Wilkowo: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Dzieje miejscowości)
(Bibliografia)
Linia 1: Linia 1:
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
  |nazwa                = Wilkowo
+
  |nazwa                = Wilkowo  
  |herb wsi              =  
+
  |herb wsi              =
  |flaga wsi            =  
+
  |flaga wsi            =
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
  |dopełniacz wsi        = Wilkowa  
+
  |dopełniacz wsi        =Wilkowa
  |zdjęcie              = Szkoła w Wilkowie.jpg 
+
  |zdjęcie              =  
  |opis zdjęcia          = Szkoła w Wilkowie [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Wilkowo_%28powiat_k%C4%99trzy%C5%84ski%29?uselang=pl#mediaviewer/File:2009-07_Wilkowo_1.jpg] [dostęp: 13.12.2014] 
+
  |opis zdjęcia          =  
  |rodzaj miejscowości  =
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
  |powiat                = kętrzyński
+
  |powiat                = węgorzewski
  |gmina                = Kętrzyn
+
  |gmina                = Węgorzewo
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = 267 (łącznie: Marzenin, Stadniki, Wilkowo)
+
  |liczba ludności      = 129
 
  |rok                  = 2010
 
  |rok                  = 2010
  |strefa numeracyjna    =
+
  |strefa numeracyjna    =(+48) 87
  |kod pocztowy          =
+
  |kod pocztowy          =11-600
  |tablice rejestracyjne =
+
  |tablice rejestracyjne = NWE
 
  |SIMC                  =
 
  |SIMC                  =
 
  |mapa wsi              =
 
  |mapa wsi              =
 
  |kod mapy              = PL-WN
 
  |kod mapy              = PL-WN
  |stopniN = 54 |minutN = 00 |sekundN = 32
+
  |stopniN = 54 |minutN = 16|sekundN = 01
  |stopniE = 21 |minutE = 18 |sekundE = 19
+
  |stopniE = 21 |minutE =43  |sekundE = 43
 
  |commons              =
 
  |commons              =
 
  |wikipodróże          =
 
  |wikipodróże          =
Linia 29: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}<br/>
 
}}<br/>
''' Wilkowo ''' (niem. ''Wilkendorf'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]], w [[Gmina Kętrzyn|gminie Kętrzyn]]. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. Miejscowość w 2010 roku liczyła 267 mieszkańców (łącznie: [[Marzenin]], [[Stadniki]], Wilkowo). Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje [[Przemysław Małysz]] <ref>http://bip.warmia.mazury.pl/ketrzyn_gmina_wiejska/152/Jednostki_pomocnicze [dostęp: 13.12.2014].</ref><br/><br/>
+
''' Wilkowo''' (niem. ''Wilkowen'', od 1938 r. ''Geroldswalde'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat węgorzewski | powiecie węgorzewskim]], w [[Węgorzewo (gmina miejsko-wiejska)|gminie Węgorzewo]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 r. liczyła 129 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Sylwester Stańczak]]<ref>[http://gmina.wegorzewo.sisco.info/?id=367/ Strona Gminy Węgorzewo] [30.08.2013]</ref>.
 +
<br/><br/>
  
== Położenie ==
+
==Położenie==
Miejscowość leży w odległości km od [[Kętrzyn|Kętrzyna]].
+
Wieś położona jest w północnej części [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], na [[Pojezierze Giżycko-Węgorzewskie|Pojezierzu Giżycko–Węgorzewskim]], 7 km na północ od [[Węgorzewo|Węgorzewa]], na wschód od drogi krajowej nr 63.
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Wilkowo zostało lokowane jako wieś czynszowa na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] w 1369 roku. Przywilej na 12 włók wystawił wielki mistrz krzyżacki [[Winrich von Kniprode]]. Odbiorcą przywileju był niejaki Jan Kestenmacher. Mieszkańcy wsi przyłączyli się do powstania przeciwko [[Zakon Krzyżacki|Zakonowi]] w roku 1454. Głównym powodem był bezwzględny ucisk podatkowy. Kolejny protest przeciw wysokim podatkom miał miejsce w 1664 roku.
+
Osada istniała przed rokiem 1572–1573, kiedy to wyludniła ją epidemia dżumy. W 1577 roku wieś założono ponownie na 30 łanach; trzy łany sołeckie zakupili: Gerolmes, jego syn Grzegorz oraz niejaki Michał. Nazywano ją w tym czasie ''Neu Jerominusdorff'', ''Gerolmeswollen'', ''Gerolmess'' (od sołtysa Gerolmesa), ''Wilkenwohl'', ''Wilken''; później utrwaliła się nazwa ''Wilkowen''.
Miejscowość w XVI stuleciu została licznie zasiedlona przez przybyszy z Mazowsza.
 
Pierwszy kościół został wzniesiony w średniowieczu. W XVI-XVIII wieku w świątyni odprawiali nabożeństwa polscy kaznodzieje. Samodzielna parafia została utworzona w roku 1937. W 1818 roku Wilkowo było zamieszkane przez 299 osób i składało się z 25 budynków mieszkalnych. W 1870 roku wybudowano dwuklasową szkołę. W tym okresie w Wilkowie działała duża cegielnia. W 1939 roku wieś liczyła 574 mieszkańców.
 
  
W styczniu 1945 roku, po wkroczeniu do miejscowości oddziałów Armii Czerwonej, znaczną część mieszkańców rozstrzelano, jeszcze większą liczbę deportowano na Syberię. W 1947 roku we wsi uruchomiona została szkoła powszechna. Trzy lata później założono bibliotekę gminną. W latach 1954-1960 Wilkowo było siedzibą Gromadzkiej Rady Narodowej. W 1958 roku wybudowano nową szkołę, a swoją działalność rozpoczęła  spółdzielnia produkcyjna. W 1970 roku miejscowość liczyła 358 mieszkańców. We wsi działał w tym czasie ośrodek zdrowia.
+
Po kolejnym wyludnieniu wsi podczas epidemii dżumy w 1710 roku, z siedmiu leżących odłogiem łanów chłopskich utworzono majątek państwowy, na którym pracowali chłopi z [[Olszewo Węgorzewskie|Olszewa]], Wilkowa i [[Wężówko|Wężówka]]. Już w połowie XVII wieku (1753) majątek ten uległ parcelacji między wolnych chłopów i odtąd (aż do 1788 r.) chłopi pańszczyźniani spełniali swe powinności w majątku państwowym w [[Perły|Nowych Perłach]].  
<br/>
+
 
 +
W 1858 roku Wilkowo było zamieszkane przez 296 osoby, natomiast w 1939 roku miejscowość liczyła 215 mieszkańców.
 +
 
 +
Szkołę we wsi założono w 1741 roku; w połowie XIX wieku uczęszczało do niej 52 uczniów, a w 1935 roku – 31 uczniów. Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] szkołę uruchomiono już w 1946 roku ([[Wanda Antoszewska]]) jako jedną z pierwszych w powiecie; w połowie lat 60. obejmowała ona osiem klas .  
  
== Edukacja ==
+
W 1946 roku w Wilkowie powstała samodzielna spółdzielnia spożywców.
*[[Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Wilkowie przy Zespole Szkół|Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika]]
+
<br/>
+
Po 1954 roku Wilkowo było siedzibą [[Gromada Wilkowo|gromady]], a po jej likwidacji weszło w skład [[Gromada Węgorzewo|gromady Węgorzewo]].
  
==Religia==
+
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.  
*[[Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Wilkowie|Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa]]
 
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zabytki ==
+
==Religia ==
*[[Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Wilkowie|Kościół parafialny]] wybudowany w latach 1935-1936
+
Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Olszewie Węgorzewskim |parafii rzymskokatolickiej w Olszewie Węgorzewskim]].
 
<br/>
 
<br/>
  
== Bibliografia ==
+
== Bibliografia==
#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
+
Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002.<br/>
#''Kętrzyn i okolice'', oprac. Izabela Karpiuk, Kętrzyn 2001.
+
Wakar Andrzej, Wilamowski Bohdan, ''Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1968.<br/>
#''Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1962.
+
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=6264&p_token=0.6122359789259786/ Bank Danych Lokalnych GUS] [29.07.2013]<br/>
#''Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic'', red. Aniela Bałanda, Olsztyn 1978.
+
[http://www.verwaltungsgeschichte.de/angerburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [29.07.2013]
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.  
 
#[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims|Bank Danych Lokalnych GUS]   [dostęp: 13.12.2014].
 
#[http://www.jerzysikorski.pl/historia-miejscowo%C5%9Bci-na-obszarze-gminy-k%C4%99trzyn| Historia wsi Wilkowo] [dostęp: 13.12.2014].
 
<br/>
 
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
<references>
+
<references/>
<br/>
 
  
== Zobacz też ==
 
 
<br/>
 
<br/>
  
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] [[Kategoria: Gmina Kętrzyn (wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: Kultura]] [[Kategoria: Zabytki]] [[Kategoria: Kościoły]]
+
[[Kategoria: Powiat węgorzewski]]
 +
[[Kategoria: Węgorzewo (gmina miejsko-wiejska)]]  
 +
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]  
 +
[[Kategoria: 1501-1600]]

Wersja z 09:39, 19 sty 2015

Wilkowo

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat węgorzewski
Gmina Węgorzewo
Liczba ludności (2010) 129
Strefa numeracyjna (+48) 87
Kod pocztowy 11-600
Tablice rejestracyjne NWE
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Wilkowo
Wilkowo
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Wilkowo
Wilkowo
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Wilkowo (niem. Wilkowen, od 1938 r. Geroldswalde) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Węgorzewo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 r. liczyła 129 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Sylwester Stańczak[1].

Położenie

Wieś położona jest w północnej części Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, na Pojezierzu Giżycko–Węgorzewskim, 7 km na północ od Węgorzewa, na wschód od drogi krajowej nr 63.

Dzieje miejscowości

Osada istniała przed rokiem 1572–1573, kiedy to wyludniła ją epidemia dżumy. W 1577 roku wieś założono ponownie na 30 łanach; trzy łany sołeckie zakupili: Gerolmes, jego syn Grzegorz oraz niejaki Michał. Nazywano ją w tym czasie Neu Jerominusdorff, Gerolmeswollen, Gerolmess (od sołtysa Gerolmesa), Wilkenwohl, Wilken; później utrwaliła się nazwa Wilkowen.

Po kolejnym wyludnieniu wsi podczas epidemii dżumy w 1710 roku, z siedmiu leżących odłogiem łanów chłopskich utworzono majątek państwowy, na którym pracowali chłopi z Olszewa, Wilkowa i Wężówka. Już w połowie XVII wieku (1753) majątek ten uległ parcelacji między wolnych chłopów i odtąd (aż do 1788 r.) chłopi pańszczyźniani spełniali swe powinności w majątku państwowym w Nowych Perłach.

W 1858 roku Wilkowo było zamieszkane przez 296 osoby, natomiast w 1939 roku miejscowość liczyła 215 mieszkańców.

Szkołę we wsi założono w 1741 roku; w połowie XIX wieku uczęszczało do niej 52 uczniów, a w 1935 roku – 31 uczniów. Po II wojnie światowej szkołę uruchomiono już w 1946 roku (Wanda Antoszewska) jako jedną z pierwszych w powiecie; w połowie lat 60. obejmowała ona osiem klas .

W 1946 roku w Wilkowie powstała samodzielna spółdzielnia spożywców.

Po 1954 roku Wilkowo było siedzibą gromady, a po jej likwidacji weszło w skład gromady Węgorzewo.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Olszewie Węgorzewskim.

Bibliografia

Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Wakar Andrzej, Wilamowski Bohdan, Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1968.
Bank Danych Lokalnych GUS [29.07.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [29.07.2013]

Przypisy