Smolanka

Smolanka
Smolanka podczas roztopów
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Gmina	Sępopol
Liczba ludności (2010)	335
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Smolanka
Położenie na mapie Polski Smolanka
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Smolanka (niem. Landskron) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Sępopol. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 335 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Józefa Adamowicz.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, na zachód od Łyny, przy strumyku Młynówka, 15 km na wschód od Bartoszyc i 3 km na zachód od Sępopola. Las rozciągający się na północny zachód od wsi nazywany jest Smolaneckim Lasem.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów Prus Książęcych. Przywilej lokacyjny otrzymała w 1617 roku jako wieś czynszowa na prawie chełmińskim o powierzchni 80 łanów. Z czasem obok wsi powstał niewielki majątek ziemski, który nie przekraczał 100 ha. Do 1945 roku Smolanka wchodziła w skład parafii ewangelickiej w Sępopolu.

Szkołę we wsi założono w 1733 roku. W 1935 roku uczęszczało do niej 140 uczniów, a zatrudnionych było trzech nauczycieli. Po II wojnie światowej uruchomiono ją ponownie jako pierwszą w powiecie bartoszyckim jesienią 1945 roku. Jej organizatorem był Zdzisław Radziulewicz, a po nim od lata 1946 roku – Janina Sienkiewicz. Długoletnim kierownikiem placówki był Witold Kiezik. Szkołę zlikwidowano w 1978 roku w ramach reorganizacji sieci szkolnej.

W 1945 roku Smolanka stała się siedzibą gminy (pierwszym wójtem był Kazimierz Żukowski), lecz już w roku następnym gminę zlikwidowano, a jej siedzibę przeniesiono do Sępopola. Obok wsi funkcjonowało tu państwowe gospodarstwo rolne. W 1983 roku wieś składała się z 68 budynków mieszkalnych i miała 82 indywidualne gospodarstwa rolne o łącznej powierzchni 455 ha. Znajdowały się tu: klub, świetlica, punkt biblioteczny, sala kinowa na 60 miejsc, sklep wielobranżowy oraz prywatna kuźnia.

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:

• 1857 – 636 osób
• 1933 – 727 osób
• 1939 – 722 osoby
• 1983 – 449 osób

Turystyka

Przez wieś przebiegają szlaki rowerowe:

• "Doliną rzeki Łyny": Sępopol – Smolanka – Liski – Bartoszyce – Wiatrowiec – Sępopol
• szlak "Pogranicza": Sępopol – Stopki – Ostre Bardo – Szczurkowo – Park – Judyty – Liski – Smolanka – Sępopol

Zabytki

• dwór w Smolance (nr 39) z XIX wieku, murowany, tynkowany, strop i więźba dachowa z drewna, jednokondygnacyjny, dwuspadowy dach
• dwór w Smolance (nr 59) z XIX wieku, murowany, tynkowany, strop i więźba dachowa z drewna, jednokondygnacyjny, dwuspadowy dach

Bibliografia

Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sępopol, Sępopol 2005 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]