Karolewo (gmina Kętrzyn)

Karolewo
Kościół pw. św. Stanisława Kostki w Karolewie. Fot. Mieczysław Kalski.
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	kętrzyński
Gmina	Kętrzyn
Liczba ludności (2010)	710
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Karolewo
Położenie na mapie Polski Karolewo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Karolewo (niem. Carlshof) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Kętrzyn. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 710 mieszkańców (łącznie z Cegielnią).

Karolewo (gmina Kętrzyn)

Zabytkowa wieża ciśnień w Karolewie.
Fot. Mieczysław Kalski.

 

Położenie

Miejscowość leży w odległości 3 km na wschód od Kętrzyna.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała pod koniec XIX stulecia jako kolonia robotnicza. Na początku kolejnego wieku miejscowość zasłynęła za sprawą zakładu filantropijnego, jednego z największych na terenie Niemiec. Zakład został otwarty 23 października 1882 roku. Leczono w nim głównie osoby chore na epilepsję. W uroczystości otwarcia brał udział m.in. Marcin Giersz, redaktor "Gazety Leckiej". Fundatorem zakładu był podobno nieznany z nazwiska Karol, zamożny właściciel ziemski, który stracił ukochaną narzeczoną zmarłą z powodu choroby umysłowej. Zakład rozwijał się niezwykle prężnie. W 1910 miał pod swoją opieką 1000 wychowanków. Spośród nich aż 807 osób wymagało szczególnej opieki ze względu na chorobę: gruźlicę, epilepsję, choroby psychiczne, alkoholizm. W 1935 roku zakład w Karolewie pełnił również rolę ośrodka wychowawczego.

W czasie II wojny światowej pacjenci zakładu zostali zamordowani. Ciała pochowano na miejscowym cmentarzu. W tym czasie budynki zakładu służyły potrzebom otwartej szkoły pielęgniarskiej. Miejscowy pałacyk służył natomiast za siedzibę kierownictwa jednostki SS, chroniącej kwaterę Hitlera w Gierłoży.

Po zakończeniu wojny w zachowanej części zakładu uruchomiono liceum agrotechniczne (1947). Na przestrzeni kolejnych lat dawny zakład mieścił w swoich murach m.in. technikum rolnicze, rachunkowości rolnej, mechanizacji rolnictwa. Szkoły w Karolewie miały stanowić placówki planowanego zespołu oświatowego – Liceum Mazursko-Warmińskie im. Tadeusza Czackiego. Zespół miał kontynuować tradycje wołyńskiego Liceum Krzemienieckiego. W jego skład miały wejść przedszkola, szkoły średnie, ogólne, zawodowe i pedagogiczne oraz instytucje wspomagające: muzea, biblioteki, przedsiębiorstwa przemysłowe i rolnicze. W 1948 roku idea została porzucona. Natomiast w Karolewie ostatecznie doszło do utworzenia Zespołu Państwowych Szkół Rolniczych. Pierwszym dyrektorem została Celestyna Orlikowska.

W 1966 roku ze Szczytna przeniesiony został tu Państwowy Zakład Unasienniania Zwierząt.

W 1970 roku miejscowość była zamieszkana przez 1359 osób. W 1973 roku Karolewo wchodziło w skład sołectwa Kruszewiec w gminie Kętrzyn.

Edukacja

W miejscowości funkcjonuje Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego.

Zabytki

• neogotycki kościół pw. św. Stanisława Kostki; filialny, wzniesiony w roku 1899 roku
• wieża ciśnień z początku XX wieku

Ludzie związani z miejscowością

• Tadeusz Chmielewski (1915–1997) – nauczyciel w miejscowej szkole
• Michał Nahorski (1922–1980) – nauczyciel, dyrektor miejscowej szkoły rolniczej (1966–1980)
• Stanisław Orzoł (1941–2001) – dr hab., ekspert ds. eksploatacji maszyn, nauczyciel w miejscowej szkole

Zobacz też

• Karolewo (gmina Sępopol)
• Karolewo (gmina Susz)

Bibliografia

Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.
Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [15.03.2014]
jerzysikorski.pl, historia wsi Karolewo [15.03.2014]

ciekawemazury.pl [05.03.2014]
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]