Soplówka jeżowata: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 19: | Linia 19: | ||
|Lista synonimów = }} | |Lista synonimów = }} | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | '''Soplówka jeżowata''' (''Hericium erinaceum'' (Bull.) Pers.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny soplówkowatych (Hericiaceae), rzędu gołąbkowców (Russullales). | + | '''Soplówka jeżowata''' (''Hericium erinaceum'' (Bull.) Pers.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny soplówkowatych (''Hericiaceae''), rzędu gołąbkowców (''Russullales''). |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Owocnik == | == Owocnik == | ||
| − | Owocnik w zarysie kulisty lub półkolisty, nierozgałęziony, wielkości | + | Owocnik w zarysie kulisty lub półkolisty, nierozgałęziony, wielkości 8–20 cm, ale dorastający nawet do 30 cm. Przyrasta do drzewa bokiem lub bulwiastą częścią, która w starszych okazach drewnieje. Początkowo białawy, z wiekiem żółknący i ochrowo-brązowy. Jego powierzchnia gęsto pokryta jest długimi do 4(6) cm i grubymi (przy podstawie) na 1,5-2 mm, zwieszającymi się kolcami. |
| + | |||
| + | Kolce za młodu są białawo-żółte, później śmietankowe, na starość mają kolor od żółto-pomarańczowego do siwo-brązowawego. Miąższ owocnika jest mięsisty, elastyczny, sprężysty i trochę włóknisty. Ma biały kolor, jest zwarty i dziurkowany. | ||
| + | |||
| + | Smak słodkawy, zapach grzybowy. Jest to gatunek o charakterystycznym wyglądzie, łatwy do oznaczenia. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Rozmieszczenie i ekologia == | == Rozmieszczenie i ekologia == | ||
Rośnie w lasach liściastych ze starym drzewostanem jako grzyb saprotroficzny. Owocniki wyrastają późną jesienią, głównie na pniach starszych drzew w ich dolnej części, do wysokości kilku metrów, na uszkodzonych i martwych drzewach liściastych, głównie na [[buk zwyczajny|buku zwyczajnym]] i [[dąb szypułkowy|dębie szypułkowym]], lecz także na jabłoni lub orzechach włoskich. | Rośnie w lasach liściastych ze starym drzewostanem jako grzyb saprotroficzny. Owocniki wyrastają późną jesienią, głównie na pniach starszych drzew w ich dolnej części, do wysokości kilku metrów, na uszkodzonych i martwych drzewach liściastych, głównie na [[buk zwyczajny|buku zwyczajnym]] i [[dąb szypułkowy|dębie szypułkowym]], lecz także na jabłoni lub orzechach włoskich. | ||
| − | + | ||
| − | Bardzo rzadki, znany tylko z kilku stanowisk w Polsce. Podlega ochronie prawnej. Znajduje się na | + | Bardzo rzadki, znany tylko z kilku stanowisk w Polsce. Podlega ochronie prawnej. Znajduje się na ''Czerwonej liście roślin i grzybów Polski'', gdzie ma status E – wymierający. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Belgii, Czechach, Szwajcarii, Niemczech, Danii, Anglii, Holandii, Szwecji, Słowacji. |
| − | + | ||
Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] soplówka jeżowata została odnotowana w [[Rezerwat Niedźwiedzie Wielkie|Rezerwacie Niedźwiedzie Wielkie]]. | Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] soplówka jeżowata została odnotowana w [[Rezerwat Niedźwiedzie Wielkie|Rezerwacie Niedźwiedzie Wielkie]]. | ||
| − | + | ||
== Wartość użytkowa == | == Wartość użytkowa == | ||
Gatunek jadalny, uważany za smaczny, ale tylko w fazie młodych owocników. W Polsce podlega ochronie całkowitej, poza tym jest bardzo rzadki. | Gatunek jadalny, uważany za smaczny, ale tylko w fazie młodych owocników. W Polsce podlega ochronie całkowitej, poza tym jest bardzo rzadki. | ||
| − | + | ||
| − | Grzyb uprawiany na Dalekim Wschodzie, gdzie uważany jest za przysmak, a także w amatorskiej uprawie w Polsce. | + | Grzyb uprawiany jest na Dalekim Wschodzie, gdzie uważany jest za przysmak, a także w amatorskiej uprawie w Polsce. |
| − | + | ||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
| − | W Polsce występuje jeszcze [[soplówka bukowa]] (''Hericium coralloides'') | + | W Polsce występuje jeszcze [[soplówka bukowa]] (''Hericium coralloides'') wyrastająca na drewnie drzew liściastych, oraz soplówka jodłowa (''Hericium alpestre''), wyrastająca na drewnie drzew iglastych. Od soplówki jeżowatej różnią się znacznie kształtem owocnika i kolcami. |
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Zobacz też == |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[http://www.grzyby.pl/gatunki/Hericium_erinaceum.htm grzyby.pl] [21.05.2014] | [http://www.grzyby.pl/gatunki/Hericium_erinaceum.htm grzyby.pl] [21.05.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Soplowka_jeżowata pl.wikipedia.org, | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Soplowka_jeżowata pl.wikipedia.org, soplówka jeżowata] [21.05.2014] |
<br/> | <br/> | ||
[http://obszary.natura2000.org.pl/index.php?s=obszar&id=495 obszary.natura2000.org.pl] [21.05.2014] | [http://obszary.natura2000.org.pl/index.php?s=obszar&id=495 obszary.natura2000.org.pl] [21.05.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, ''Red list of the macrofungi in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70. | ||
| + | <br/> | ||
| + | |||
[[Kategoria: Przyroda]] | [[Kategoria: Przyroda]] | ||
[[Kategoria: Grzyby]] | [[Kategoria: Grzyby]] | ||
Wersja z 12:33, 15 lip 2014
| Soplówka jeżowata | |
| | |
| Hericium erinaceum | |
| (Bull.) Pers. | |
 Owocnik soplówki jeżowatej | |
| Systematyka | |
| Królestwo | grzyby |
| Gromada | grzyby podstawkowe |
| Klasa | pieczarniaki |
| Rząd | gołąbkowce |
| Rodzina | soplówkowate |
| Rodzaj | soplówka |
| Gatunek | soplówka jeżowata |
| Synonimy | |
Soplówka jeżowata (Hericium erinaceum (Bull.) Pers.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny soplówkowatych (Hericiaceae), rzędu gołąbkowców (Russullales).
Spis treści
Owocnik
Owocnik w zarysie kulisty lub półkolisty, nierozgałęziony, wielkości 8–20 cm, ale dorastający nawet do 30 cm. Przyrasta do drzewa bokiem lub bulwiastą częścią, która w starszych okazach drewnieje. Początkowo białawy, z wiekiem żółknący i ochrowo-brązowy. Jego powierzchnia gęsto pokryta jest długimi do 4(6) cm i grubymi (przy podstawie) na 1,5-2 mm, zwieszającymi się kolcami.
Kolce za młodu są białawo-żółte, później śmietankowe, na starość mają kolor od żółto-pomarańczowego do siwo-brązowawego. Miąższ owocnika jest mięsisty, elastyczny, sprężysty i trochę włóknisty. Ma biały kolor, jest zwarty i dziurkowany.
Smak słodkawy, zapach grzybowy. Jest to gatunek o charakterystycznym wyglądzie, łatwy do oznaczenia.
Rozmieszczenie i ekologia
Rośnie w lasach liściastych ze starym drzewostanem jako grzyb saprotroficzny. Owocniki wyrastają późną jesienią, głównie na pniach starszych drzew w ich dolnej części, do wysokości kilku metrów, na uszkodzonych i martwych drzewach liściastych, głównie na buku zwyczajnym i dębie szypułkowym, lecz także na jabłoni lub orzechach włoskich.
Bardzo rzadki, znany tylko z kilku stanowisk w Polsce. Podlega ochronie prawnej. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski, gdzie ma status E – wymierający. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Belgii, Czechach, Szwajcarii, Niemczech, Danii, Anglii, Holandii, Szwecji, Słowacji.
Na Warmii i Mazurach soplówka jeżowata została odnotowana w Rezerwacie Niedźwiedzie Wielkie.
Wartość użytkowa
Gatunek jadalny, uważany za smaczny, ale tylko w fazie młodych owocników. W Polsce podlega ochronie całkowitej, poza tym jest bardzo rzadki.
Grzyb uprawiany jest na Dalekim Wschodzie, gdzie uważany jest za przysmak, a także w amatorskiej uprawie w Polsce.
Ciekawostki
W Polsce występuje jeszcze soplówka bukowa (Hericium coralloides) wyrastająca na drewnie drzew liściastych, oraz soplówka jodłowa (Hericium alpestre), wyrastająca na drewnie drzew iglastych. Od soplówki jeżowatej różnią się znacznie kształtem owocnika i kolcami.
Zobacz też
grzyby.pl [21.05.2014]
pl.wikipedia.org, soplówka jeżowata [21.05.2014]
obszary.natura2000.org.pl [21.05.2014]
Bibliografia
Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, Red list of the macrofungi in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70.
