Katolicka Szkoła Polska w Unieszewie

Szkoła Polska w Unieszewie
Budynek dawnej szkoły polskiej w Unieszewie, źródło: wikipedia [23.03.2014]
Data założenia:	10.04.1929
Poziom szkoły:	podstawowy
Adres:	Unieszewo

Szkoła Polska w Unieszewie – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w Prusach Wschodnich. Powstała w 1929 r. i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły był nauczyciel Bolesław Jeziołowicz.

Historia

...W związku z powyższym istniała potrzeba utworzenia w regionie szkół z polskim nauczaniem. Po kilku latach starań u lokalnych urzędników niemieckich oraz w pruskim parlamencie udało się otworzyć cztery pierwsze placówki, gdzie wykładany był język polski. Jedna z nich powstała w 1926 roku w Unieszewie. Na mocy Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej uchwalonej 31 grudnia 1928 roku przez rząd pruski tworzenie polskich szkół ostatecznie stało się możliwe. W roku 1929 do wsi przybył nauczyciel Bolesław Jeziołowicz i objął miejscową szkołę, która wraz z nowym rokiem szkolnym, zaczynającym się po Wielkanocy stała się polską szkołą, jako jedna z czterech pierwszych polskich szkół w regionie. Wielki udział w tym wydarzeniu mieli mieszkańcy Unieszewa, którzy pozytywnie odnieśli się do tej inicjatywy. Lekcje prowadzone były w jednym z prywatnych domów. W związku z dużą liczbą uczniów narastała potrzeba wybudowania budynku szkolnego. Ukończono go w 1931 roku. W nowym budynku nauczanie polskich dzieci trwało aż do wybuchu wojny. W 1935 roku pierwszy kierownik polskiej szkoły w Unieszewie – Jeziołowicz – został oskarżony o polską agitację i pozbawiony praw nauczycielskich przez władze niemieckie. Ostateczne "rozliczenie sie" Niemców z pedagogiem poprzedziły liczne ataki organizacji i władz niemieckich. Kierownictwo w szkole przejął polski nauczyciel Jan Maza. Wraz z wybuchem wojny Niemcy zamknęli placówkę. Oficjalny komunikat uzasadniający zamknięcie szkoły w Unieszewie i innych polskich szkół w Niemczech, inspektorat szkolny w Olsztynie rozesłał w dniu 4 października 1939 roku: Stosownie do rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych zamknięte zostają do odwołania wszystkie polskie szkoły mniejszości narodowej. Wszystkie dzieci w wieku szkolnym należy przenieść do szkół niemieckich

Cele i zadania

Szkoła działała na podstawie Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim, która weszła w życie 21 lutego 1929r.

Kadra pedagogiczna

Kierownikami i jednocześnie nauczycielami szkoły byli:

• Bolesław Jeziołowicz
• [[]].

Osiągnięcia

...W szkole w Worytach trzykrotnie odbywały się kwartalne konferencje regionalne dla nauczycieli szkół polskich. Stanowiły one formę dokształcania. Konferencje składały się z lekcji pokazowej, referatu i dyskusji. Na pierwszej konferencji w Worytach, która miała miejsce 05.12.1932 r., lekcję pokazową prowadził nauczyciel Wiktor Bina. Lekcje dotyczyły przedmiotów religia i geografia. Na drugiej konferencji (05.12.1936 r.) lekcję pokazową z przedmiotu śpiew przeprowadził nauczyciel Jan Maza. Natomiast na ostatniej konferencji nauczycieli szkół polskich, która odbywała się 11.02.1939 r. w Worytach nauczyciel Franciszek Piotrowski omówił plan gospodarczy.

Uczniowie/Absolwenci

Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w Prusach Wschodnich. Do szkoły w Worytach uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach 1930 - 1939 stan liczebny uczniów przedstawiał się następująco:

• 1930 - 14 osób
• 1931 - 12 osoby
• 1932 - 17 osoby
• 1933 - 21 osób
• 1934 - 16 osoby
• 1935 - 18 osób
• 1936 - 17 osób
• 1937 - 16 osób
• 1938 - 12 osób
• 1939 - 8 osób

Absolwentką Katolickiej Szkoły Polskiej w Worytach jest m.in. Maria Graeber, która po wojnie zamieszkała w budynku szkolnym i z czasem stała się jego właścicielem.

Ciekawostki

Budynek szkoły w Unieszewie został wybudowany w 1931 r. Ma konstrukcję drewnianą. Obecnie funkcjonuje jako dom mieszkalny. 30 września 1985 r. wpisany został do rejestru zabytków.

Bibliografia

... Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945-1960, Warszawa 1978.

Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919-1939, Olsztyn 1980.

Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecie ich utworzenia, Olsztyn 2010.