Guty: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Guty | |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Gut |
|zdjęcie = | |zdjęcie = | ||
|opis zdjęcia = | |opis zdjęcia = | ||
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = olecki | |powiat = olecki | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Guty ''' (niem. ''Gutten'') – | + | ''' Guty ''' (niem. ''Gutten'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olecki|powiecie oleckim]], w [[Wieliczki (gmina wiejska)|gminie Wieliczki]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład [[Powiat olecko-gołdapski|powiatu olecko–gołdapskiego]]. Miejscowość w 2010 roku liczyła 55 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Zygmunt Kalinowski]]<ref>[http://wieliczki.bipgmina.pl/ Strona Urzędu Gminy Wieliczka] [05.12.2013]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | Miejscowość w 2010 roku liczyła 55 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Zygmunt Kalinowski]]<ref>http://wieliczki.bipgmina.pl/ | ||
| − | |||
| − | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa | + | Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na [[Pojezierze Ełckie|Pojezierzu Ełckim]], 18 km na południowy wschód od [[Olecko|Olecka]] i 10 km na południe od [[Wieliczki|Wieliczek]], w pobliżu granicy z [[Powiat ełcki|powiatem ełckim]]. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji północno–wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. W 1543 roku starosta [[Kasper von Aulack]] sprzedał [[Jan Gut| Janowi Gutowi]] ze [[Starostwo piskie|starostwa piskiego]] pięć łanów boru na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. Jan otrzymał ośmioletnią [[Wolnizna|wolnizna]], a po jej upływie miał utrzymywać jednego konia na potrzeby dworu w [[Straduny|Stradunach]]. Przywilej ten został potwierdzony przez księcia [[Albrecht Hohenzollern|Albrechta]] w 1550 roku. W 1567 roku dobra te miały już nowego właściciela. Książę nadał wówczas Guty (20 łanów na [[Prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]]) dotychczasowemu sołtysowi z Olecka [[Adam Wojdowski| Adamowi Wojdowskiemu]] jako wymianę za jego dobra w Olecku. Wojdowski otrzymał ponadto trzy dodatkowe łany, które zakupił od mieszkańców wsi, a także młyn i karczmę. Majątek w Gutach (łącznie 23 łany) należał do Wojdowskich przez ponad sto lat. Pod koniec XIX wieku właścicielami majątku byli Kleinowie; obejmował on wówczas 446 hektarów i był jednym z większych w powiecie oleckim. Guty należały do [[Parafia ewangelicka w Wieliczkach|parafii ewangelickiej w Wieliczkach]]. |
Szkołę we wsi założono w 1902 roku. W 1935 roku zatrudniony w niej był jeden nauczyciel, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 57 uczniów. | Szkołę we wsi założono w 1902 roku. W 1935 roku zatrudniony w niej był jeden nauczyciel, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 57 uczniów. | ||
| − | Liczba mieszkańców | + | Liczba mieszkańców w poszczególnych latach: |
| − | 1857 | + | *1857 r. – 105 osób |
| − | 1933 | + | *1933 r. – 206 osób |
| − | 1939 | + | *1939 r. – 183 osoby |
| − | |||
== Religia == | == Religia == | ||
| − | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Najświętszej Maryi Panny w Wieliczkach |parafii rzymskokatolickiej | + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Najświętszej Maryi Panny w Wieliczkach |parafii rzymskokatolickiej w Wieliczkach]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *cmentarz wojenny z okresu [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]] |
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| Linia 68: | Linia 62: | ||
#''Olecko. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974. | #''Olecko. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974. | ||
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | #''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | ||
| − | #[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [ | + | #[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [12.11.2013] |
| − | #[http://www.stat.gov.pl/ | + | #[http://www.stat.gov.pl/| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013] |
| − | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/ | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/| Vervaltugsgeschichte] [12.11.2013] |
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 19:31, 8 lip 2014
| Guty | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olecki |
| Gmina | Wieliczki |
| Liczba ludności (2010) | 55 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Guty | |
| Położenie na mapie Polski  Guty | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Guty (niem. Gutten) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Wieliczki. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko–gołdapskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 55 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Zygmunt Kalinowski[1].
Położenie
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Pojezierzu Ełckim, 18 km na południowy wschód od Olecka i 10 km na południe od Wieliczek, w pobliżu granicy z powiatem ełckim.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji północno–wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1543 roku starosta Kasper von Aulack sprzedał Janowi Gutowi ze starostwa piskiego pięć łanów boru na prawie chełmińskim. Jan otrzymał ośmioletnią wolnizna, a po jej upływie miał utrzymywać jednego konia na potrzeby dworu w Stradunach. Przywilej ten został potwierdzony przez księcia Albrechta w 1550 roku. W 1567 roku dobra te miały już nowego właściciela. Książę nadał wówczas Guty (20 łanów na prawie magdeburskim) dotychczasowemu sołtysowi z Olecka Adamowi Wojdowskiemu jako wymianę za jego dobra w Olecku. Wojdowski otrzymał ponadto trzy dodatkowe łany, które zakupił od mieszkańców wsi, a także młyn i karczmę. Majątek w Gutach (łącznie 23 łany) należał do Wojdowskich przez ponad sto lat. Pod koniec XIX wieku właścicielami majątku byli Kleinowie; obejmował on wówczas 446 hektarów i był jednym z większych w powiecie oleckim. Guty należały do parafii ewangelickiej w Wieliczkach.
Szkołę we wsi założono w 1902 roku. W 1935 roku zatrudniony w niej był jeden nauczyciel, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 57 uczniów.
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
- 1857 r. – 105 osób
- 1933 r. – 206 osób
- 1939 r. – 183 osoby
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Wieliczkach.
Zabytki
- cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej
Bibliografia
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 1, Olsztyn 2011.
- Białuński Grzegorz, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
- Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
- Vervaltugsgeschichte [12.11.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Wieliczka [05.12.2013]
