Kozaki

Kozaki
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	gołdapski
Gmina	Gołdap
Liczba ludności (2010)	396
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kozaki
Położenie na mapie Polski Kozaki
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kozaki (niem. Gut Kosaken, Kosaken, od 1938 r. Rappenhöh) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie gołdapskim, w gminie Gołdap. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko–gołdapskiego. Wieś w 2010 roku liczyła 396 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Kozaki, Jebramowo, Janowo, Tatary i Wrotkowo. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jan Brzozowski.

Położenie

Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, 6 km na południowy wschód od Gołdapi; przebiega przez nią droga krajowa nr 65. Na wschód od wsi wznosi się góra Czajka.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północno–wschodnich terenów Prus Książęcych. Założyciel tutejszych dóbr, Michał Hirsch, w 1562 roku ubiegał się o 60 łanów, rok później otrzymał 40 łanów, a w 1564 roku otrzymał przywilej na całość dóbr o powierzchni 62 łanów, na prawie lennym. Nadanie obejmowało dwa obszary położone w pewnej odległości od siebie. Na jednym z nich (22 łany) powstało Błędowo, a na drugim, obejmującym 40 łanów - Kozaki. Hirsch uzyskał również pozwolenie na budowę karczmy i młyna, otrzymał dziesięcioletnią wolniznę, a ze swej strony był zobowiązany do jednej służby zbrojnej. Na początku XVII wieku dobra przeszły w ręce von Rappego, który objął je na prawie magdeburskim. W późniejszym czasie właścicielami majątku byli Chlebowscy, polska rodzina szlachecka. Wieś poważnie ucierpiała podczas wielkiej epidemii dżumy na początku XVIII wieku; wyginęli wówczas wszyscy mieszkańcy i miejscowość trzeba było ponownie zasiedlać. Kozaki początkowo należały do parafii ewangelickiej w Gołdapi, a następnie włączone zostały do parafii w Górnem.

Po II wojnie światowej we wsi funkcjonowało Państwowe Gospodarstwo Rolne.

Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

• 1857 r. – 242 osoby

• 1933 r. – 279 osób

• 1939 r. – 270 osób

Zabytki

• cmentarz ewangelicki z XIX wieku, rodzinny
• cmentarz ewangelicki z pierwszej połowy XIX wieku

Bibliografia

1. Białuński Grzegorz, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
2. Gołdap. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1971.
3. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
4. Strona Urzędu Gminy Gołdap [12.11.2013]
5. Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
6. Vervaltugsgeschichte [12.11.2013]