczyna swój bieg strumyk Bełcząc, prawy dopływ strumyka Białki. Około 1,8 km na północny wschód od wsi leży Brogowa Góra (182 m n.p.m.), około 1,2 km na wschód od wsi leży pagórek Lisia Górka, natomiast około 1,5 km na południowy wschód od wsi leży Ostra Góra (203 m n.p.m.).


Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1428 roku na 48 łanach na prawie chełmińskim. Zasadźcą i sołtysem został Włościbor (Właścibór), który otrzymał 6 łanów, zaś karczmarzami byli Piotr Jątek (1428), Tomasz (1476), Wicuś (1526). Wieś powstała w tym samym czasie, co wsie Biała i Kumielsk, lecz w przeciwieństwie do dwóch ostatnich nie została wyznaczona na siedzibę parafii. Po upływie okresu wolnizny chłopi byli zobowiązani do opłacania czynszu. W przypadku wsi Bełcząc wynosił on 15 skojców, dwie kury i osiem jaj z każdego łanu. W 1540 roku wieś obejmowała 46 łanów, zamieszkana była przez 27 rodzin chłopskich i 4 zagrodników. Początkowo wieś miała nazywać się Grosdorf, lecz później przyjęła nazwę od strumyka: Beltzuntzken, Beltzuntz, Beltzuntze, Beltzuntzen. Miejscowość poważnie ucierpiała podczas wielkiej epidemii dżumy, która dotarła tu w sierpniu 1710 roku; zmarło wówczas 95 mieszkańców. W 1880 roku w „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich” wieś występuje jako „Belczące, Beczuńcze, niem. Belczonszen” [1]. W sierpniu 1914 roku w okolicy wsi toczyły się walki niemiecko-rosyjskie. Na wiejskim cmentarzu pochowano wówczas kilkunastu poległych żołnierzy armii rosyjskiej; groby nie zachowały się.

Kwatera żołnierzy rosyjskich poległych w czasie I wojny światowej. Stan obecny

Szkoła we wsi powstała w 1819 roku. W 1935 roku zatrudnionych było w niej dwóch nauczycieli, uczęszczało zaś 103 dzieci. Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Grzegorz Dobrzycki[2].

Liczba mieszkańców wsi Bełcząc w poszczególnych okresach:

1864 – 217 osób

1867 – 240 osób

1933 – 326 osób

1939 – 319 osób


Ludzie związani z miejscowością


Pomnik upamiętniający zdobycie dział rosyjskich przez żołnierzy niemieckich trakcie walk w 1914 roku

Zabytki

  • Pomnik wystawiony na pamiątkę zdobycia przez wojska niemieckie dział rosyjskich 8 sierpnia 1914 roku; na zachód od wsi
  • Na cmentarzu wiejskim kwatera wojskowa żołnierzy rosyjskich poległych w sierpniu 1914 roku; nie zachowana
  • Dawny cmentarz ewangelicki, rodzinny, z XIX wieku
  • Budynek szkoły z początku XX wieku


Turystyka


Bibliografia

  1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
  2. Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
  3. Białuński Grzegorz, Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709-1711, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, s. 51-57.
  4. Hippel Rudolf von, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, s. 83-157.
  5. Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
  6. Pawlicki Ryszard Wojciech, Cmentarze i mogiły wojenne z okresu pierwszej wojny światowej na obszarze byłego powiatu piskiego, Znad Pisy, nr 4, 1996, s. 49-69.
  7. Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
  8. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, Warszawa 1880 http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_I/126
  9. Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html [data dostępu: 9.09.2013]
  10. Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 9.09.2013]
  11. Gminna Ewidencja Zabytków bip.bialapiska.pl/zalaczniki/art/050506130925.doc [data dostępu: 9.09.2013]
  12. Siedlisko w Bełczącu nr 8: http://www.belczac.mazury.pl/okolica-belczac.htm [data dostępu: 9.09.2013]

Przypisy

  1. Skocz do góry Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, Warszawa 1880, s. 126 http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_I/126
  2. Skocz do góry http://bialapiska.eu/index.php?option=com_content&task=view&id=18&Itemid=22 [data dostępu: 20.09.2013]