Jesionowo: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | '''Jesionowo''' (niem. ''Eschenau'') – wieś sołecka w Polsce położona w [[ | + | '''Jesionowo''' (niem. ''Eschenau'') – [[Wieś sołecka|wieś sołecka]] w Polsce położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)|gminie Dobre Miasto]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny |administracyjnie]] do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. |
Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 474 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Maria Piekarska]]<ref>http://bip.warmia.mazury.pl/dobre_miasto_gmina_miejsko_wiejska/47/43/Solectwa/ [data dostępu: 12.10.2013]</ref>. | Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 474 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Maria Piekarska]]<ref>http://bip.warmia.mazury.pl/dobre_miasto_gmina_miejsko_wiejska/47/43/Solectwa/ [data dostępu: 12.10.2013]</ref>. | ||
| Linia 41: | Linia 41: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Miejscowość po raz pierwszy pojawia się w źródłach z roku 1366. | + | Miejscowość po raz pierwszy pojawia się w źródłach z roku 1366. W 1382 roku nowy przywilej lokacyjny został wystawiony przez biskupa [[Henryk III Sorbom|Henryka Sorboma]]. W 1402 roku Jesionowo stało się własnością [[Kapituła kolegiacka w Dobrym Mieście| kapituły kolegiackiej]] w Dobrym Mieście. [[lkwim:Kościół pw. św. Marcina, św. Rocha i św. Walentego w Jesionowie| Kościół pw. św. Św. Marcina, Rocha i Walentego]] został wybudowany już w XIV stuleciu. W kolejnym stuleciu uległ zniszczeniu w czasie wojen, jednak w latach 80. XVI wieku został odbudowany. Świątynię konsekrował w 1583 roku biskup [[lkwim:Marcin Kromer|Marcin Kromer]]. W 1649 roku wzniesiono zachowany do naszych czasów kościół w Jesionowie. W roku 1800 wsie Jesionowo, [[Podgórze]] i [[Zalesie]] padły ofiarami pożaru, który doszczętnie zniszczył wymienione miejscowości. W latach 20. XIX wieku w Jesionowie mieszkała rodzina żydowska o nazwisku Lessheim, należąca do wspólnoty wyznaniowej w Dobrym Mieście. Od 1911 roku Jesionowo odzyskało własną parafię. W miejscowości działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna w Jesionowie| Ochotniczej Straży Pożarnej]]. |
[[File: Zabytkowa kapliczka z 1906 roku zlokalizowana przy drodze Jesionowo-Frączki.jpg|thumb|left|300px|Zabytkowa kapliczka z 1906 roku zlokalizowana przy drodze Jesionowo-Frączki]] | [[File: Zabytkowa kapliczka z 1906 roku zlokalizowana przy drodze Jesionowo-Frączki.jpg|thumb|left|300px|Zabytkowa kapliczka z 1906 roku zlokalizowana przy drodze Jesionowo-Frączki]] | ||
| Linia 56: | Linia 56: | ||
*[[lkwim:Kościół pw. św. Marcina, św. Rocha i św. Walentego w Jesionowie|Kościół]] wzniesiony w 1649 roku, odnawiany w latach 1709, 1870. W 1911 roku zbudowano nowe prezbiterium i zakrystię. We wnętrzu zachowany ołtarz główny z 1684 roku, ołtarz boczny (1781), granitowa chrzcielnica, chór kościelny z I połowy XIX wieku oraz angielski zegar szafkowy z przełomu XVIII i XIX stulecia. | *[[lkwim:Kościół pw. św. Marcina, św. Rocha i św. Walentego w Jesionowie|Kościół]] wzniesiony w 1649 roku, odnawiany w latach 1709, 1870. W 1911 roku zbudowano nowe prezbiterium i zakrystię. We wnętrzu zachowany ołtarz główny z 1684 roku, ołtarz boczny (1781), granitowa chrzcielnica, chór kościelny z I połowy XIX wieku oraz angielski zegar szafkowy z przełomu XVIII i XIX stulecia. | ||
*We wsi i okolicach znajduje się kilka zabytkowych kapliczek warmińskich | *We wsi i okolicach znajduje się kilka zabytkowych kapliczek warmińskich | ||
| − | *Pomnik ku czci mieszkańców Jesionowa i Podleśnej poległych w czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]]. Pomnik zlokalizowany jest przy kościelnym ogrodzeniu. Na tablicach znajduje się następująca inskrypcja w języku polskim i niemieckim: | + | *Pomnik ku czci mieszkańców Jesionowa i Podleśnej poległych w czasie [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]]. Pomnik zlokalizowany jest przy kościelnym ogrodzeniu. Na tablicach znajduje się następująca inskrypcja w języku polskim i niemieckim: |
''DEN TOTEN • ZU EHRE • DEN LEBENDEN • ZUR MAHNUNG • ZMARŁYM • KU CZCI • ŻYWYM • KU PRZESTRODZE. | ''DEN TOTEN • ZU EHRE • DEN LEBENDEN • ZUR MAHNUNG • ZMARŁYM • KU CZCI • ŻYWYM • KU PRZESTRODZE. | ||
| Linia 80: | Linia 80: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)]] | |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] |
| + | [[Kategoria: 1301-1400]] | ||
Wersja z 12:49, 10 lip 2014
| Jesionowo | |
| | |
 Kościół pw. św. Marcina w Jesionowie
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Dobre Miasto |
| Liczba ludności (2010) | 474 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Jesionowo | |
| Położenie na mapie Polski  Jesionowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Jesionowo (niem. Eschenau) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dobre Miasto. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 474 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Maria Piekarska[1].
Położenie
Miejscowość jest położona w północnej części Pojezierza Olsztyńskiego, w odległości 12 km na południowy wschód od Dobrego Miasta, na trasie Dobre Miasto-Tuławki.
Dzieje miejscowości
Miejscowość po raz pierwszy pojawia się w źródłach z roku 1366. W 1382 roku nowy przywilej lokacyjny został wystawiony przez biskupa Henryka Sorboma. W 1402 roku Jesionowo stało się własnością kapituły kolegiackiej w Dobrym Mieście. Kościół pw. św. Św. Marcina, Rocha i Walentego został wybudowany już w XIV stuleciu. W kolejnym stuleciu uległ zniszczeniu w czasie wojen, jednak w latach 80. XVI wieku został odbudowany. Świątynię konsekrował w 1583 roku biskup Marcin Kromer. W 1649 roku wzniesiono zachowany do naszych czasów kościół w Jesionowie. W roku 1800 wsie Jesionowo, Podgórze i Zalesie padły ofiarami pożaru, który doszczętnie zniszczył wymienione miejscowości. W latach 20. XIX wieku w Jesionowie mieszkała rodzina żydowska o nazwisku Lessheim, należąca do wspólnoty wyznaniowej w Dobrym Mieście. Od 1911 roku Jesionowo odzyskało własną parafię. W miejscowości działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
Kultura
W miejscowości istnieje Stowarzyszenie Młodzieżowe ''Pod Jesionem'', którego działania skupiają się w obszarze: promocji turystyki, kultury, edukacji oraz integracji i aktywizacji społecznej.
Zabytki
- Kościół wzniesiony w 1649 roku, odnawiany w latach 1709, 1870. W 1911 roku zbudowano nowe prezbiterium i zakrystię. We wnętrzu zachowany ołtarz główny z 1684 roku, ołtarz boczny (1781), granitowa chrzcielnica, chór kościelny z I połowy XIX wieku oraz angielski zegar szafkowy z przełomu XVIII i XIX stulecia.
- We wsi i okolicach znajduje się kilka zabytkowych kapliczek warmińskich
- Pomnik ku czci mieszkańców Jesionowa i Podleśnej poległych w czasie I wojny światowej. Pomnik zlokalizowany jest przy kościelnym ogrodzeniu. Na tablicach znajduje się następująca inskrypcja w języku polskim i niemieckim:
DEN TOTEN • ZU EHRE • DEN LEBENDEN • ZUR MAHNUNG • ZMARŁYM • KU CZCI • ŻYWYM • KU PRZESTRODZE.
ZUM GEDENKEN • AN DIE 56 TOTEN • DES KRIEGES • VON 1914-1918 • AUS • ESCHENAU • UND • KLINGERSWALDE.
PAMIĘCI • 56 POLEGŁYM • W WOJNIE • 1914-1918 • Z • JESIONOWA • I • PODLEŚNEJ.
Bibliografia
- Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, tom I. Święta Warmia, red. prow. Bronisław Magdziarz, Olsztyn 1999.
- Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
- Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny, Gdynia 2012.
- Suchenek Zygmunt, Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii, Olsztyn 2011.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 3.12.2013]
- Dom Warmiński [data dostępu: 3.12.2013]
- Warmiński Zakątek [data dostępu: 3.12.2013]
- Wikipedia: Jesionowo [data dostępu: 3.12.2013]
- Wirtualny Sztetl [data dostępu: 3.12.2013]
Przypisy
- ↑ http://bip.warmia.mazury.pl/dobre_miasto_gmina_miejsko_wiejska/47/43/Solectwa/ [data dostępu: 12.10.2013]
