Rostki Skomackie

Rostki Skomackie
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Orzysz
Liczba ludności (2010)	78
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-250
Tablice rejestracyjne	NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Rostki Skomackie
Położenie na mapie Polski Rostki Skomackie
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Rostki Skomackie (niem. Rostken) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Orzysz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 78 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Dariusz Brzeziński.

Położenie

Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego na pograniczu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich i Pojezierza Ełckiego; 8 km na wschód od Orzysza, na północ od drogi krajowej nr 16, na zachodnim brzegu jeziora Rostki; jej częścią jest Bogaczewo, położone po przeciwnej stronie jeziora.

Dzieje miejscowości

Wieś została lokowana jako dobra służebne w 1483 roku, gdy nadanie 12 łanów na prawie magdeburskim otrzymał tu niejaki Grzegorz. Wieś nie została wymieniona z nazwy, na początku nazywano ją Krigstin (od pobliskiego jeziora Kraksztyn), a następnie Rostki (Rostky, Rostken). Dla odróżnienia z inną miejscowością położoną w powiecie piskim dodawano parafię, do której należały: Rostki przy Klusach. Podczas wojen szwedzkich, jesienią 1656 roku, wieś ucierpiała w wyniku najazdu Tatarów, do niewoli poszło wówczas 17 mieszkańców, w tym 8 kobiet. W połowie XIX wieku działał tutaj młyn. Wieś należała do parafii ewangelickiej w Klusach. Osada zachowała dawny układ ulicówki.

Szkoła we wsi powstała w 1858 roku.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

• 1857 r. – 154 osoby

• 1933 r. – 270 osób

• 1939 r. – 248 osób

• 1988 r. – 71 osób

Ludzie związani z miejscowością

Do szkoły w Rostkach Skomackich od 1868 roku uczęszczał poeta mazurski Michał Kajka, zaś w 1872 roku został parobkiem u tutejszego karczmarza.

Zabytki

• murowany dom (nr 21) z 1913 roku
• dawny cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, na południe od wsi; w zachodniej części zachował się przewrócony i częściowo uszkodzony pomnik murowany z kamienia polnego, poświęcony poległym w czasie I wojny światowej – dawniej zapewne stał on na kwaterze wojennej
• rosyjski cmentarz wojenny z I wojny światowej – mogiła z brzozowym prawosławnym krzyżem, przy drodze z Ełku do Orzysza; nieznana liczba pochowanych
• ruiny młyna wodnego

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
Kawecki Jan, Roman Bolesław, Ełk. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1970.
Pawlicki Ryszard Wojciech, Sikorski Piotr, Wierzba Marek, Ziemia Orzyska. Przewodnik po ścieżkach rowerowych, Orzysz 2004.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Deutsche Verwaltungsgeschichte [11.09.2013]
Muzeum Michała Kajki w Ogródku [11.09.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [11.09.2013]
Strona Gminy Orzysz [11.09.2013]