Wrzesina

Wrzesina
Kościół pw. św. Magdaleny we Wrzesinie. Fot. maniek66. Źródło: www.polskaniezwykla.pl
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Jonkowo
Liczba ludności (2010)	409
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Wrzesina
Położenie na mapie Polski Wrzesina
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Wrzesina (Szombark, niem. Alt Schöneberg) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jonkowo. Do 1954 roku istniała gmina Wrzesina. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 409 mieszkańców (łącznie z Szelągowem i Trojanem).

Wrzesina

Kapliczka we Wrzesinie znajdująca się przy miejscowym kościele.
Fot. Jecek Jaworski. Źródło: www.ciekawemazury.pl

 

Położenie

Miejscowość położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 16 km na zachód od Olsztyna.

Dzieje miejscowości

Miejscowość przez zamieszkałą tu ludność była nazywana Szombarkiem. Lokacja wsi na prawie chełmińskim przez kapitułę warmińską miała miejsce w roku 1352. Wrzesina została dotkliwie zniszczona w czasie wojen polsko-krzyżackich. W połowie XVI stulecia obejmowała obszar 27 łanów. Miejscowość zasiedlono przybyszami z Mazowsza. W 1656 roku gospodarzyło we Wrzesinie 17 chłopów. W 1782 roku miejscowość składała się z 27 budynków. Wiadomo również, iż w 1818 roku wieś liczyła 137 mieszkańców.

W miejscowości znajduje się kilka kapliczek. W 1861 roku mieszkało tu 369 katolików i 1 ewangelik; 364 osoby posługiwały się językiem polskim. W 1888 roku doszło do założenia biblioteczki Towarzystwa Czytelni Ludowych. W czasie plebiscytu w 1920 roku za Prusami oddano 241 głosów, zaś za Polską – 69. W 1939 roku wieś liczyła 137 mieszkańców.

Po zakończeniu II wojny światowej miejscowość uzyskała status wsi sołeckiej. Uruchomiono gimnazjum, ośrodek zdrowia i sklep. W 1946 roku wieś otrzymała nazwę Wrzesina. W 1998 roku liczyła 354 mieszkańców.

We Wrzesinie działa ośrodek wypoczynkowy, funkcjonuje również gajówka.

Pierwsza wzmianka o miejscowym kościele pochodzi z XV wieku. W roku 1500 świątynię konsekrował biskup pomocniczy Jan Wilde. W XVIII stuleciu przy kościele mieścił się szpital.

Edukacja

We Wrzesinie funkcjonuje szkoła podstawowa.

Sport

W miejscowości działa klub sportowy KS Wrzesina.

Zabytki

• kościół pw. św. Marii Magdaleny we Wrzesinie z okresu późnego gotyku

Renowację kościoła przeprowadzono w latach 1870–1873. Dobudowane prezbiterium pochodzi z 1936 roku. We wnętrzu znajduje się ołtarz główny barokowy, chrzcielnica kamienna z XVI wieku,krzyż relikwiarzowy z 1652 roku oraz puszka eucharystyczna z 1653 roku

• cmentarz przykościelny
• cmentarz rzymskokatolicki
• ogrodzenie cmentarne pochodzące z XVIII wieku
• pseudoklasycystyczna kapliczka podcieniowa pochodząca z pierwszej połowy XX wieku, zlokalizowana przy kościele
• kapliczka przydrożna przy drodze do Stękin
• kapliczka umieszczona w ogrodzeniu kościoła
• kapliczka przydrożna wzniesiona w roku 1926
• kapliczka znajdująca się w centrum wioski, wzniesiona w 1888 roku

Bibliografia

Chłosta Jan, Słownik Warmii, Olsztyn 2002.
Przewodnik po zabytkowych kościołach Południowej Warmii, Olsztyn 1973.
Syrwid Robert, Kościoły parafialne gminy Jonkowo, Olsztyn 2005.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.03.2014]
ciekawemazury.pl] [10.03.2014]
domwarminski.pl [10.03.2014]
mojemazury.pl [10.03.2014]
polskaniezwykla.pl [05.03.2014]
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]