Korsze

Korsze
[[Plik:{{{herb wsi}}}|100px|Herb]] [[Plik:{{{flaga wsi}}}|border|100px|Flaga]] Herb wsi Flaga wsi
Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Korszach
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	kętrzyński
Gmina	Korsze
Liczba ludności (2010)	4799
Położenie wsi [[{{{mapa wsi}}}|220px|Położenie wsi]]
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Korsze
Położenie na mapie Polski Korsze
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Korsze (niem. Korschen) – miasto gminne położone w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Korsze, siedziba władz gminy. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 4799 mieszkańców.

Położenie

Miejscowość jest położona na pograniczu Równiny Sępopolskiej i Pojezierza Mazurskiego.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została założona w roku Korsze zostały założone jako majątek rycerski. Nazwę miejscowości wiąże się z pruskim bożkiem urodzaju Kruszem. W XV stuleciu dobra stanowiły własność Marcina - pruskiego szlachcica z rodu Spyraw. W 1785 roku miejscowość składała się z 12 domów - miejscowość nie należała zatem do największych i nie wyróżniała się w tym okresie niczym szczególnym. W 1817 roku majątek w Korszach należał do rodu zu Romsdorf. W tym czasie wieś i folwark składały się z 15 domów i były zamieszkana przez 114 osób.

Intensywny rozwój miejscowości zapoczątkowała budowa linii kolejowej w 2. połowie XIX wieku. W latach 1871-1873 wybudowano linię kolejową z Torunia przez Iławę i Olsztyn do Wystruci. W tym samym czasie ukończono budowę traktu z Królewca do Kętrzyna i Ełku. W pobliżu Korszy utworzono w związku ze wspomnianymi inwestycjami istotny węzeł kolejowy. W szybkim tempie obok węzła wyrosła osada kolejarzy. Wzniesiono również dworzec, który zyskał popularność za sprawą smacznych posiłków, serwowanych w dworcowej restauracji. W tym okresie zabudowa Korszy nabierała miejskiego charakteru. Nadal jednak msze katolickie odprawiano w kaplicy urządzonej w miejscowej aptece. Co miesiąc do Korszy przybywali katoliccy duchowni w Reszla, którzy w tych prowizorycznych warunkach oprawiali mszę. Pod koniec XIX wieku podjęto jednak kroki zmierzające do poprawy sytuacji. W 1898 roku zakupiono ziemię pod budowę świątyni, którą wybudowano ostatecznie w 1903 roku. Okres dwudziestolecia międzywojennego to czas kolejnych ważnych inwestycji. W latach 1919-1939 wybudowano fabrykę mleka skondensowanego, młyn oraz mleczarnię. W 1939 roku miejscowość była zamieszkana przez 3042 osoby.

W czasie II wojny światowej w pobliżu dworca kolejowego znajdował się obóz dla polskich robotników przymusowych. Działania wojenne w 1945 roku doprowadziły do zniszczenia 40% miejscowości. Pierwsi osadnicy byli pracownikami kolei, delegowani do przejęcia pieczy nad miejscowym dworcem a przede wszystkim stanem trakcji kolejowej. W kwietniu 1945 roku Korsze były zamieszkane przez 145 osób. Nosiły wówczas nazwę Korszyn. W tym samym roku uruchomiono linie kolejowe: Skandawa - Ełk - Korsze - Olsztyn; Korsze - Skandawa oraz Korsze - Bartoszyce. W 1945 utworzona została gmina wiejska, a pierwszym wójtem obrano Jana Kowalczyka. We wrześniu 1945 roku uruchomiono sześcioklasową szkołę, która mieściła się wówczas w budynku dawnego hotelu. W pierwszym roku działalności do placówki uczęszczało 57 uczniów. Do 1946 roku uruchomiono pocztę oraz punkt medyczny. W miejscowości powstała masarnia, dwie piekarnie, wytwórnia wód gazowanych. Otwarte zostały sklepy spożywczo-przemysłowe. Powstała również biblioteka, którą założyła Bronisława Zinkiewicz. W 1946 roku w skład gminy wchodziły 33 miejscowości. W 1947 roku Korsze były zamieszkane przez 1832 osoby. W 1947 roku powstał Państwowy Zakład Leczniczy dla Zwierząt - pierwsza taka placówka na terenie ówczesnego powiatu kętrzyńskiego. W 1954 roku Korsze otrzymały prawa osiedla miejskiego. W 1958 roku rozbudowano miejscowy kościół.

W 1960 roku miejscowość była zamieszkana przez 3898 osób. Dwa lata później Korsze uzyskały prawa miejskie. W latach 60. i 70. 1500 osób było zatrudnionych na kolei. Drugim co do znaczenia pracodawcą okazały się założone w 1953 roku Olsztyńskie Zakłady Sieci Rybackich. W tym okresie w mieście działała jeszcze mleczarnia oraz filia Państwowego Ośrodka Maszynowego. W miejscowości działają filie banków, przychodnia oraz poczta.

Gospodarka

W mieście działa

Miejscowość-Opis-Rysunku

Zabytki

• Neogotycki kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego wzniesiony w 1903 roku. Siedemnastowieczne wyposażenie wnętrza, pochodzi z kościoła w Łankiejmach
• Dawny kościół ewangelicki, wzniesiony w stylu neogotyckim w roku 1905; obecnie pełni funkcję świątyni prawosławnej pw. św. Apostołów Piotra i Pawła
• Dwie neogotyckie wieże ciśnień z XIX oraz przełomu XIX i XX wieku
• Neoklasycystyczna kamienica przy ul. Mickiewicza 6, wzniesiona pod koniec XIX wieku
• Eklektyczna willa z końca XIX stulecia, zlokalizowana przy ul. Wojska Polskiego 32
• Budynek socjalny, obecnie siedziba Miejskiego Ośrodka Kultury
• Zespół zabudowy dawnej rzeźni miejskiej wraz z otoczeniem obejmującym działkę

Dawny dworzec kolejowy w Korszach

Bibliografia

1. Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.
2. Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
3. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
4. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 15.03.2014]
5. Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 5.03.2014]
6. Ciekawe Mazury.pl [data dostępu: 5.03.2014]
7. Polska Niezwykła [data dostępu: 5.03.2014]

Zobacz też

...