Purchawka jeżowata: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 9: | Linia 9: | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
|Królestwo = grzyby | |Królestwo = grzyby | ||
| + | |Podkrólestwo = | ||
|Gromada = grzyby podstawkowe | |Gromada = grzyby podstawkowe | ||
|Klasa = pieczarniaki | |Klasa = pieczarniaki | ||
| Linia 20: | Linia 21: | ||
'''Purchawka jeżowata''' (''Lycoperdon echinatum'' Pers.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae), rzędu pieczarkowców (Agaricales). | '''Purchawka jeżowata''' (''Lycoperdon echinatum'' Pers.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae), rzędu pieczarkowców (Agaricales). | ||
| − | + | <br/> | |
=== Owocnik === | === Owocnik === | ||
| − | Owocnik gruszkowaty, w młodości biały, dojrzały brązowawy, wysokości do 6 cm,pokryty długimi | + | Owocnik gruszkowaty, w młodości biały, dojrzały brązowawy, wysokości do 6 cm, pokryty długimi 3-4(6) mm brązowymi wyrostkami. Kolce mocne, ostre i gęsto ustawione, szczyty sąsiednich kolców mogą być zakrzywione ku sobie i stykać się czubkami; stanowią one zewnętrzną okrywę owocnika, tzw. egzoperydium. U starszych okazów kolce odpadają i odsłaniają wewnętrzną okrywę - endoperydium z wyraźną graniastą siateczką. Wewnątrz owocnika podglebie początkowo białe, potem szaro-fioletowe z wyraźną zwykle kolumellą. Zarodniki w masie, niedojrzałe szaro-fioletowe, dojrzałe czekoladowobrązowe (u innych gatunków purchawek jest żółtawe, oliwkowe, umbra), wydostają się przez otwór szczytowy w endoperydium. Trzon jest krótki, czasem brak. U podstawy owocnika zwykle widoczne są sznury grzybniowe, tzw. ryzomorfy. |
<br/> | <br/> | ||
=== Rozmieszczenie i ekologia === | === Rozmieszczenie i ekologia === | ||
| − | Purchawka jeżowata jest | + | Purchawka jeżowata jest grzybem saprotroficznym. Wytwarza owocniki rosnące na ziemi, rzadko na butwiejącym drewnie, pojedynczo lub w małych grupach. Preferuje lasy żyzne, liściaste, zwłaszcza bukowe, rzadziej mieszane lub iglaste, na glebach wapiennych. Owocniki wyrastają od lipca do października. |
<br/> | <br/> | ||
=== Wartość użytkowa === | === Wartość użytkowa === | ||
| − | Purchawka jeżowata jest jadalna w fazie młodego owocnika, kiedy wnętrze jest białe.Tak jak wszystkie purchawki w późniejszej fazie nie jest trująca, ale nieprzydatna | + | Purchawka jeżowata jest jadalna w fazie młodego owocnika, kiedy wnętrze jest białe. Tak jak wszystkie purchawki, w późniejszej fazie nie jest trująca, ale nieprzydatna ze względu na szybki rozpad owocnika. |
| − | Purchawka jeżowata jest dość rzadkim gatunkiem. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski, gdzie zaliczono go do kategorii R. | + | <br/> |
| − | Na Warmii i Mazurach purchawkę jeżowatą odnotowano w | + | Purchawka jeżowata jest dość rzadkim gatunkiem. Znajduje się na "Czerwonej liście roślin i grzybów Polski", gdzie zaliczono go do kategorii R. |
| + | <br/> | ||
| + | Na Warmii i Mazurach purchawkę jeżowatą odnotowano w [[Rezerwat Kamienna Góra|Rezerwacie Kamienna Góra]]. | ||
| Linia 42: | Linia 45: | ||
=== Ciekawostki === | === Ciekawostki === | ||
| − | Młode owocniki łatwo jest poznać po jeżowatym wyglądzie. Starsze okazy można pomylić z krótkokolczastą purchawką czarniawą, zwaną też cuchnącą | + | Młode owocniki łatwo jest poznać po jeżowatym wyglądzie. Starsze okazy można pomylić z krótkokolczastą purchawką czarniawą, zwaną też cuchnącą ''L. foetidum'' (=''Lycoperdon nigrescens'') o nieprzyjemnym zapachu, preferującą gleby kwaśne czy z purchawką brunatną (''Lycoperdon umbrinum''), która też jest w brązowawych odcieniach, lecz ma krótsze kolce. |
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Gumińska B., Wojewoda W.: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. | |
| − | Gumińska B., Wojewoda W. Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. | + | <br/> |
| − | W. | + | Wojewoda W., Ławrynowicz M.: ''Red list of the macrofungi in Poland''. W: Mirek Z., Zarzycki K., Wojewoda W., Szeląg Z. (red.), ''Red lists of plants and fungi in Poland''. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 55-70. |
<br/> | <br/> | ||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
http://www.indexfungorum.org | http://www.indexfungorum.org | ||
| + | <br/> | ||
http://www.grzyby.pl/gatunki/Lycoperdon_echinatum.htm | http://www.grzyby.pl/gatunki/Lycoperdon_echinatum.htm | ||
| + | <br/> | ||
http://pl.wikipedia.org/wiki/Purchawka_jeżowata | http://pl.wikipedia.org/wiki/Purchawka_jeżowata | ||
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 00:11, 12 kwi 2014
| Purchawka jeżowata | |
| | |
| Lycoperdon echinatum | |
| Pers. | |
 Purchawka jeżowata | |
| Systematyka | |
| Królestwo | grzyby |
| Gromada | grzyby podstawkowe |
| Klasa | pieczarniaki |
| Rząd | pieczarkowce |
| Rodzina | pieczarkowate |
| Rodzaj | purchawka |
| Gatunek | purchawka jeżowata |
| Synonimy | |
Purchawka jeżowata (Lycoperdon echinatum Pers.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae), rzędu pieczarkowców (Agaricales).
Spis treści
Owocnik
Owocnik gruszkowaty, w młodości biały, dojrzały brązowawy, wysokości do 6 cm, pokryty długimi 3-4(6) mm brązowymi wyrostkami. Kolce mocne, ostre i gęsto ustawione, szczyty sąsiednich kolców mogą być zakrzywione ku sobie i stykać się czubkami; stanowią one zewnętrzną okrywę owocnika, tzw. egzoperydium. U starszych okazów kolce odpadają i odsłaniają wewnętrzną okrywę - endoperydium z wyraźną graniastą siateczką. Wewnątrz owocnika podglebie początkowo białe, potem szaro-fioletowe z wyraźną zwykle kolumellą. Zarodniki w masie, niedojrzałe szaro-fioletowe, dojrzałe czekoladowobrązowe (u innych gatunków purchawek jest żółtawe, oliwkowe, umbra), wydostają się przez otwór szczytowy w endoperydium. Trzon jest krótki, czasem brak. U podstawy owocnika zwykle widoczne są sznury grzybniowe, tzw. ryzomorfy.
Rozmieszczenie i ekologia
Purchawka jeżowata jest grzybem saprotroficznym. Wytwarza owocniki rosnące na ziemi, rzadko na butwiejącym drewnie, pojedynczo lub w małych grupach. Preferuje lasy żyzne, liściaste, zwłaszcza bukowe, rzadziej mieszane lub iglaste, na glebach wapiennych. Owocniki wyrastają od lipca do października.
Wartość użytkowa
Purchawka jeżowata jest jadalna w fazie młodego owocnika, kiedy wnętrze jest białe. Tak jak wszystkie purchawki, w późniejszej fazie nie jest trująca, ale nieprzydatna ze względu na szybki rozpad owocnika.
Purchawka jeżowata jest dość rzadkim gatunkiem. Znajduje się na "Czerwonej liście roślin i grzybów Polski", gdzie zaliczono go do kategorii R.
Na Warmii i Mazurach purchawkę jeżowatą odnotowano w Rezerwacie Kamienna Góra.
Ciekawostki
Młode owocniki łatwo jest poznać po jeżowatym wyglądzie. Starsze okazy można pomylić z krótkokolczastą purchawką czarniawą, zwaną też cuchnącą L. foetidum (=Lycoperdon nigrescens) o nieprzyjemnym zapachu, preferującą gleby kwaśne czy z purchawką brunatną (Lycoperdon umbrinum), która też jest w brązowawych odcieniach, lecz ma krótsze kolce.
Bibliografia
Gumińska B., Wojewoda W.: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985.
Wojewoda W., Ławrynowicz M.: Red list of the macrofungi in Poland. W: Mirek Z., Zarzycki K., Wojewoda W., Szeląg Z. (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 55-70.
Linki zewnętrzne
http://www.indexfungorum.org
http://www.grzyby.pl/gatunki/Lycoperdon_echinatum.htm
http://pl.wikipedia.org/wiki/Purchawka_jeżowata
