Nowa Wieś Ełcka: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
Linia 29: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}<br/>
 
}}<br/>
−
''' Nowa Wieś Ełcka''' (niem. ''Neuendorf'') – wieś sołecka położona w [[Województwie warmińsko-mazurskim |województwo warmińsko-mazurskie]], w [[Powiat ełcki|powiecie ełckim]], w [[Ełk (gmina wiejska) |gminie Ełk]].
+
''' Nowa Wieś Ełcka''' (niem. ''Neuendorf'') – wieś sołecka położona w [[Województwie warmińsko-mazurskim |województwo warmińsko–mazurskie]], w [[Powiat ełcki|powiecie ełckim]], w [[Ełk (gmina wiejska) |gminie Ełk]].
 
Do 1954 roku miejscowość była siedzibą [[Gmina Nowa Wieś Ełcka|gminy Nowa Wieś Ełcka]].  
 
Do 1954 roku miejscowość była siedzibą [[Gmina Nowa Wieś Ełcka|gminy Nowa Wieś Ełcka]].  
−
W latach 1975-1998 Nowa Wieś Ełcka [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 1 689 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Mariusz Banach]]<ref>[http://elk-ug.bip.eur.pl/public/?id=2554#/ Strona Urzędu Gminy Ełk] [29.08.2013]</ref>.
+
W latach 1975–1998 Nowa Wieś Ełcka [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 1 689 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Mariusz Banach]]<ref>[http://elk-ug.bip.eur.pl/public/?id=2554#/ Strona Urzędu Gminy Ełk] [29.08.2013]</ref>.
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
  
Linia 39: Linia 39:
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
−
Powstanie wsi wiąże się z nadaniem przywileju lokacyjnego w roku 1439 Filipowi Elandowi, który miał założyć nową osadę na 36 łanach na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. W kolejnym stuleciu Nowa Wieś Ełcka (''Neffdorfen'', potem ''Newendorff'') składała się z 55 gospodarstw. Miejscowość pojawia się w wykazie osad [[Prokuratoria ełcka|prokuratorii ełckiej]] z lat 1510-1511. Na początku XVII wieku Nową Wieś Ełcką zamieszkiwali wyłącznie Polacy. Rok 1656 i wydarzenia związane z najazdem tatarskim przyczyniły się do ogromnych zniszczeń i zubożenia miejscowości.  
+
Powstanie wsi wiąże się z nadaniem przywileju lokacyjnego w roku 1439 Filipowi Elandowi, który miał założyć nową osadę na 36 łanach na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. W kolejnym stuleciu Nowa Wieś Ełcka (''Neffdorfen'', potem ''Newendorff'') składała się z 55 gospodarstw. Miejscowość pojawia się w wykazie osad [[Prokuratoria ełcka|prokuratorii ełckiej]] z lat 1510–1511. Na początku XVII wieku Nową Wieś Ełcką zamieszkiwali wyłącznie Polacy. Rok 1656 i wydarzenia związane z najazdem tatarskim przyczyniły się do ogromnych zniszczeń i zubożenia miejscowości.  
  
−
Kolejnym ciosem dla miejscowości okazała się szalejąca w latach 1709-1711 epidemia dżumy, która doprowadziła do śmierci 1/3 mieszkańców. W drugiej połowie XVIII wieku miejscowość składała się z 43 domów. W tym okresie we wsi działała papiernia, produkująca kilka gatunków papieru ze znakami wodnymi, który eksportowano do Królewca. Według źródeł z lat 1740-1742 w miejscowości działała szkoła.
+
Kolejnym ciosem dla miejscowości okazała się szalejąca w latach 1709–1711 epidemia dżumy, która doprowadziła do śmierci 1/3 mieszkańców. W drugiej połowie XVIII wieku miejscowość składała się z 43 domów. W tym okresie we wsi działała papiernia, produkująca kilka gatunków papieru ze znakami wodnymi, który eksportowano do Królewca. Według źródeł z lat 1740-1742 w miejscowości działała szkoła.
  
 
Śmiertelne żniwo zebrała niestety epidemia cholery w okresie wojen napoleońskich. W latach 20. XIX wieku wieś zamieszkiwało 400 osób. W latach 80. XIX wieku w miejscowości wybudowano stację kolejową. Na przełomie XIX i XX wieku w Nowej Wsi Ełckiej powstała cegielnia, gorzelnie i elektrownia. W czasie [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]] spłonęła połowa budynków w miejscowości. W roku 1939 Nową Wieś Ełcką zamieszkiwało 1 103 mieszkańców.
 
Śmiertelne żniwo zebrała niestety epidemia cholery w okresie wojen napoleońskich. W latach 20. XIX wieku wieś zamieszkiwało 400 osób. W latach 80. XIX wieku w miejscowości wybudowano stację kolejową. Na przełomie XIX i XX wieku w Nowej Wsi Ełckiej powstała cegielnia, gorzelnie i elektrownia. W czasie [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]] spłonęła połowa budynków w miejscowości. W roku 1939 Nową Wieś Ełcką zamieszkiwało 1 103 mieszkańców.
Linia 49: Linia 49:
  
 
== Szkolnictwo==
 
== Szkolnictwo==
−
Sektor szkolnictwa w miejscowości reprezentuje [[Gimnazjum w Nowej Wsi Ełckiej|Gimnazjum im. Jana Bytnara ps. "Rudy"]]<ref>[http://www.nwe.strefa.pl/ [28.08.2013]</ref> i [[Zespół Szkolno-Przedszkolny w Nowej Wsi Ełckiej|Zespół Szkolno-Przedszkolny]]<ref>[http://zspnwe.fantex.pl/o-szkole.html/ [28.08.2013]</ref>.
+
Sektor szkolnictwa w miejscowości reprezentuje [[Gimnazjum w Nowej Wsi Ełckiej|Gimnazjum im. Jana Bytnara ps. "Rudy"]]<ref>[http://www.nwe.strefa.pl/ Strona Gimnazjum w Nowej Wsi Ełckiej] [28.08.2013]</ref> i [[Zespół Szkolno-Przedszkolny w Nowej Wsi Ełckiej|Zespół Szkolno–Przedszkolny]]<ref>[http://zspnwe.fantex.pl/o-szkole.html/ Strona Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Nowej Wsi Ełckiej] [28.08.2013]</ref>.
−
<br/>
 
 
[[File:Nowa Wieś Ełcka.Mogiła żołnierza niemieckiego.jpg|thumb|290px|Nowa Wieś Ełcka. Mogiła żołnierza niemieckiego [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/nowa_wies_elcka/ Olsztyńska Strona Rowerowa]  [25.07.2013]]]
 
[[File:Nowa Wieś Ełcka.Mogiła żołnierza niemieckiego.jpg|thumb|290px|Nowa Wieś Ełcka. Mogiła żołnierza niemieckiego [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/nowa_wies_elcka/ Olsztyńska Strona Rowerowa]  [25.07.2013]]]
 +
==Kultura ==
 +
W miejscowości działają zespoły i grupy artystyczne:
 +
*zespół ludowy [[lkwim:Zespół „Zielona Dąbrowa” |"Zielona Dąbrowa"]]
 +
*zespół [[„Perełka” z Nowej Wsi Ełckiej |"Perełka"]], działający przy tutejszym [[Dom Pomocy Społecznej w Nowej Wsi Ełckiej |Domu Pomocy Społecznej]]
 +
*[[Dziecięcy Zespół Teatralny „Balbinka”|Dziecięcy Zespół Teatralny „Balbinka”]] 
 +
*[[Stowarzyszenie Przyjaciół Osób Niepełnosprawnych "Przystań" w Nowej Wsi Ełckiej |Stowarzyszenie Przyjaciół Osób Niepełnosprawnych "Przystań"]].
  
−
=== Kultura ===
+
== Religia ==
−
W miejscowości działają zespoły i grupy artystyczne: zespół ludowy [[lkwim:Zespół „Zielona Dąbrowa” |"Zielona Dąbrowa"]], [[„Perełka” z Nowej Wsi Ełckiej |"Perełka"]], działający przy tutejszym [[Dom Pomocy Społecznej w Nowej Wsi Ełckiej |Domu Pomocy Społecznej]], a także [[Dziecięcy Zespół Teatralny „Balbinka”|Dziecięcy Zespół Teatralny „Balbinka”]] ze [[Szkoła Podstawowa w Nowej Wsi Ełckiej |szkoły podstawowej]]. Przy Domu Pomocy Społecznej działa również [[Stowarzyszenie Przyjaciół Osób Niepełnosprawnych "Przystań" w Nowej Wsi Ełckiej |Stowarzyszenie Przyjaciół Osób Niepełnosprawnych "Przystań"]].
+
We wsi znajduje się siedziba lokalnej [[Parafia pw. św. Józefa Rzemieślnika w Nowej Wsi Ełckiej |parafii rzymskokatolickiej]].
−
<br/>
 
−
 
 
−
=== Religia ===
 
−
We wsi znajduje się siedziba lokalnej [[Parafia pw. św. Józefa Rzemieślnika w Nowej Wsi Ełckiej |parafii rzymskokatolickiej pw. św. Józefa Rzemieślnika]].
 
−
<br/>
 
  
−
=== Zabytki: ===
+
== Zabytki ==
−
*Z okresu I wojny światowej zachowała się mogiła przy ulicy Sportowej, w której pochowano 11 niemieckich żołnierzy.
+
*z okresu I wojny światowej mogiła przy ulicy Sportowej, w której pochowano 11 niemieckich żołnierzy
−
*Przy przejeździe kolejowym linii Ełk-Pisz znajduje się pojedyncza mogiła żołnierza niemieckiego poległego w lutym 1915 roku.
+
*przy przejeździe kolejowym linii Ełk – [[Pisz]] pojedyncza mogiła żołnierza niemieckiego poległego w lutym 1915 r.
−
*Kwatera wojenna z czasów I wojny światowej. Miejsce spoczynku 36 żołnierzy niemieckich i 29 żołnierzy rosyjskich.
+
*kwatera wojenna z czasów I wojny światowej; miejsce spoczynku 36 żołnierzy niemieckich i 29 żołnierzy rosyjskich
−
*Pomnik ku czci poległych w latach 1914-1918.
+
*pomnik ku czci poległych w latach 1914–1918
−
[[File:Nowa Wieś Ełcka. Pomnik poległych.jpg|thumb|300px|Nowa Wieś Ełcka. Pomnik poległych]]
 
−
[[File: Nowa Wieś Ełcka. Kwatera wojenna.jpg|thumb|left|300px|Nowa Wieś Ełcka. Kwatera wojenna]]
 
−
<br/>
 
  
−
=== Bibliografia: ===
+
== Bibliografia ==
−
#Grzegorz Białuński, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002.
+
#Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002.
−
#Jan Kawecki, Bolesław Roman, ''Ełk. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1970.
+
#Kawecki Jan, Roman Bolesław, ''Ełk. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1970.
−
#Mieczysław Orłowicz, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.  
+
#Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.  
 
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
 
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
−
#Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=5801&p_token=0.6917059034374095 [data dostępu: 25.07.2013]
+
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=5801&p_token=0.6917059034374095/ Bank Danych Lokalnych GUS] [25.07.2013]
−
#Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/lyck.html [data dostępu: 25.07.2013]
+
#[http://www.verwaltungsgeschichte.de/lyck.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [25.07.2013]
 
#[http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/nowa_wies_elcka/ Olsztyńska Strona Rowerowa]  [25.07.2013]
 
#[http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/nowa_wies_elcka/ Olsztyńska Strona Rowerowa]  [25.07.2013]
−
#Strona poświęcona cmentarzom i pomnikom wojennym w powiecie ełckim: http://cmentarzewojenne.wordpress.com/2013/03/30/nowa-wies-elcka-niemiecka-zbiorowa-mogila-wojenna-przy-ulicy-sportowej/ ; http://cmentarzewojenne.wordpress.com/2013/03/30/nowa-wies-elcka-niemiecka-mogila-wojenna-przy-przejezdzie-kolejowym/ [data dostępu: 25.07.2013]
+
#[http://cmentarzewojenne.wordpress.com/2013/03/30/nowa-wies-elcka-niemiecka-zbiorowa-mogila-wojenna-przy-ulicy-sportowej/ Strona poświęcona cmentarzom i pomnikom wojennym w powiecie ełckim] [25.07.2013]
 +
 
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>

Wersja z 19:53, 3 paź 2014

Nowa Wieś Ełcka
Mogiła 11 żołnierzy niemieckich. Olsztyńska Strona Rowerowa [25.07.2013]
Mogiła 11 żołnierzy niemieckich. Olsztyńska Strona Rowerowa [25.07.2013]
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat ełcki
Gmina Ełk
Liczba ludności (2010) 1 689
Strefa numeracyjna (+48) 87
Kod pocztowy 19-321
Tablice rejestracyjne NEL
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Nowa Wieś Ełcka
Nowa Wieś Ełcka
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Nowa Wieś Ełcka
Nowa Wieś Ełcka
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Nowa Wieś Ełcka (niem. Neuendorf) – wieś sołecka położona w województwo warmińsko–mazurskie, w powiecie ełckim, w gminie Ełk. Do 1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Nowa Wieś Ełcka. W latach 1975–1998 Nowa Wieś Ełcka administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 1 689 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Mariusz Banach[1].

Położenie

Nowa Wieś Ełcka jest położona w odległości 6 km na południe od Ełku nad rzeką Ełk. Jezioro Żabie Oczko (Herta Duża) znajduje się w odległości 2,3 km od miejscowości.

Dzieje miejscowości

Powstanie wsi wiąże się z nadaniem przywileju lokacyjnego w roku 1439 Filipowi Elandowi, który miał założyć nową osadę na 36 łanach na prawie chełmińskim. W kolejnym stuleciu Nowa Wieś Ełcka (Neffdorfen, potem Newendorff) składała się z 55 gospodarstw. Miejscowość pojawia się w wykazie osad prokuratorii ełckiej z lat 1510–1511. Na początku XVII wieku Nową Wieś Ełcką zamieszkiwali wyłącznie Polacy. Rok 1656 i wydarzenia związane z najazdem tatarskim przyczyniły się do ogromnych zniszczeń i zubożenia miejscowości.

Kolejnym ciosem dla miejscowości okazała się szalejąca w latach 1709–1711 epidemia dżumy, która doprowadziła do śmierci 1/3 mieszkańców. W drugiej połowie XVIII wieku miejscowość składała się z 43 domów. W tym okresie we wsi działała papiernia, produkująca kilka gatunków papieru ze znakami wodnymi, który eksportowano do Królewca. Według źródeł z lat 1740-1742 w miejscowości działała szkoła.

Śmiertelne żniwo zebrała niestety epidemia cholery w okresie wojen napoleońskich. W latach 20. XIX wieku wieś zamieszkiwało 400 osób. W latach 80. XIX wieku w miejscowości wybudowano stację kolejową. Na przełomie XIX i XX wieku w Nowej Wsi Ełckiej powstała cegielnia, gorzelnie i elektrownia. W czasie I wojny światowej spłonęła połowa budynków w miejscowości. W roku 1939 Nową Wieś Ełcką zamieszkiwało 1 103 mieszkańców.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Szkolnictwo

Sektor szkolnictwa w miejscowości reprezentuje Gimnazjum im. Jana Bytnara ps. "Rudy"[2] i Zespół Szkolno–Przedszkolny[3].

Nowa Wieś Ełcka. Mogiła żołnierza niemieckiego Olsztyńska Strona Rowerowa [25.07.2013]

Kultura

W miejscowości działają zespoły i grupy artystyczne:

Religia

We wsi znajduje się siedziba lokalnej parafii rzymskokatolickiej.

Zabytki

  • z okresu I wojny światowej mogiła przy ulicy Sportowej, w której pochowano 11 niemieckich żołnierzy
  • przy przejeździe kolejowym linii Ełk – Pisz pojedyncza mogiła żołnierza niemieckiego poległego w lutym 1915 r.
  • kwatera wojenna z czasów I wojny światowej; miejsce spoczynku 36 żołnierzy niemieckich i 29 żołnierzy rosyjskich
  • pomnik ku czci poległych w latach 1914–1918

Bibliografia

  1. Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
  2. Kawecki Jan, Roman Bolesław, Ełk. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1970.
  3. Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
  4. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
  5. Bank Danych Lokalnych GUS [25.07.2013]
  6. Deutsche Verwaltungsgeschichte [25.07.2013]
  7. Olsztyńska Strona Rowerowa [25.07.2013]
  8. Strona poświęcona cmentarzom i pomnikom wojennym w powiecie ełckim [25.07.2013]

Przypisy

  1. ↑ Strona Urzędu Gminy Ełk [29.08.2013]
  2. ↑ Strona Gimnazjum w Nowej Wsi Ełckiej [28.08.2013]
  3. ↑ Strona Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Nowej Wsi Ełckiej [28.08.2013]



Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Nowa_Wieś_Ełcka&oldid=28983”