Stare Guty: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 9: | Linia 9: | ||
|zdjęcie = Stare Guty. Mogiła cywilnej ofiary wojennej z 1914 roku.jpg | |zdjęcie = Stare Guty. Mogiła cywilnej ofiary wojennej z 1914 roku.jpg | ||
|opis zdjęcia = Stare Guty. Mogiła cywilnej ofiary wojennej z 1914 roku | |opis zdjęcia = Stare Guty. Mogiła cywilnej ofiary wojennej z 1914 roku | ||
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| − | |powiat = | + | |powiat = piski |
| − | |gmina = | + | |gmina = Pisz |
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>''' Stare Guty''' (niem. ''Gutten'') – [[wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[ | + | <big>''' Stare Guty''' (niem. ''Gutten'') – [[wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat piski|powiecie piskim]], w [[Pisz (gmina miejsko-wiejska)|gminie Pisz]]. |
| − | W latach 1975-1998 miejscowość [[ | + | W latach 1975-1998 miejscowość [[podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 42: | Linia 42: | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Na terenie wsi natrafiono na ślady [[osada pruska|osady pruskiej]]. Wieś została założona w 1495 roku na 21 łanach puszczy na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]], nadanych Mikołajowi Gutowi. W połowie XVII wieku osiedlili się tu [[arianie]] ([[bracia polscy]]). W wyniku wielkiej [[ | + | Na terenie wsi natrafiono na ślady [[osada pruska|osady pruskiej]]. Wieś została założona w 1495 roku na 21 łanach puszczy na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]], nadanych Mikołajowi Gutowi. W połowie XVII wieku osiedlili się tu [[arianie]] ([[bracia polscy]]). W wyniku wielkiej [[Epidemia dżumy 1709-1711|epidemii dżumy]], która dotarła do wsi latem 1710 roku, populacja wsi znacznie się zmniejszyła (zmarło 83 mieszkańców). |
| − | Szkoła we wsi powstała w pierwszej połowie XIX wieku (między 1808 a 1840 rokiem). W 1935 roku uczęszczało do niej 51 dzieci, pracował jeden nauczyciel. Po zakończeniu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] szkołę uruchomiono już w 1945 roku; pracował w niej wówczas jeden nauczyciel. W połowie lat 60. XX wieku uruchomiono we wsi | + | Szkoła we wsi powstała w pierwszej połowie XIX wieku (między 1808 a 1840 rokiem). W 1935 roku uczęszczało do niej 51 dzieci, pracował jeden nauczyciel. Po zakończeniu [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] szkołę uruchomiono już w 1945 roku; pracował w niej wówczas jeden nauczyciel. W połowie lat 60. XX wieku uruchomiono we wsi punkt biblioteczny. |
Drewniany budynek dworca powstał wraz z uruchomieniem linii kolejowej Pisz – Ełk w 1885 roku; obok niego dobudowano na początku XX wieku budynek mieszkalny i dwa budynki gospodarcze. Po II wojnie światowej linię odbudowano ostatecznie w 1950 roku. | Drewniany budynek dworca powstał wraz z uruchomieniem linii kolejowej Pisz – Ełk w 1885 roku; obok niego dobudowano na początku XX wieku budynek mieszkalny i dwa budynki gospodarcze. Po II wojnie światowej linię odbudowano ostatecznie w 1950 roku. | ||
| Linia 65: | Linia 65: | ||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
| − | *[[Zespół stacji kolejowej]] z przełomu XIX i XX wieku: drewniany dworzec z 1885 roku; dom i dwa budynki gospodarcze z początku XX wieku, murowane | + | *[[Zespół stacji kolejowej w Starych Gutach |Zespół stacji kolejowej]] z przełomu XIX i XX wieku: drewniany dworzec z 1885 roku; dom i dwa budynki gospodarcze z początku XX wieku, murowane |
| − | *Dawny [[cmentarz ewangelicki]] z początku XX wieku. Na cmentarzu zlokalizowany grób cywilnej ofiary działań wojennych w roku 1914 | + | *Dawny [[Cmentarz ewangelicki w Starych Gutach|cmentarz ewangelicki]] z początku XX wieku. Na cmentarzu zlokalizowany grób cywilnej ofiary działań wojennych w roku 1914 |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 85: | Linia 85: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat piski]] | |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Pisz (gmina miejsko-wiejska)]] |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: 1401-1500]] |
| − | [[ | ||
Wersja z 14:24, 24 sie 2014
| Stare Guty | |
| | |
 Stare Guty. Mogiła cywilnej ofiary wojennej z 1914 roku
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Pisz |
| Liczba ludności (2010) | 167 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-200 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Stare Guty | |
| Położenie na mapie Polski  Stare Guty | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Stare Guty (niem. Gutten) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Wieś położona jest w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, 9 km na wschód od Pisza, na południe od drogi krajowej nr 58. Znajduje się tu stacja kolejowa na linii Pisz – Ełk.
Dzieje miejscowości
Na terenie wsi natrafiono na ślady osady pruskiej. Wieś została założona w 1495 roku na 21 łanach puszczy na prawie magdeburskim, nadanych Mikołajowi Gutowi. W połowie XVII wieku osiedlili się tu arianie (bracia polscy). W wyniku wielkiej epidemii dżumy, która dotarła do wsi latem 1710 roku, populacja wsi znacznie się zmniejszyła (zmarło 83 mieszkańców).
Szkoła we wsi powstała w pierwszej połowie XIX wieku (między 1808 a 1840 rokiem). W 1935 roku uczęszczało do niej 51 dzieci, pracował jeden nauczyciel. Po zakończeniu II wojny światowej szkołę uruchomiono już w 1945 roku; pracował w niej wówczas jeden nauczyciel. W połowie lat 60. XX wieku uruchomiono we wsi punkt biblioteczny.
Drewniany budynek dworca powstał wraz z uruchomieniem linii kolejowej Pisz – Ełk w 1885 roku; obok niego dobudowano na początku XX wieku budynek mieszkalny i dwa budynki gospodarcze. Po II wojnie światowej linię odbudowano ostatecznie w 1950 roku. Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Wiesława Łagodzińska[1].
Liczba mieszkańców wsi Stare Guty w poszczególnych okresach:
1864 – 234 osoby
1867 – 220 osób
1933 – 249 osób
1939 – 214 osób
1988 – 178 osób
Zabytki:
- Zespół stacji kolejowej z przełomu XIX i XX wieku: drewniany dworzec z 1885 roku; dom i dwa budynki gospodarcze z początku XX wieku, murowane
- Dawny cmentarz ewangelicki z początku XX wieku. Na cmentarzu zlokalizowany grób cywilnej ofiary działań wojennych w roku 1914
Bibliografia:
- Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
- Białuński Grzegorz, Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709-1711, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, s. 51-57.
- Hippel Rudolf von, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, s. 83-157.
- Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
- Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html [data dostępu: 11.08.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 11.08.2013]
- Gminna Ewidencja Zabytków: www.bip.pisz.hi.pl/zalaczniki/prawo/110131120520.doc [data dostępu: 11.08.2013]
- Olsztyńska Strona Rowerowa: http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/stare_guty [data dostępu: 11.08.2013]
- http://pl.wikipedia.org/wiki/Bracia_polscy [data dostępu: 09.11.2013]
Przypisy
- ↑ Źródło: http://www.bip.pisz.hi.pl/index.php?k=853 [data dostępu: 20.09.2013]
