Opieńka: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Wartość użytkowa) |
|||
Linia 35: | Linia 35: | ||
Wszystkie gatunki opieniek są jadalne, niektóre wysoko cenione. Można jeść jedynie młode egzemplarze grzybów po odpowiednim przygotowaniu, które musi uwzględniać obgotowanie przez ok. 5 minut z odlaniem wody i ponowną obróbkę termiczną. Wywaru nie należy używać do sporządzania potraw. W stanie surowym smak łagodny, po chwili nieco gorzki, drapiący i cierpki. Jest grzybem mogącym wywoływać uczulenie na zawarte w nim składniki. | Wszystkie gatunki opieniek są jadalne, niektóre wysoko cenione. Można jeść jedynie młode egzemplarze grzybów po odpowiednim przygotowaniu, które musi uwzględniać obgotowanie przez ok. 5 minut z odlaniem wody i ponowną obróbkę termiczną. Wywaru nie należy używać do sporządzania potraw. W stanie surowym smak łagodny, po chwili nieco gorzki, drapiący i cierpki. Jest grzybem mogącym wywoływać uczulenie na zawarte w nim składniki. | ||
<br/> | <br/> | ||
− | Gatunkiem często mylonym z opieńką jest np. łuskwiak nastroszony (''Pholiota squarrosa'') | + | Gatunkiem często mylonym z opieńką jest np. łuskwiak nastroszony (''Pholiota squarrosa'') – nie ma, tak jak opieńka w stanie surowym, cierpkiego smaku, pachnie korzennie, miąższ jest żółty, a wysyp zarodników brązowy. Gatunkiem rosnącym gromadnie na pniakach i mylonym z opieńką jest również silnie trująca maślanka wiązkowa (''Hypholoma fasciculare'') o zielonkawych blaszkach i siarkowożółtym, bardzo gorzkim w smaku miąższu. |
<br/> | <br/> | ||
+ | |||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
Ryzomorfy mogą rozwijać się przez bardzo długi okres czasu, zajmując przy tym ogromne powierzchnie. Takiego odkrycia dokonano na przykład w amerykańskim stanie Oregon, gdzie stwierdzono, że sznury grzybniowe rozwinęły się na powierzchni ok. 9 tys. ha (!) i należały do jednego gatunku – opieńki ciemnej (''Armillaria ostoyae''). Uznano go za największy organizm świata. | Ryzomorfy mogą rozwijać się przez bardzo długi okres czasu, zajmując przy tym ogromne powierzchnie. Takiego odkrycia dokonano na przykład w amerykańskim stanie Oregon, gdzie stwierdzono, że sznury grzybniowe rozwinęły się na powierzchni ok. 9 tys. ha (!) i należały do jednego gatunku – opieńki ciemnej (''Armillaria ostoyae''). Uznano go za największy organizm świata. |
Wersja z 10:00, 28 lip 2014
Opieńka miodowa (w szerokim znaczeniu) (Armillaria mellea sensu lato) – gatunki grzybów wielkoowocnikowych z rodziny Physalacriaceae, rzędu pieczarkowców (Agaricales).
Spis treści
Owocnik
Opieńka miodowa jest tzw. gatunkiem zbiorowym (sensu lato), grupuje kilka bardzo podobnych (i zmiennych) gatunków. Opieńka tworzy owocniki złożone z kapelusza i trzonu. Kapelusz średnicy 3-10 cm, ochrowo-brązowy, miodowo-brązowy do czerwono-brązowego, oliwkowo-brązowy, mniej lub bardziej higrofaniczny. Młode okazy początkowo półkuliste, potem wypukłe, do rozpostartych, często z tępym garbkiem. Powierzchnia kapelusza jest sucha, z łuseczkami dającymi się zetrzeć; brzeg słabo prążkowany. Trzon cielistobrązowy, u podstawy czasem żółtawy; 50-150(170)x5-15(30) cm, równogruby, powyginany, u podstawy może być zgrubiały lub wrzecionowaty; powierzchnia gładka, z kłaczkami lub włókienkami, pierścień zwykle wyraźny i dość trwały, błonkowaty lub włókienkowaty, białawy, brązowiejący, od spodu często z żółtymi lub brązowymi łuseczkami. Wysyp zarodników biały.
Cechą charakterystyczną opieniek jest tworzenie sznurów grzybniowych, tzw. ryzomorf. Są to skupienia strzępek, rozchodzące się pod ziemią i stanowiące źródło infekcji osłabionych drzew.
Rozmieszczenie i ekologia
Opieńki to grzyby bardzo pospolite. Owocniki wyrastają masowo, zwłaszcza jesienią, zwykle od połowy września do końca listopada, w niektórych latach mogą pojawić się nawet z początkiem sierpnia. Rozwijają się na martwym drewnie i na porażonych drzewach, zarówno liściastych, jak i iglastych. Mogą też wyrastać na ziemi, w pobliżu drzew. Najczęściej spotykanym gatunkiem jest opieńka ciemna (Armillaria ostoyae) rosnąca zwykle w licznych wiązkach na drewnie, oraz opieńka żółtawa (Armillaria lutea), która przeważnie owocnikuje pojedynczo i na ziemi.
Opieńki to grzyby prowadzące saprotroficzny tryb życia z uzdolnieniami pasożytniczymi, dlatego często występują jako bardzo szkodliwe pasożyty drzew, powodując ogromne straty w gospodarce leśnej.
Opieńka, obok innego groźnego pasożyta korzeniowca wieloletniego, stanowi największe zagrożenie drzewostanów w lasach województwa warmińsko-mazurskiego.
Wartość użytkowa
Wszystkie gatunki opieniek są jadalne, niektóre wysoko cenione. Można jeść jedynie młode egzemplarze grzybów po odpowiednim przygotowaniu, które musi uwzględniać obgotowanie przez ok. 5 minut z odlaniem wody i ponowną obróbkę termiczną. Wywaru nie należy używać do sporządzania potraw. W stanie surowym smak łagodny, po chwili nieco gorzki, drapiący i cierpki. Jest grzybem mogącym wywoływać uczulenie na zawarte w nim składniki.
Gatunkiem często mylonym z opieńką jest np. łuskwiak nastroszony (Pholiota squarrosa) – nie ma, tak jak opieńka w stanie surowym, cierpkiego smaku, pachnie korzennie, miąższ jest żółty, a wysyp zarodników brązowy. Gatunkiem rosnącym gromadnie na pniakach i mylonym z opieńką jest również silnie trująca maślanka wiązkowa (Hypholoma fasciculare) o zielonkawych blaszkach i siarkowożółtym, bardzo gorzkim w smaku miąższu.
Ciekawostki
Ryzomorfy mogą rozwijać się przez bardzo długi okres czasu, zajmując przy tym ogromne powierzchnie. Takiego odkrycia dokonano na przykład w amerykańskim stanie Oregon, gdzie stwierdzono, że sznury grzybniowe rozwinęły się na powierzchni ok. 9 tys. ha (!) i należały do jednego gatunku – opieńki ciemnej (Armillaria ostoyae). Uznano go za największy organizm świata.
Zobacz też
grzyby.pl [20.04.2014]
indexfungorum.org [20.04.2014]
extremescience.com [20.04.2014]
Bibliografia
Gumińska Barbara, Wojewoda Wiesław, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa 1985.
Mańka Karol, Fitopatologia leśna, Warszawa 1998.