Katolicka Szkoła Polska w Pluskach: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 3: | Linia 3: | ||
|Grafika = gransicki r.jpg | |Grafika = gransicki r.jpg | ||
|Opis_grafiki = Nauczyciel Robert Gransicki, źródło: [http://www.glomsk.toowo.pl/szkola/robert_gransicki.jpg Głomsk] [29.03.2014] | |Opis_grafiki = Nauczyciel Robert Gransicki, źródło: [http://www.glomsk.toowo.pl/szkola/robert_gransicki.jpg Głomsk] [29.03.2014] | ||
| − | |Data_założenia = 13. | + | |Data_założenia = 13 stycznia 1930 r. |
|Poziom_szkoły = podstawowy | |Poziom_szkoły = podstawowy | ||
|Podtyp_szkoły = | |Podtyp_szkoły = | ||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
|Adres = Pluski | |Adres = Pluski | ||
}} | }} | ||
| − | ''' Katolicka Szkoła Polska w | + | ''' Katolicka Szkoła Polska w Pluskach''' – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w byłych [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Powstała w 1930 r. i działała do 1937 r. Kierownikiem szkoły był nauczyciel [[Robert Gransicki]].<br/><br/> |
== Historia == | == Historia == | ||
| − | Początki nauki w języku polskim [[Pluski|Pluskach]] sięgają lipca 1920 r., gdyż wtedy decyzją Komisji Międzysojuszniczej powołana została polska szkoła. Uczyło się w niej 15 uczniów, jednak ich liczba rosła nawet | + | Początki nauki w języku polskim [[Pluski|Pluskach]] sięgają lipca 1920 r., gdyż wtedy decyzją Komisji Międzysojuszniczej powołana została polska szkoła. Uczyło się w niej 15 uczniów, jednak ich liczba rosła, osiągając nawet wskaźnik 55 osób. Nauczycielem szkoły był [[Marian Karasiewicz]]. Po przegranym plebiscycie na Warmii i Mazurach w roku 1920 szkołę zamknięto, pozostała tylko polska biblioteka. |
| + | |||
| + | Dopiero 13 stycznia 1930 r. otwarto ponownie polską szkołę w Pluskach. Zajęcia lekcyjne odbywały się w wynajętej izbie u gospodarza Franciszka Weicherta. Kierownikiem szkoły został nauczyciel przybyły z Kartuz – [[Robert Gransicki]]. W 1932 r. wybudowano budynek szkolny. Przy budynku zorganizowano boisko sportowe i ogródek, zaś w samym budynku usytuowano szkołę, przedszkole oraz świetlicę. | ||
| + | Gransicki oprócz ogrodnictwa, zajmował się też pszczelarstwem, założył małą elektrownię, uczył dzieci budować kajaki. Niemcy przeciwstawiali się działalności polskiej szkoły i nauczyciela. Ostatecznie 26 maja 1937 r. zamknęli szkołę w Pluskach. Gransickiego przeniesiono do pracy w szkole polskiej w Głomsku. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Cele i zadania == | == Cele i zadania == | ||
| − | Szkoła działała na podstawie ''Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim'', która weszła w życie 21 lutego | + | Szkoła działała na podstawie ''Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim'', która weszła w życie 21 lutego 1929 r. |
<br/> | <br/> | ||
== Kadra pedagogiczna == | == Kadra pedagogiczna == | ||
Jedynym kierownikiem i jednocześnie nauczycielem szkoły był: | Jedynym kierownikiem i jednocześnie nauczycielem szkoły był: | ||
| − | * | + | *Robert Gransicki |
== Osiągnięcia == | == Osiągnięcia == | ||
| − | Przy szkole w | + | Przy szkole w Pluskach 22 września 1935 r. zorganizowano pierwsze mistrzostwa Polaków z Warmii w siatkówce. Udział w nich wzięły drużyny żeńskie: z [[Nowa Kaletka| Nowej Kaletki]], [[Olsztyn |Olsztyna]], [[Unieszewo |Unieszewa]] oraz drużyny męskie z: [[Jaroty |Jarot]], Nowej Kaletki, Olsztyna, Unieszewa i Plusek. |
<br/> | <br/> | ||
== Uczniowie/Absolwenci == | == Uczniowie/Absolwenci == | ||
| − | Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w | + | Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w Prusach Wschodnich. Do szkoły w Pluskach uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach 1930-1937 stan liczebny uczniów przedstawiał się następująco: |
| − | * 1930 | + | * 1930 – 19 osób |
| − | * 1931 | + | * 1931 – 21 osób |
| − | * 1932 | + | * 1932 – 19 osób |
| − | * 1933 | + | * 1933 – 20 osób |
| − | * 1934 | + | * 1934 – 13 osób |
| − | * 1935 | + | * 1935 – 12 osób |
| − | * 1936 | + | * 1936 – 7 osób |
| − | * 1937 | + | * 1937 – 7 osób |
| − | Absolwentami Szkoły Polskiej w | + | Absolwentami Szkoły Polskiej w Pluskach są: Franciszek Baca, Anna i Franciszek Danich, Franciszka, Marta i Jan Frank, Adalbert i Paweł Jaschinscy, Franciszek Juszczak, Maria i Paweł Kensbok, Franciszka, Konrad i Paweł Lilienthal, Marta, Urszula, Bruno i Jan Małaszewscy, Franciszek Moczyński, Adelheit i Leokadia Popławskie, Franz i Paweł Rogala, Jan i Paweł Ryszyccy, August, Jan, Marta i Paweł Wieczorkowie. |
<br/> | <br/> | ||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
| − | W 1939 r. | + | W 1939 r. Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię przekazało budynek szkoły polskiej parafii w [[Orzechowo |Orzechowie]] na kaplicę. Obecnie budynek szkoły polskiej stanowi jeden z zachowanych zabytków wsi [[Pluski]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Tablica pamiątkowa == | == Tablica pamiątkowa == | ||
| − | W 2004 r. na budynku byłej szkoły polskiej w | + | W 2004 r. na budynku byłej szkoły polskiej w Pluskach umieszczono pamiątkową tablicę z napisem: |
| − | + | "W tym budynku | |
| − | W tym budynku | ||
W latach 1930-1937 | W latach 1930-1937 | ||
| Linia 49: | Linia 51: | ||
Świadectwo polskości | Świadectwo polskości | ||
| − | Ziemi Warmińskiej | + | Ziemi Warmińskiej". |
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| Linia 57: | Linia 59: | ||
Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, ''Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecie ich utworzenia'', Olsztyn 2010. | Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, ''Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecie ich utworzenia'', Olsztyn 2010. | ||
| + | |||
| + | [http://www.pluski.com.pl/o-nas/o-pluskach/ pluski.com.pl] [20.04.2014] | ||
Radziszewska Maria, ''"Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929-1939)'', [w:] ''Dziecko w historii - wątek korczakowski'', (red.) Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013. | Radziszewska Maria, ''"Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929-1939)'', [w:] ''Dziecko w historii - wątek korczakowski'', (red.) Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013. | ||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
[[Kategoria: Szkolnictwo]] [[Kategoria: Szkoły polskie w Prusach Wschodnich]] [[Kategoria: Nauczyciele polscy]] [[Kategoria: Prusy Wschodnie]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Gmina Stawiguda]]<br /> | [[Kategoria: Szkolnictwo]] [[Kategoria: Szkoły polskie w Prusach Wschodnich]] [[Kategoria: Nauczyciele polscy]] [[Kategoria: Prusy Wschodnie]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Gmina Stawiguda]]<br /> | ||
Wersja z 12:14, 24 kwi 2014
| Katolicka Szkoła Polska w Pluskach | |
| | |
![Nauczyciel Robert Gransicki, źródło: Głomsk [29.03.2014]](/index.php/Plik:Gransicki_r.jpg) Nauczyciel Robert Gransicki, źródło: Głomsk [29.03.2014]
| |
| Data założenia: | 13 stycznia 1930 r. |
| Poziom szkoły: | podstawowy |
| Adres: | Pluski |
Katolicka Szkoła Polska w Pluskach – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w byłych Prusach Wschodnich. Powstała w 1930 r. i działała do 1937 r. Kierownikiem szkoły był nauczyciel Robert Gransicki.
Spis treści
Historia
Początki nauki w języku polskim Pluskach sięgają lipca 1920 r., gdyż wtedy decyzją Komisji Międzysojuszniczej powołana została polska szkoła. Uczyło się w niej 15 uczniów, jednak ich liczba rosła, osiągając nawet wskaźnik 55 osób. Nauczycielem szkoły był Marian Karasiewicz. Po przegranym plebiscycie na Warmii i Mazurach w roku 1920 szkołę zamknięto, pozostała tylko polska biblioteka.
Dopiero 13 stycznia 1930 r. otwarto ponownie polską szkołę w Pluskach. Zajęcia lekcyjne odbywały się w wynajętej izbie u gospodarza Franciszka Weicherta. Kierownikiem szkoły został nauczyciel przybyły z Kartuz – Robert Gransicki. W 1932 r. wybudowano budynek szkolny. Przy budynku zorganizowano boisko sportowe i ogródek, zaś w samym budynku usytuowano szkołę, przedszkole oraz świetlicę.
Gransicki oprócz ogrodnictwa, zajmował się też pszczelarstwem, założył małą elektrownię, uczył dzieci budować kajaki. Niemcy przeciwstawiali się działalności polskiej szkoły i nauczyciela. Ostatecznie 26 maja 1937 r. zamknęli szkołę w Pluskach. Gransickiego przeniesiono do pracy w szkole polskiej w Głomsku.
Cele i zadania
Szkoła działała na podstawie Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim, która weszła w życie 21 lutego 1929 r.
Kadra pedagogiczna
Jedynym kierownikiem i jednocześnie nauczycielem szkoły był:
- Robert Gransicki
Osiągnięcia
Przy szkole w Pluskach 22 września 1935 r. zorganizowano pierwsze mistrzostwa Polaków z Warmii w siatkówce. Udział w nich wzięły drużyny żeńskie: z Nowej Kaletki, Olsztyna, Unieszewa oraz drużyny męskie z: Jarot, Nowej Kaletki, Olsztyna, Unieszewa i Plusek.
Uczniowie/Absolwenci
Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w Prusach Wschodnich. Do szkoły w Pluskach uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach 1930-1937 stan liczebny uczniów przedstawiał się następująco:
- 1930 – 19 osób
- 1931 – 21 osób
- 1932 – 19 osób
- 1933 – 20 osób
- 1934 – 13 osób
- 1935 – 12 osób
- 1936 – 7 osób
- 1937 – 7 osób
Absolwentami Szkoły Polskiej w Pluskach są: Franciszek Baca, Anna i Franciszek Danich, Franciszka, Marta i Jan Frank, Adalbert i Paweł Jaschinscy, Franciszek Juszczak, Maria i Paweł Kensbok, Franciszka, Konrad i Paweł Lilienthal, Marta, Urszula, Bruno i Jan Małaszewscy, Franciszek Moczyński, Adelheit i Leokadia Popławskie, Franz i Paweł Rogala, Jan i Paweł Ryszyccy, August, Jan, Marta i Paweł Wieczorkowie.
Ciekawostki
W 1939 r. Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię przekazało budynek szkoły polskiej parafii w Orzechowie na kaplicę. Obecnie budynek szkoły polskiej stanowi jeden z zachowanych zabytków wsi Pluski.
Tablica pamiątkowa
W 2004 r. na budynku byłej szkoły polskiej w Pluskach umieszczono pamiątkową tablicę z napisem: "W tym budynku
W latach 1930-1937
Mieściła się polska szkoła
Świadectwo polskości
Ziemi Warmińskiej".
Bibliografia
Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945-1960, Warszawa 1978.
Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919-1939, Olsztyn 1980.
Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecie ich utworzenia, Olsztyn 2010.
pluski.com.pl [20.04.2014]
Radziszewska Maria, "Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929-1939), [w:] Dziecko w historii - wątek korczakowski, (red.) Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013.
