Dylewo: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Zobacz też) |
|||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>''' Dylewo''' (niem.''Gut Döhlau'', od 1939 r. ''Döhlau'')– wieś położona w powiecie ostródzkim, w gminie Grunwald. | + | <big>''' Dylewo''' (niem.''Gut Döhlau'', od 1939 r. ''Döhlau'')– [[wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat ostródzki| powiecie ostródzkim]], w [[gmina Grunwald |gminie Grunwald]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[administracja|administracyjnie]] należała do [[województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]]. |
| − | |||
| − | W latach | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Miejscowość położona na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko-Ostródzkie), zajmuje wschodni skłon Garbu Lubawskiego. Wieś leży w odległości 20 km na południe od Ostródy. | + | Miejscowość położona na [[Mazury Zachodnie|Mazurach Zachodnich]] ([[Pojezierze Iławsko-Ostródzkie]]), zajmuje wschodni skłon [[Garb Lubawski|Garbu Lubawskiego]]. Wieś leży w odległości 20 km na południe od [[Ostróda|Ostródy]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Dobra nadano braciom Eberhardowi i Nickelowi z Diehl w 1349 roku . Od ich nazwiska przyjęto nazwę majątku, która ulegała przemianom na przestrzeni wieków: Diehl, Döll, Delan, Döhlau. W 1540 roku dobra znajdowały się w posiadaniu Hansa Birckhana i Niklasa Kokolla . W latach 1662-1670 większość majątku znalazła się w rękach Albrechta von Fincka . W 1860 roku majątek nabyli Ludwig i Doris Rose, którzy sprowadzili do Dylewa znanego i cenionego projektanta ogrodów Johanna Larassa. Pozostałości romantycznego parku jego autorstwa zachowały się do dzisiejszych czasów . | + | Dobra nadano braciom Eberhardowi i Nickelowi z Diehl w 1349 roku . Od ich nazwiska przyjęto nazwę majątku, która ulegała przemianom na przestrzeni wieków: Diehl, Döll, Delan, Döhlau. W 1540 roku dobra znajdowały się w posiadaniu Hansa Birckhana i Niklasa Kokolla . W latach 1662-1670 większość majątku znalazła się w rękach Albrechta von [[Finck von Finckenstein|Fincka]] . W 1860 roku majątek nabyli [[Ludwig Rose|Ludwig]]i [[Doris Rose]] , którzy sprowadzili do Dylewa znanego i cenionego projektanta ogrodów [[Johann Larass|Johanna Larassa]]. Pozostałości romantycznego parku jego autorstwa zachowały się do dzisiejszych czasów . |
W 1820 roku Dylewo zamieszkiwało 330 osób. W 1880 liczba mieszkańców wzrosła do 465. W 1939 roku nazwa miejscowości została zmieniona na Gut Döhlau. Przed wybuchem II wojny światowej miejscowość liczyła 693 osoby . | W 1820 roku Dylewo zamieszkiwało 330 osób. W 1880 liczba mieszkańców wzrosła do 465. W 1939 roku nazwa miejscowości została zmieniona na Gut Döhlau. Przed wybuchem II wojny światowej miejscowość liczyła 693 osoby . | ||
| − | Po 1945 roku na terenie miejscowości | + | Po 1945 roku na terenie miejscowości działał [[Państwowe Gospodarstwo Rolne|PGR]] . |
<br/> | <br/> | ||
===Turystyka=== | ===Turystyka=== | ||
| − | Dylewo – rezerwat leśny o powierzchni 9,46 ha. Ustanowiony dla ochrony 100-letniej buczyny pomorskiej, porastającej wschodnie stoki Wzgórz Dylewskich. | + | [[Dylewo – rezerwat leśny]] o powierzchni 9,46 ha. Ustanowiony dla ochrony 100-letniej buczyny pomorskiej, porastającej wschodnie stoki Wzgórz Dylewskich. |
| − | Jezioro Francuskie – rezerwat florystyczny o powierzchni 13,64 ha. Obejmuje położone na obszarze Góry Dylewskiej śródleśne jezioro, z przylegającymi torfowiskami i fragmentami buczyny pomorskiej w wieku 120 lat. | + | [[Jezioro Francuskie]] – [[rezerwat florystyczny]] o powierzchni 13,64 ha. Obejmuje położone na obszarze Góry Dylewskiej śródleśne jezioro, z przylegającymi torfowiskami i fragmentami buczyny pomorskiej w wieku 120 lat. |
| + | <br/> | ||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
| − | *Obecny kościół zbudowano w 1842 z wykorzystaniem elementów gotyckich z poprzedniej budowli. Ołtarz główny późnorenesansowy, organy z 1850 r. | + | *Obecny [[kościół]] zbudowano w 1842 z wykorzystaniem elementów gotyckich z poprzedniej budowli. Ołtarz główny późnorenesansowy, organy z 1850 r. |
| − | *Park pałacowy oraz pozostałości pałacowych murów, wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków | + | *[[Park pałacowy]] oraz pozostałości pałacowych murów, wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków |
| − | *Dawny cmentarz ewangelicki | + | *Dawny [[cmentarz ewangelicki]] |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 74: | Linia 72: | ||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
| − | + | [[Użytkownik:Emzet|Emzet]] ([[Dyskusja użytkownika:Emzet|dyskusja]]) 01:39, 27 paź 2013 (CEST) | |
[[Użytkownik:Emzet|Emzet]] ([[Dyskusja użytkownika:Emzet|dyskusja]]) 00:57, 26 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Emzet|Emzet]] ([[Dyskusja użytkownika:Emzet|dyskusja]]) 00:57, 26 wrz 2013 (CEST) | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] | + | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: wieś sołecka]] [[Kategoria: powiat ostródzki]] [[Kategoria: gmina Grunwald]] |
[[Użytkownik:Emzet|Emzet]] ([[Dyskusja użytkownika:Emzet|dyskusja]]) 00:46, 26 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Emzet|Emzet]] ([[Dyskusja użytkownika:Emzet|dyskusja]]) 00:46, 26 wrz 2013 (CEST) | ||
Wersja z 01:39, 27 paź 2013
| Dylewo | |
| | |
| Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | ostródzki |
| Gmina | Grunwald |
| Liczba ludności (2010) | 492 (łącznie Dylewo, Dylewko i Jędrychowo) |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 14-107 |
| Tablice rejestracyjne | NOS |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Dylewo | |
| Położenie na mapie Polski  Dylewo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Dylewo (niem.Gut Döhlau, od 1939 r. Döhlau)– wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Grunwald. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Spis treści
[ukryj]Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość położona na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko-Ostródzkie), zajmuje wschodni skłon Garbu Lubawskiego. Wieś leży w odległości 20 km na południe od Ostródy.
Dzieje miejscowości
Dobra nadano braciom Eberhardowi i Nickelowi z Diehl w 1349 roku . Od ich nazwiska przyjęto nazwę majątku, która ulegała przemianom na przestrzeni wieków: Diehl, Döll, Delan, Döhlau. W 1540 roku dobra znajdowały się w posiadaniu Hansa Birckhana i Niklasa Kokolla . W latach 1662-1670 większość majątku znalazła się w rękach Albrechta von Fincka . W 1860 roku majątek nabyli Ludwigi Doris Rose , którzy sprowadzili do Dylewa znanego i cenionego projektanta ogrodów Johanna Larassa. Pozostałości romantycznego parku jego autorstwa zachowały się do dzisiejszych czasów . W 1820 roku Dylewo zamieszkiwało 330 osób. W 1880 liczba mieszkańców wzrosła do 465. W 1939 roku nazwa miejscowości została zmieniona na Gut Döhlau. Przed wybuchem II wojny światowej miejscowość liczyła 693 osoby . Po 1945 roku na terenie miejscowości działał PGR .
Turystyka
Dylewo – rezerwat leśny o powierzchni 9,46 ha. Ustanowiony dla ochrony 100-letniej buczyny pomorskiej, porastającej wschodnie stoki Wzgórz Dylewskich.
Jezioro Francuskie – rezerwat florystyczny o powierzchni 13,64 ha. Obejmuje położone na obszarze Góry Dylewskiej śródleśne jezioro, z przylegającymi torfowiskami i fragmentami buczyny pomorskiej w wieku 120 lat.
Zabytki:
- Obecny kościół zbudowano w 1842 z wykorzystaniem elementów gotyckich z poprzedniej budowli. Ołtarz główny późnorenesansowy, organy z 1850 r.
- Park pałacowy oraz pozostałości pałacowych murów, wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków
- Dawny cmentarz ewangelicki
Bibliografia:
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński, Warmia. Mazury, Białystok 1998.
- Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
- Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
- Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
- Tomasz Sowiński, Tajemnice Warmii i Mazur, Olsztyn 2008.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu:18.08.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/osterode.html [data dostępu:18.08.2013]
- Olsztyńska Strona Rowerowa: http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/koscioly/dylewo [data dostępu:18.08.2013]
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu:18.08.2013]
Przypisy
Zobacz też
Emzet (dyskusja) 01:39, 27 paź 2013 (CEST) Emzet (dyskusja) 00:57, 26 wrz 2013 (CEST) Emzet (dyskusja) 00:46, 26 wrz 2013 (CEST)
