Klon jawor: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Morfologia)
(Wartość użytkowa)
Linia 37: Linia 37:
  
 
== Wartość użytkowa ==
 
== Wartość użytkowa ==
Drewno jaworu jest białe, ciężkie, nie paczące się. Wykorzystywane jest w meblarstwie, do wyrobu instrumentów muzycznych, w pracach kołodziejskich, itp.
+
Drewno jaworu jest białe, ciężkie, niepaczące się. Wykorzystywane jest w meblarstwie, do wyrobu instrumentów muzycznych, w pracach kołodziejskich, itp.
 
<br/>
 
<br/>
 +
 
== Ciekawostki ==
 
== Ciekawostki ==
 
Drzewo to osiąga wiek do 500 lat.  
 
Drzewo to osiąga wiek do 500 lat.  

Wersja z 14:06, 8 sie 2014

Klon jawor

Acer pseudoplatanus
L.
Klon jawor, źródło: J. C. Krauss, Afbeeldingen der fraaiste, meest uitheemsche boomen en heesters, Amsterdam 1802.
Klon jawor, źródło: J. C. Krauss, Afbeeldingen der fraaiste, meest uitheemsche boomen en heesters, Amsterdam 1802.
Systematyka
Królestwo rośliny
Podkrólestwo rośliny naczyniowe
Gromada okrytonasienne
Klasa dwuliścienne
Rząd mydleńcowce
Rodzina mydleńcowate
Rodzaj klon
Gatunek klon jawor
Synonimy

Klon jawor, jawor, klon jaworowy (Acer pseudoplatanus L.) – gatunek drzewa z rodziny mydleńcowatych (Sapindaceae).

Morfologia

Drzewo rosnące do 30 m wysokości, o szerokiej, wysoko osadzonej koronie. Pień prosty, kora szara, początkowo gładka, potem żłobiona i charakterystycznie łuszcząca się. Pędy jednoroczne mają gładką i zieloną korę, starsze gałęzie – czerwonawą z korkowymi brodawkami. Liście z wierzchu są ciemnozielone i matowe, a od spodu szarozielone (jesienią jasnożółte), delikatnie owłosione na większych nerwach. Są nakrzyżległe, zwykle pięcioklapowe, długoogonkowe, okrągławe, sztywne, u nasady sercowate, z 5 nerwami. Osiągają długość 8–16 cm. Klapy są głęboko wycięte, nieregularnie i grubo piłkowane, spiczaste, u nasady nieco zwężone. Trzy przednie klapy liści są mniej więcej jednakowej wielkości, natomiast obie tylne są wyraźnie mniejsze. Ogonki rynienkowate, nie zawierają przewodów mlecznych.

Kwiaty żółtawozielone, zebrane w zwisające wiechy przypominające grona. Kwitną w maju, po rozwinięciu liści. Owoce stanowią kuliste orzeszki ze skrzydełkami rozwartymi pod kątem ostrym (dwudzielny skrzydlak). Dojrzewają we wrześniu i październiku.

Rozmieszczenie i ekologia

Klon jawor występuje naturalnie w środkowej Europie i północnym Kaukazie, poza tym bywa zawleczony. Ponadto został introdukowany na inne obszary Europy i Azji, także do Australii, Nowej Zelandii, Ameryki Południowej i na Wyspy Kanaryjskie. W Polsce występuje głównie w lasach górskich, wyżynnych i mieszanych na pogórzu (500–1500 m n.p.m.). Na nizinach występuje zwykle w sztucznych nasadzeniach jako drzewo parkowe i alejowe, rozprzestrzenia się z nasadzeń. Przez Polskę przebiega północna granica zasięgu jaworu.

W północno-wschodniej części kraju jest drzewem stosunkowo rzadko spotykanym, w części zachodniej regionu występuje wyspowo (np. w okolicach Olsztyna). Jego obecność stwierdzono m.in. w Lasach Iławskich, Brodnickim Parku Krajobrazowym czy w rezerwacie Klonowo.

Jawor lubi glebę wilgotną i głęboką (szczególnie mady). Razem z bukiem i jodłą stanowi ważny składnik lasów regla dolnego.

Wartość użytkowa

Drewno jaworu jest białe, ciężkie, niepaczące się. Wykorzystywane jest w meblarstwie, do wyrobu instrumentów muzycznych, w pracach kołodziejskich, itp.

Ciekawostki

Drzewo to osiąga wiek do 500 lat.

W sprzyjających warunkach owoce jaworu mogą być unoszone przez wiatr na odległość nawet 4 km od drzewa macierzystego.

Zobacz też

pl.wikipedia.org, Klon jawor [21.04.2014]

Bibliografia

Traczyk Tadeusz, Rośliny lasu liściastego. Atlas, Warszawa 1975.