Szwarcenowo: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 31: | Linia 31: | ||
'''Szwarcenowo''' (niem.''Schwarzenau'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat nowomiejski |powiecie nowomiejskim]], w [[Biskupiec (gmina wiejska)|gminie Biskupiec ]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do województwa toruńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 654 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Barbara Otremba]]<ref>[http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&menu=106&strona=1/ Strona Gminy Biskupiec] [12.11.2013]</ref>. | '''Szwarcenowo''' (niem.''Schwarzenau'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat nowomiejski |powiecie nowomiejskim]], w [[Biskupiec (gmina wiejska)|gminie Biskupiec ]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do województwa toruńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 654 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Barbara Otremba]]<ref>[http://www.gminabiskupiec.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&menu=106&strona=1/ Strona Gminy Biskupiec] [12.11.2013]</ref>. | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| − | + | {{Galeria|Nazwa=Szwarcenowo|wielkość=290|pozycja=right | |
| + | |File:Kościół w Szwarcenowie.jpg|Kościół w Szwarcenowie [http://www.gminabiskupiec.pl/ Strona Gminy Biskupiec] [12.09.2013] | ||
| + | }} | ||
==Położenie== | ==Położenie== | ||
Miejscowość położona jest przy jeziorze [[Jezioro Trupel| Trupel]], w odległości ok. 6 km od [[Biskupiec| Biskupca]]. | Miejscowość położona jest przy jeziorze [[Jezioro Trupel| Trupel]], w odległości ok. 6 km od [[Biskupiec| Biskupca]]. | ||
| Linia 38: | Linia 40: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
Pierwsze informacje o wsi pojawiły się w 1320 r. i podały, że wieś graniczyła z miejscowości [[Wonna]]. Nieznana jest dokładna data lokacji ani etymologia nazwy miejscowości. Nazwa Szwarcenowo ustaliła się w XVII w. W początkowym okresie funkcjonowania miejscowość administracyjnie należała do [[Komturstwo dzierzgońskie| komturstwa dzierzgońskiego]]. W 1437 r. należała do [[Zakon Krzyżacki |Zakonu Krzyżackiego]] ([[Wójtostwo bratiańskie| wójtostwo bratiańskie]]), a w 1467 do Wilkanowskiego, który otrzymał ją w zamian za zrzeczenie się dóbr niborskich. W 1472 r. Kazimierz Jagielończyk podarował majątek [[Ludwik Mortęski |Ludwikowi Mortęskiemu]]. W 1557 r. Zygmunt August przekazał wieś [[Jan Działyński| Janowi Działyńskiemu]]. Wiadomo również, że w XIV w. erygowano tutaj parafię. Przed [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach| wojną]] istniał tutaj bank, wiatrak, piekarnia, kuźnia, zakład szewski, mleczarnia, świetlica i poczta. W 1885 r. było tutaj 90 domów, 165 [[Dym |dymów]]. We wsi mieszkały 832 osoby, w tym 689 katolików, 138 ewangelików i 5 Żydów. W tym czasie funkcjonowała szkoła z jedną klasą ewangelicką i dwiema katolickimi. Na terenie miejscowości działały dwa wiatraki i młyn. Od 1861 r. rozpoczęło działalność bractwo trzeźwości. W okresie [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światow na terenie wsi żołnierze Armii Czerwonej zabili 5 osób. Po wojnie w 1945 r. Szwarcenowo weszło w skład [[Powiat nowomiejski |powiatu nowomiejskiego]]. Z instytucji ostały się z w nim jedynie wiatrak i kuźnia do 1950 r., świetlica i mleczarnia do 1970 r. Nie zachowała się informacja o kształcie zabudowy wiejskiej. | Pierwsze informacje o wsi pojawiły się w 1320 r. i podały, że wieś graniczyła z miejscowości [[Wonna]]. Nieznana jest dokładna data lokacji ani etymologia nazwy miejscowości. Nazwa Szwarcenowo ustaliła się w XVII w. W początkowym okresie funkcjonowania miejscowość administracyjnie należała do [[Komturstwo dzierzgońskie| komturstwa dzierzgońskiego]]. W 1437 r. należała do [[Zakon Krzyżacki |Zakonu Krzyżackiego]] ([[Wójtostwo bratiańskie| wójtostwo bratiańskie]]), a w 1467 do Wilkanowskiego, który otrzymał ją w zamian za zrzeczenie się dóbr niborskich. W 1472 r. Kazimierz Jagielończyk podarował majątek [[Ludwik Mortęski |Ludwikowi Mortęskiemu]]. W 1557 r. Zygmunt August przekazał wieś [[Jan Działyński| Janowi Działyńskiemu]]. Wiadomo również, że w XIV w. erygowano tutaj parafię. Przed [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach| wojną]] istniał tutaj bank, wiatrak, piekarnia, kuźnia, zakład szewski, mleczarnia, świetlica i poczta. W 1885 r. było tutaj 90 domów, 165 [[Dym |dymów]]. We wsi mieszkały 832 osoby, w tym 689 katolików, 138 ewangelików i 5 Żydów. W tym czasie funkcjonowała szkoła z jedną klasą ewangelicką i dwiema katolickimi. Na terenie miejscowości działały dwa wiatraki i młyn. Od 1861 r. rozpoczęło działalność bractwo trzeźwości. W okresie [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światow na terenie wsi żołnierze Armii Czerwonej zabili 5 osób. Po wojnie w 1945 r. Szwarcenowo weszło w skład [[Powiat nowomiejski |powiatu nowomiejskiego]]. Z instytucji ostały się z w nim jedynie wiatrak i kuźnia do 1950 r., świetlica i mleczarnia do 1970 r. Nie zachowała się informacja o kształcie zabudowy wiejskiej. | ||
| − | |||
| − | |||
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
W Szwarcenowie działa firma P.P.U.H. Ziemar oraz funkcjonują gospodarstwa [[Agroturystyka |agroturystyczne]]. | W Szwarcenowie działa firma P.P.U.H. Ziemar oraz funkcjonują gospodarstwa [[Agroturystyka |agroturystyczne]]. | ||
| Linia 61: | Linia 61: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | + | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XII, Warszawa 1892. <br/> | |
| − | + | [http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [12.09.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.gminabiskupiec.pl/ Strona Gminy Biskupiec] [12.09.2013] | |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 23:21, 18 sty 2015
| Szwarcenowo | |
| | |
![Cmentarz w Szwarcenowie Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]](/index.php/Plik:Cmentarz_w_Szwarcenowie.jpg) Cmentarz w Szwarcenowie Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | nowomiejski |
| Gmina | Biskupiec |
| Sołectwo | Szwarcenowo |
| Liczba ludności (2010) | 654 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 56 |
| Tablice rejestracyjne | NNM |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Szwarcenowo | |
| Położenie na mapie Polski  Szwarcenowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Szwarcenowo (niem.Schwarzenau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Biskupiec . W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 654 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Barbara Otremba[1].
![Kościół w Szwarcenowie Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]](/index.php/Plik:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_w_Szwarcenowie.jpg)
Spis treści
Położenie
Miejscowość położona jest przy jeziorze Trupel, w odległości ok. 6 km od Biskupca.
Dzieje miejscowości
Pierwsze informacje o wsi pojawiły się w 1320 r. i podały, że wieś graniczyła z miejscowości Wonna. Nieznana jest dokładna data lokacji ani etymologia nazwy miejscowości. Nazwa Szwarcenowo ustaliła się w XVII w. W początkowym okresie funkcjonowania miejscowość administracyjnie należała do komturstwa dzierzgońskiego. W 1437 r. należała do Zakonu Krzyżackiego ( wójtostwo bratiańskie), a w 1467 do Wilkanowskiego, który otrzymał ją w zamian za zrzeczenie się dóbr niborskich. W 1472 r. Kazimierz Jagielończyk podarował majątek Ludwikowi Mortęskiemu. W 1557 r. Zygmunt August przekazał wieś Janowi Działyńskiemu. Wiadomo również, że w XIV w. erygowano tutaj parafię. Przed wojną istniał tutaj bank, wiatrak, piekarnia, kuźnia, zakład szewski, mleczarnia, świetlica i poczta. W 1885 r. było tutaj 90 domów, 165 dymów. We wsi mieszkały 832 osoby, w tym 689 katolików, 138 ewangelików i 5 Żydów. W tym czasie funkcjonowała szkoła z jedną klasą ewangelicką i dwiema katolickimi. Na terenie miejscowości działały dwa wiatraki i młyn. Od 1861 r. rozpoczęło działalność bractwo trzeźwości. W okresie [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światow na terenie wsi żołnierze Armii Czerwonej zabili 5 osób. Po wojnie w 1945 r. Szwarcenowo weszło w skład powiatu nowomiejskiego. Z instytucji ostały się z w nim jedynie wiatrak i kuźnia do 1950 r., świetlica i mleczarnia do 1970 r. Nie zachowała się informacja o kształcie zabudowy wiejskiej.
Gospodarka
W Szwarcenowie działa firma P.P.U.H. Ziemar oraz funkcjonują gospodarstwa agroturystyczne.
Szkolnictwo
Religia
We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej.
Zabytki
- kościół z I połowy XVIII w.
- rzymskokatolicki cmentarz parafialny z II połowy XIX w.
- przykościelny cmentarz rzymskokatolicki z II połowy XIX w.
- cmentarz ewangelicki z II połowy XIX w.
- dwie drewniane chaty z I połowy XIX w.
- przedwojenna szkoła podstawowa
- zabudowa gospodarcza na tyłach plebani
Bibliografia
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XII, Warszawa 1892.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.09.2013]
Strona Gminy Biskupiec [12.09.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Gminy Biskupiec [12.11.2013]
