Rostki

Rostki
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Pisz
Liczba ludności (2010)	243
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-200
Tablice rejestracyjne	NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Rostki
Położenie na mapie Polski Rostki
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Rostki (niem. Rostken) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 243 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Hanna Modzelewska.

Położenie

Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, między jeziorem Roś a jeziorem Kocioł, około 14 km na północny wschód od Pisza.

Dzieje miejscowości

Wieś otrzymała przywilej w 1484 roku, gdy dobra służebne o powierzchni 40 łanów na prawie magdeburskim nadano tu niejakiemu Maciejowi. Osada istniała już jednak wcześniej pod nazwą Bartosze, pochodzącą od poprzedniego właściciela. W późniejszym czasie Rostki znacznie się powiększyły. W 1519 roku Maciej Rostek otrzymał dodatkowe 4 łany, inni mieszkańcy natomiast uzyskali 7 łanów w 1536 roku oraz łącznie około 6 łanów i zezwolenie na założenie karczmy w 1555 roku. W XV wieku wieś występowała początkowo pod nazwą Bartosze (Bartuschen), natomiast później utrwaliła się nazwa Rostki (Rostken). W wyniku epidemii dżumy, która dotarła do wsi w sierpniu 1710 roku, populacja mieszkańców znacznie się zmniejszyła (zmarło ich 87).

Szkoła we wsi powstała w 1737 roku. W 1935 roku dwóch nauczycieli zajmowało się kształceniem 78 dzieci. Szkoła w Rostkach została ponownie uruchomiona już w 1945 roku, pracował w niej wówczas jeden nauczyciel.

W pierwszej połowie XX wieku we wsi działały dwie gospody: H. Machta i Szczesnego. Wiadomo również o znajdującym się tu wiatraku drewnianym typu holenderskiego, który jeszcze po II wojnie światowej ciągle działał; później uległ zniszczeniu.

Przed II wojną światową powstało w Rostkach duże lotnisko Luftwaffe. Po wojnie, w wyniku powiększenia obszaru poligonu orzyskiego, większa część lotniska znalazła się na terenie zamkniętym.

W 1945 roku w Rostkach powstał jeden z pierwszych posterunków Milicji Obywatelskiej w powiecie piskim (pozostałe to Pisz, Drygały, Kumielsk i Kożuchy). Po II wojnie światowej we wsi znajdował się sklep Powszechnej Spółdzielni Spożywców „Osadnik” z Pisza, przekazany w 1948 roku Spółdzielni Rolniczo–Handlowej „Rolnik”. Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Liczba mieszkańców wsi Rostki w poszczególnych okresach:

• 1857 r. – 332 osoby

• 1864 r. – 318 osób

• 1867 r. – 350 osób

• 1933 r. – 439 osób

• 1939 r. – 375 osób

• 1988 r. – 253 osoby

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Klusach.

Zabytki

• trzy domy murowane z początku XX wieku (nr 12, 18, 38)
• zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy, murowane
• dawny cmentarz ewangelicki z pierwszej połowy XIX wieku

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011. Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
Białuński Grzegorz, Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709-1711, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 51–57.
von Hippel Rudolf, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157.
Olszak Piotr, Przegląd budownictwa drewnianego na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 10, 2001, ss. 106–121.
Pawlicki Ryszard W., Ziemia piska jako region turystyczny do 1945, Znad Pisy, nr 1, 1995, ss. 9–25.
Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 73–90.
Deutsche Verwaltungsgeschichte [15.09.2013]
Danych Lokalnych GUS [15.09.2013]
Strona Urzędu Gminy Pisz [15.09.2013]