Jan Zbąski: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzono nową stronę "{{Biogram infobox |imię i nazwisko = Jan Stanisław Zbąski |imię i nazwisko org = |pseudonim = |grafika = Jan Zbąski.jpg |opis gra...") |
|||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
'''Jan Stanisław Zbąski''' (ur. w 1639 roku w Smardzewicach, zm. 21 maja 1697 roku w [[Lidzbark Warmiński|Lidzbarku Warmińskim]]) – biskup warmiński. | '''Jan Stanisław Zbąski''' (ur. w 1639 roku w Smardzewicach, zm. 21 maja 1697 roku w [[Lidzbark Warmiński|Lidzbarku Warmińskim]]) – biskup warmiński. | ||
| − | + | <br/><br/> | |
== Życiorys == | == Życiorys == | ||
| − | |||
=== Szkoła i wykształcenie === | === Szkoła i wykształcenie === | ||
Jan Zbąski pochodził z zamożnej kalwińskiej rodziny szlacheckiej h. Nałęcz. Był synem Stanisława ze Zbąszyna i Heleny Konstancji z domu Przyjemskiej. | Jan Zbąski pochodził z zamożnej kalwińskiej rodziny szlacheckiej h. Nałęcz. Był synem Stanisława ze Zbąszyna i Heleny Konstancji z domu Przyjemskiej. | ||
Do szkoły uczęszczał w Lublinie. Była to szkoła jezuicka. Tam tez przeszedł na katolicyzm, święcenia kapłańskie przyjął w 1663 roku. | Do szkoły uczęszczał w Lublinie. Była to szkoła jezuicka. Tam tez przeszedł na katolicyzm, święcenia kapłańskie przyjął w 1663 roku. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | === | + | === Działalność === |
Po przyjęciu święceń został sekretarzem królewskim i otrzymał szereg beneficjów. Był kanonikiem gnieźnieńskim, warszawskim, krakowskim, proboszczem miechowskim, archidiakonatem gnieźnieńskim, dziekanem łowickim. Otrzymał też opactwo sulejowskie. Dodatkowo pełnił urząd marszałka Trybunału Koronnego w Piotrkowie i Lublinie w 1672 roku. | Po przyjęciu święceń został sekretarzem królewskim i otrzymał szereg beneficjów. Był kanonikiem gnieźnieńskim, warszawskim, krakowskim, proboszczem miechowskim, archidiakonatem gnieźnieńskim, dziekanem łowickim. Otrzymał też opactwo sulejowskie. Dodatkowo pełnił urząd marszałka Trybunału Koronnego w Piotrkowie i Lublinie w 1672 roku. | ||
| Linia 39: | Linia 37: | ||
Następnie mianowano go w 1676 roku na biskupa przemyskiego. Z tego tytułu 11 października 1677 roku otrzymał prowizję papieską. Ufundował klasztor braci świętego Jana Bożego. Sprowadził do Warszawy teatynów. W 1687 roku został desygnowany przez króla na biskupstwo warmińskie. Gdy papież Innocenty XI przyznał mu kanonika warmińskiego, poza przewidzianym ustawami gremium kapituły, ta zaprotestowała w Rzymie i dopiero po zapewnieniach ze strony króla, papieża i samego zainteresowanego, że będzie on respektował jej ustawy, wybrała go kanonikiem, a 3 września 1688 roku biskupem warmińskim. Papież wybór zatwierdził 6 grudnia 1688 roku. | Następnie mianowano go w 1676 roku na biskupa przemyskiego. Z tego tytułu 11 października 1677 roku otrzymał prowizję papieską. Ufundował klasztor braci świętego Jana Bożego. Sprowadził do Warszawy teatynów. W 1687 roku został desygnowany przez króla na biskupstwo warmińskie. Gdy papież Innocenty XI przyznał mu kanonika warmińskiego, poza przewidzianym ustawami gremium kapituły, ta zaprotestowała w Rzymie i dopiero po zapewnieniach ze strony króla, papieża i samego zainteresowanego, że będzie on respektował jej ustawy, wybrała go kanonikiem, a 3 września 1688 roku biskupem warmińskim. Papież wybór zatwierdził 6 grudnia 1688 roku. | ||
| − | |||
| − | |||
Zbąski rozpoczął rządy na [[Warmia|Warmii]] dopiero w połowie maja 1689 roku. Włączył się jednocześnie w życie polityczne [[Prusy Królewskie|Prus Królewskich]]. Przewodniczył obradom sejmiku w [[Malbork|Malborku]] z tego tytułu, że stany przyznały mu indygenat pruski. Zbąski rozpoczął ożywioną akcję polegającą na obsadzaniu różnych stanowisk w biskupstwie ludźmi sprowadzonymi z Kowry. Samodzielnie wyznaczał kontrybucję na rzecz Polski, obciążając nią głównie chłopów, a tym samym oszczędzając szlachtę. Był to człowiek porywczy nie znający języka niemieckiego. Na tym tle zrodził się konflikt miedzy biskupem a kapitułą, między innymi w związku z obsadzeniem stanowiska generalnego wikariusza oraz sposobu lustracji dóbr kapitulnych w komornictwie olsztyńskim. W 1651 roku została złożona przez kapitułę skarga na Zbąskiego do papieża, co było przyczyną przewlekłego procesu w kurii rzymskiej. | Zbąski rozpoczął rządy na [[Warmia|Warmii]] dopiero w połowie maja 1689 roku. Włączył się jednocześnie w życie polityczne [[Prusy Królewskie|Prus Królewskich]]. Przewodniczył obradom sejmiku w [[Malbork|Malborku]] z tego tytułu, że stany przyznały mu indygenat pruski. Zbąski rozpoczął ożywioną akcję polegającą na obsadzaniu różnych stanowisk w biskupstwie ludźmi sprowadzonymi z Kowry. Samodzielnie wyznaczał kontrybucję na rzecz Polski, obciążając nią głównie chłopów, a tym samym oszczędzając szlachtę. Był to człowiek porywczy nie znający języka niemieckiego. Na tym tle zrodził się konflikt miedzy biskupem a kapitułą, między innymi w związku z obsadzeniem stanowiska generalnego wikariusza oraz sposobu lustracji dóbr kapitulnych w komornictwie olsztyńskim. W 1651 roku została złożona przez kapitułę skarga na Zbąskiego do papieża, co było przyczyną przewlekłego procesu w kurii rzymskiej. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
=== Ciekawostki === | === Ciekawostki === | ||
Zbąski jako biskup i senator otaczał się przepychem. W [[Lidzbark Warmiński|Lidzbarku Warmińskim]] rozpoczął budowę barokowego pałacu. Nie ukończył go jeszcze a już został spalony przez Szwedów. Zbąski był człowiekiem wykształconym i oczytanym, dobrym mówcą i kaznodzieją. W 1693 roku konsekrował w [[Święta Lipka|Świętej Lipce]] słynny kościół barokowy. Zostało to upamiętnione specjalną tablicą na filarze nawy północnej. Został pochowany w katedrze fromborskiej i tam znajduje się barokowa płyta nagrobna Zbąskiego. | Zbąski jako biskup i senator otaczał się przepychem. W [[Lidzbark Warmiński|Lidzbarku Warmińskim]] rozpoczął budowę barokowego pałacu. Nie ukończył go jeszcze a już został spalony przez Szwedów. Zbąski był człowiekiem wykształconym i oczytanym, dobrym mówcą i kaznodzieją. W 1693 roku konsekrował w [[Święta Lipka|Świętej Lipce]] słynny kościół barokowy. Zostało to upamiętnione specjalną tablicą na filarze nawy północnej. Został pochowany w katedrze fromborskiej i tam znajduje się barokowa płyta nagrobna Zbąskiego. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
Oracki Tadeusz, ''Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla od połowy XV wieku do 1945 roku'', Warszawa 1963.<br/> | Oracki Tadeusz, ''Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla od połowy XV wieku do 1945 roku'', Warszawa 1963.<br/> | ||
Oracki Tadeusz, ''Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych I Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku'', t. 2, Olsztyn 1980. | Oracki Tadeusz, ''Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych I Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku'', t. 2, Olsztyn 1980. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Kategoria: Osoba]][[Kategoria: Biskup warmiński]] | [[Kategoria: Osoba]][[Kategoria: Biskup warmiński]] | ||
Wersja z 22:42, 23 lut 2014
| Jan Stanisław Zbąski | |
| | |
 Jan Stanisław Zbąski, biskup warmiński,
źródło: wikimedia.org dostęp 21 listopada 2013 | |
| Data i miejsce urodzenia | 1639 Smardzewice |
| Data i miejsce śmierci | 21 maja 1697 Lidzbark Warmiński |
| Miejsce spoczynku | Frombork |
| Zawód | biskup warmiński |
Jan Stanisław Zbąski (ur. w 1639 roku w Smardzewicach, zm. 21 maja 1697 roku w Lidzbarku Warmińskim) – biskup warmiński.
Życiorys
Szkoła i wykształcenie
Jan Zbąski pochodził z zamożnej kalwińskiej rodziny szlacheckiej h. Nałęcz. Był synem Stanisława ze Zbąszyna i Heleny Konstancji z domu Przyjemskiej.
Do szkoły uczęszczał w Lublinie. Była to szkoła jezuicka. Tam tez przeszedł na katolicyzm, święcenia kapłańskie przyjął w 1663 roku.
Działalność
Po przyjęciu święceń został sekretarzem królewskim i otrzymał szereg beneficjów. Był kanonikiem gnieźnieńskim, warszawskim, krakowskim, proboszczem miechowskim, archidiakonatem gnieźnieńskim, dziekanem łowickim. Otrzymał też opactwo sulejowskie. Dodatkowo pełnił urząd marszałka Trybunału Koronnego w Piotrkowie i Lublinie w 1672 roku.
Posłował w latach 1673, 1687 do Rzymu i Republiki Weneckiej. Był doradcą króla Jana III Sobieskiego. Towarzyszył mu w wyprawach wojennych organizowanych przeciwko Turkom i Tatarom. Sprawował urząd kanclerza królowej Marii Kazimiery od 1687 roku.
Następnie mianowano go w 1676 roku na biskupa przemyskiego. Z tego tytułu 11 października 1677 roku otrzymał prowizję papieską. Ufundował klasztor braci świętego Jana Bożego. Sprowadził do Warszawy teatynów. W 1687 roku został desygnowany przez króla na biskupstwo warmińskie. Gdy papież Innocenty XI przyznał mu kanonika warmińskiego, poza przewidzianym ustawami gremium kapituły, ta zaprotestowała w Rzymie i dopiero po zapewnieniach ze strony króla, papieża i samego zainteresowanego, że będzie on respektował jej ustawy, wybrała go kanonikiem, a 3 września 1688 roku biskupem warmińskim. Papież wybór zatwierdził 6 grudnia 1688 roku.
Zbąski rozpoczął rządy na Warmii dopiero w połowie maja 1689 roku. Włączył się jednocześnie w życie polityczne Prus Królewskich. Przewodniczył obradom sejmiku w Malborku z tego tytułu, że stany przyznały mu indygenat pruski. Zbąski rozpoczął ożywioną akcję polegającą na obsadzaniu różnych stanowisk w biskupstwie ludźmi sprowadzonymi z Kowry. Samodzielnie wyznaczał kontrybucję na rzecz Polski, obciążając nią głównie chłopów, a tym samym oszczędzając szlachtę. Był to człowiek porywczy nie znający języka niemieckiego. Na tym tle zrodził się konflikt miedzy biskupem a kapitułą, między innymi w związku z obsadzeniem stanowiska generalnego wikariusza oraz sposobu lustracji dóbr kapitulnych w komornictwie olsztyńskim. W 1651 roku została złożona przez kapitułę skarga na Zbąskiego do papieża, co było przyczyną przewlekłego procesu w kurii rzymskiej.
Ciekawostki
Zbąski jako biskup i senator otaczał się przepychem. W Lidzbarku Warmińskim rozpoczął budowę barokowego pałacu. Nie ukończył go jeszcze a już został spalony przez Szwedów. Zbąski był człowiekiem wykształconym i oczytanym, dobrym mówcą i kaznodzieją. W 1693 roku konsekrował w Świętej Lipce słynny kościół barokowy. Zostało to upamiętnione specjalną tablicą na filarze nawy północnej. Został pochowany w katedrze fromborskiej i tam znajduje się barokowa płyta nagrobna Zbąskiego.
Bibliografia
Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla od połowy XV wieku do 1945 roku, Warszawa 1963.
Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych I Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku, t. 2, Olsztyn 1980.
