Mieczyk dachówkowaty

Mieczyk dachówkowaty
Gladiolus imbricatus
L.
Mieczyk dachówkowaty - pokrój [2]
Systematyka
Królestwo	rośliny
Gromada	rośliny naczyniowe
Klasa	okrytonasienne
Rząd	szparagowce
Rodzina	kosaćcowate
Rodzaj	mieczyk
Gatunek	mieczyk dachówkowaty
Synonimy

Mieczyk dachówkowaty (Gladiolus imbricatus L.) – gatunek rośliny jednoliściennej z rodziny kosaćcowatych (Iridaceae).

Morfologia

Roślina o łodydze pojedynczej, nierozgałęziona, sztywnej, dorastającej do 1 m wysokości(wraz z kwiatostanem). Liście od 2 do 4, całobrzegie, długie i sztywne, długość 20-25 cm, szerokości ok. 2 cm. Mają mieczowaty kształt i obejmują pochwiasto dolną część łodygi. Duże kwiaty na szczycie łodygi zebrane są w jednostronne, gęste grono złożone z kilku do kilkunastu kwiatów. Kwiaty grzbieciste, lejkowate, o długości ok. 2,5 cm. Okwiat jest niezróżnicowany na kielich i koronę, składający się z 6 purpurowoczerwonych działek, które są u nasady zrośnięte w krótki kieliszek. Najwyższa działka jest nieco szersza, najniższa dłuższa od pozostałych. Trzy dolne działki o nieco podgiętych brzegach mają ciemnoczerwone smugi z białym środkiem. Nitki trzech pręcików są dwukrotnie dłuższe od zielonych pylników. Słupek ma nitkowatą szyjkę i trzema znamionami. Owocem jest trójkanciasta torebka z licznymi, oskrzydlonymi nasionami. Część podziemna ma podziemne bulwocebulki. Dolna (ubiegłoroczna) cebulka dostarcza roślinie substancje zapasowe, górna (młodsza, tegoroczna bulwocebulka) - gromadzi substancje zapasowe na przyszły rok. Obydwie mają kulisty kształt i otoczone są błoniasta osłonką.

Rozmieszczenie i ekologia

W Polsce występuje na całym terytorium, ale w górach dużo częściej. Roślina dawniej pospolita, obecnie rzadka, szczególnie na niżu.

Siedliskiem tego gatunku są wilgotne łąki, ugory, polany, zarośla, dąbrowy. Dawniej rósł również w uprawach owsa i jęczmienia jako chwast.

Wartość użytkowa

Roślina objęta w Polsce ochroną gatunkową. Coraz rzadsza w kraju. Często zbierana dla swych pięknych kwiatów. Łatwa do wyniszczenia, ponieważ podczas zbierania przeważnie wyrywa się z ziemi wraz z bulwami. Przyczyną wyraźnego zanikania tego gatunku jest również zmiana sposobu użytkowania łąk - osuszanie i zaorywanie.

Roślina ozdobna. Do XIX w. uprawiany był w europejskich ogrodach, potem zapomniany za sprawą spopularyzowanych mieczyków afrykańskich, które trzeba wykopywać na zimę. Obecnie przeżywa renesans jako cenna i efektowna roślina sadzawkowa.

Ciekawostki

W województwie warmińsko-mazurskim na stanowiskach naturalnych gatunek ten występuje w Mazurskim Parku Krajobrazowym.

Bibliografia

Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew: Red list of the vascular plants in Poland. W: Mirek Zbigniew, Zarzycki Kazimierz, Wojewoda Władysław, Szelag Zbigniew (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.

Linki zewnętrzne

Mieczyk dachówkowaty [3] 23.06.2014

Lista gatunków roślin objętych ścisłą ochroną w Polsce[4] 23.06.2014