Laseczno: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Laseczno ''' (niem. ''Gross Herzogswalde'') – | + | ''' Laseczno ''' (niem. ''Gross Herzogswalde'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[Iława (gmina wiejska)|gminie Iława]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 553 mieszkańców (łącznie z osadą [[Laseczno Małe]]). W skład sołectwa wchodzą Laseczno i Laseczno Małe. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Dariusz Szkopiński]]<ref>[http://www.gmina-ilawa.pl/dla_mieszkanca/jednostki-podlegle/ gmina-ilawa.pl] [05.03.2014]</ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Iławskie|Pojezierzu Iławskim]], 9 km na zachód od [[Iława|Iławy]]; przebiega przez nią droga krajowa nr 16. | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Iławskie|Pojezierzu Iławskim]], 9 km na zachód od [[Iława|Iławy]]; przebiega przez nią droga krajowa nr 16. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | == Dzieje miejscowości == | ||
| + | Miejscowość została założona na 80 łanach w 1311 roku przez komtura dzierzgońskiego [[Gunther von Arnstein|Gunthera von Arnsteina]]. Odbiorcami nadania byli dwaj bracia – Dietrich i Mikołaj. Pierwsza nazwa wsi brzmiała Gross Herzogswalde (Wielki Las Książęcy). W XV w. w miejscowości działały dwie karczmy oraz kościół. [[Wojna trzynastoletnia]] doprowadziła do całkowitego spustoszenia Laseczna. Po 1466 roku wieś została opuszczona. W 1507 roku obszar miejscowości obejmował 80 łanów, ale zaledwie 12 z nich było obsadzonych. W 1522 roku Laseczno zostało przekształcone w dobra lenne, które nadane zostały staroście iławskiemu [[Paul von Fasolt|Paulowi von Fasolt]]. W kolejnym stuleciu Laseczno należało do rodziny Gotzenów. | ||
| − | + | W 1693 roku majątek wszedł w skład klucza dóbr rodu [[Finck von Finckenstein]]. W tym okresie wzniesiony został barokowy dwór będący siedzibą zarządcy Laseczna. W 1750 roku wybudowano nowy kościół. W 1789 roku Laseczno jako wieś szlachecka z folwarkiem była zamieszkana przez 54 rodziny chłopskie, a obszar dóbr obejmował 733 ha. W 1928 roku w miejscowości wybuchł pożar, który strawił praktycznie całą wieś. Po zakończeniu II wojny światowej miejscowy dwór został zaadaptowany na szkołę podstawową. | |
| − | |||
[[File:Laseczno. Szkoła podstawowa.jpg|thumb|300px|left|Laseczno. Szkoła podstawowa.<br>Źródło: [http://bip.warmia.mazury.pl/ilawa_gmina_wiejska/148/106/Dane_kontaktowe_Samorzadowej_Szkoly_Podstawowej_w_Lasecznie/ www.bip.warmia.mazury.pl] ]] | [[File:Laseczno. Szkoła podstawowa.jpg|thumb|300px|left|Laseczno. Szkoła podstawowa.<br>Źródło: [http://bip.warmia.mazury.pl/ilawa_gmina_wiejska/148/106/Dane_kontaktowe_Samorzadowej_Szkoly_Podstawowej_w_Lasecznie/ www.bip.warmia.mazury.pl] ]] | ||
| − | Liczba mieszkańców i gospodarstw | + | Liczba mieszkańców i gospodarstw na przestrzeni lat: |
| − | + | *1817 – 328 osób, 33 domy | |
| − | 1817 | + | *1831– 324 osoby, 33 domy |
| − | + | *1864 – 365 osób, 21 domów | |
| − | + | *1871 – 329 osób, 23 domy | |
| − | + | *1885 – 311 osób, 23 domy | |
| − | 1864 | + | *1895 – 314 osób, 23 domy |
| − | + | *1905 – 311 osób, 20 domów | |
| − | 1871 | + | *1933 – 521 osób (łącznie z Lasecznem Małym) |
| − | |||
| − | 1885 | ||
| − | |||
| − | 1895 | ||
| − | |||
| − | 1905 | ||
| − | |||
| − | 1933 | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Edukacja == | == Edukacja == | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Lasecznie]] | *[[Szkoła Podstawowa w Lasecznie]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Religia == | == Religia == | ||
We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Lasecznie|parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Bożej Częstochowskiej]]. | We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Lasecznie|parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Bożej Częstochowskiej]]. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Lasecznie| | + | *[[Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Lasecznie|kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej]] z połowy XVIII wieku, wzniesiony z użyciem materiałów z poprzedniej XIV-wiecznej świątyni |
| − | * | + | *dom nr 34, murowany, z pierwszej połowy XIX wieku |
| − | * | + | *zespół dworsko-folwarczny z przełomu XIX i XX wieku; układ zespołu silnie przekształcony; zabudowa podwórza folwarcznego zachowana w stanie szczątkowym, większość obiektów uległa spaleniu w 1928 roku |
| − | *[[Dwór w Lasecznie| | + | *[[Dwór w Lasecznie|dwór]] w zespole dworsko-folwarcznym – przebudowany na potrzeby szkoły podstawowej z rozbudowaną bryłą |
| − | * | + | *park dworski z przełomu XIX i XX wieku – granice parku pozostają czytelne, ale park nie zachował się (obecnie boisko szkole i łąki) |
| − | * | + | *stodoła nr 40, obecnie stodoła z częścią mieszkalną i inwentarską – z przełomu XIX i XX wieku, o konstrukcji mieszanej, częściowo z cegły, częściowo szkieletowy z wypełnieniem ceglanym (mur pruski); obiekt zachował szereg pierwotnych cech |
| − | * | + | *cmentarz parafialny z przełomu XVIII i XIX wieku, na wschód od drogi z Laseczna do [[Ząbrowo|Ząbrowa]], własność parafii rzymskokatolickiej; obiekt czynny, powierzchnia 0,57 ha |
| − | * | + | *cmentarz ewangelicki z XIX wieku, przy drodze polnej z Laseczna do wsi [[Gulb]], własność parafii ewangelickiej; obiekt nieczynny, powierzchnia 0,8 ha |
| − | * | + | *C=cmentarz ewangelicki z XIX wieku, 100 m od leśniczówki, około 2 km na południowy wschód od wsi; własność parafii ewangelickiej; obiekt nieczynny, powierzchnia 0,01 ha |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
*[[Laseczno Małe]] | *[[Laseczno Małe]] | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | ''Iława. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.<br/> | ||
| + | Niesiobędzki Wiesław, ''Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne'', wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.<br/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier'', Danzig und Elbing 1858.<br/> | ||
| + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | Plan zagospodarowania przestrzennego gminy Iława 2003: [http://gmina-ilawa.mpzp.org/| Uchwała Nr XIII/108/2003 z dnia 3 grudnia 2003] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://bip.warmia.mazury.pl/ilawa_gmina_wiejska/76/172/STRATEGIA_ROZWOJU_GMINY_ILAWA_2000-2015/| Strategia rozwoju gminy Iława 2000-2015] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/rosenberg.html| Deutsche Verwaltungsgeschichte] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/search,1,-1,-1,-1,-1,-1,laseczno.html| Polska Niezwykła] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#199/pl/i/laseczno_-_zabytkowy_kosciol_fil._p.w._mb_czestochowskiej| Ciekawe Mazury.pl] [05.03.2014]<br/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: Iława (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] |
Wersja z 14:47, 18 gru 2014
| Laseczno | |
| | |
 Kościół w Lasecznie.
Fot. major. Źródło: www.polskaniezwykla.pl | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | iławski |
| Gmina | Iława |
| Liczba ludności (2010) | 553[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Laseczno | |
| Położenie na mapie Polski  Laseczno | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Laseczno (niem. Gross Herzogswalde) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Iława. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 553 mieszkańców (łącznie z osadą Laseczno Małe). W skład sołectwa wchodzą Laseczno i Laseczno Małe. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Dariusz Szkopiński[2].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, 9 km na zachód od Iławy; przebiega przez nią droga krajowa nr 16.
Dzieje miejscowości
Miejscowość została założona na 80 łanach w 1311 roku przez komtura dzierzgońskiego Gunthera von Arnsteina. Odbiorcami nadania byli dwaj bracia – Dietrich i Mikołaj. Pierwsza nazwa wsi brzmiała Gross Herzogswalde (Wielki Las Książęcy). W XV w. w miejscowości działały dwie karczmy oraz kościół. Wojna trzynastoletnia doprowadziła do całkowitego spustoszenia Laseczna. Po 1466 roku wieś została opuszczona. W 1507 roku obszar miejscowości obejmował 80 łanów, ale zaledwie 12 z nich było obsadzonych. W 1522 roku Laseczno zostało przekształcone w dobra lenne, które nadane zostały staroście iławskiemu Paulowi von Fasolt. W kolejnym stuleciu Laseczno należało do rodziny Gotzenów.
W 1693 roku majątek wszedł w skład klucza dóbr rodu Finck von Finckenstein. W tym okresie wzniesiony został barokowy dwór będący siedzibą zarządcy Laseczna. W 1750 roku wybudowano nowy kościół. W 1789 roku Laseczno jako wieś szlachecka z folwarkiem była zamieszkana przez 54 rodziny chłopskie, a obszar dóbr obejmował 733 ha. W 1928 roku w miejscowości wybuchł pożar, który strawił praktycznie całą wieś. Po zakończeniu II wojny światowej miejscowy dwór został zaadaptowany na szkołę podstawową.
Liczba mieszkańców i gospodarstw na przestrzeni lat:
- 1817 – 328 osób, 33 domy
- 1831– 324 osoby, 33 domy
- 1864 – 365 osób, 21 domów
- 1871 – 329 osób, 23 domy
- 1885 – 311 osób, 23 domy
- 1895 – 314 osób, 23 domy
- 1905 – 311 osób, 20 domów
- 1933 – 521 osób (łącznie z Lasecznem Małym)
Edukacja
Religia
We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Bożej Częstochowskiej.
Zabytki
- kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej z połowy XVIII wieku, wzniesiony z użyciem materiałów z poprzedniej XIV-wiecznej świątyni
- dom nr 34, murowany, z pierwszej połowy XIX wieku
- zespół dworsko-folwarczny z przełomu XIX i XX wieku; układ zespołu silnie przekształcony; zabudowa podwórza folwarcznego zachowana w stanie szczątkowym, większość obiektów uległa spaleniu w 1928 roku
- dwór w zespole dworsko-folwarcznym – przebudowany na potrzeby szkoły podstawowej z rozbudowaną bryłą
- park dworski z przełomu XIX i XX wieku – granice parku pozostają czytelne, ale park nie zachował się (obecnie boisko szkole i łąki)
- stodoła nr 40, obecnie stodoła z częścią mieszkalną i inwentarską – z przełomu XIX i XX wieku, o konstrukcji mieszanej, częściowo z cegły, częściowo szkieletowy z wypełnieniem ceglanym (mur pruski); obiekt zachował szereg pierwotnych cech
- cmentarz parafialny z przełomu XVIII i XIX wieku, na wschód od drogi z Laseczna do Ząbrowa, własność parafii rzymskokatolickiej; obiekt czynny, powierzchnia 0,57 ha
- cmentarz ewangelicki z XIX wieku, przy drodze polnej z Laseczna do wsi Gulb, własność parafii ewangelickiej; obiekt nieczynny, powierzchnia 0,8 ha
- C=cmentarz ewangelicki z XIX wieku, 100 m od leśniczówki, około 2 km na południowy wschód od wsi; własność parafii ewangelickiej; obiekt nieczynny, powierzchnia 0,01 ha
Przypisy
- ↑ Łącznie Laseczno i Laseczno Małe
- ↑ gmina-ilawa.pl [05.03.2014]
Zobacz też
Bibliografia
Iława. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Plan zagospodarowania przestrzennego gminy Iława 2003: Uchwała Nr XIII/108/2003 z dnia 3 grudnia 2003 [05.03.2014]
Strategia rozwoju gminy Iława 2000-2015 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
Polska Niezwykła [05.03.2014]
Ciekawe Mazury.pl [05.03.2014]
