Katolicka Szkoła Polska w Unieszewie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 3: | Linia 3: | ||
|Nazwa_instytucji = '''Katolicka Szkoła Polska w Unieszewie''' | |Nazwa_instytucji = '''Katolicka Szkoła Polska w Unieszewie''' | ||
|Grafika = unieszewo.jpg | |Grafika = unieszewo.jpg | ||
| − | |Opis_grafiki = Budynek dawnej szkoły polskiej w Unieszewie, źródło: [http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Unieszewo_szkola_polska_1.jpg wikipedia] [23.03.2014] | + | |Opis_grafiki = Budynek dawnej szkoły polskiej w Unieszewie, źródło: [http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Unieszewo_szkola_polska_1.jpg pl.wikipedia.org] [23.03.2014] |
| − | |Data_założenia = 10. | + | |Data_założenia = 10 kwietnia 1929 r. |
|Poziom_szkoły = podstawowy | |Poziom_szkoły = podstawowy | ||
|Podtyp_szkoły = | |Podtyp_szkoły = | ||
| Linia 11: | Linia 11: | ||
}} | }} | ||
| − | ''' Katolicka Szkoła Polska w | + | ''' Katolicka Szkoła Polska w Unieszewie''' – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w byłych [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Powstała w 1929 r. i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły był nauczyciel [[Bolesław Jeziołowicz]].<br/><br/> |
== Historia == | == Historia == | ||
| − | Staraniem działaczy oświatowych w 1926 r. w [[ Unieszewo| | + | Staraniem działaczy oświatowych w 1926 r. do szkoły niemieckiej w [[Unieszewo| Unieszewie]] wprowadzono nauczanie języka polskiego. Prowadziła je Anna Klattówna. Jednak dopiero "Ordynacja dotycząca uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej" uchwalona 31 grudnia 1928 r. przez rząd pruski pozwalała zorganizować szkołę polską. |
| − | W 1929 r. do wsi przybył nauczyciel [[Bolesław Jeziołowicz]] i objął kierownictwo szkoły. Oficjalne otwarcie odbyło się 10 | + | |
| + | W 1929 r. do wsi przybył nauczyciel [[Bolesław Jeziołowicz]] i objął kierownictwo szkoły. Oficjalne otwarcie odbyło się 10 kwietnia 1929 r. Udział w tym wydarzeniu wzięli mieszkańcy Unieszewa, którzy pozytywnie odnieśli się do inicjatywy powstania polskiej szkoły. Lekcje prowadzone były w prywatnym domu Karoliny i Franciszka Bauerów. W 1931 r. na działce odkupionej od Augusta Hohmanna wybudowano dom, w którym zorganizowano szkołę i ochronkę dla dzieci mniejszości polskiej. W nowej szkole urządzano też zebrania, wieczorki towarzyskie młodzieży, występy amatorskiego zespołu teatralnego. | ||
| + | |||
| + | Władze niemieckie próbowały różnymi sposobami przerwać istnienie polskiej szkoły. W marcu 1935 r. miał miejsce bandycki napad na szkołę. Nauczyciel Bolesław Jeziołowicz próbował bronić szkoły, za co 20 kwietnia 1935 r. został pozbawiony prawa do nauczania w Prusach Wschodnich. | ||
| + | |||
| + | Kolejnym kierownikiem został [[Piotr Łangowski]], który uczył w szkole ok. czterech miesięcy. Za jego kierownictwa zorganizowano 23 sierpnia 1935 r. Święto Dziecka, czyli zabawę latową. Łangowski został przeniesiony do pracy w Dąbrówce Wielkiej, a w Unieszewie kierownikiem szkoły polskiej został nauczyciel [[Jan Maza]]. Przybył on do Unieszewa wraz z żoną, która podjęła się opieki nad biblioteką. W 1937 r. gestapo przeprowadziło rewizję biblioteki w celu znalezienia książki Melchiora Wańkowicza ''Na tropach Smętka''. | ||
| + | |||
| + | 31 sierpnia 1939 r. praca polskiej szkoły została przerwana. Następnego dnia w [[Olsztyn |Olsztynie]] aresztowano nauczyciela Jana Mazę i osadzono go w obozie hitlerowskim w Hohenbruch. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Cele i zadania == | == Cele i zadania == | ||
| − | Szkoła działała na podstawie ''Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim'', która weszła w życie 21 lutego | + | Szkoła działała na podstawie ''Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim'', która weszła w życie 21 lutego 1929 r. |
<br/> | <br/> | ||
== Kadra pedagogiczna == | == Kadra pedagogiczna == | ||
Kierownikami i jednocześnie nauczycielami szkoły byli: | Kierownikami i jednocześnie nauczycielami szkoły byli: | ||
| − | * | + | * Bolesław Jeziołowicz |
| − | * | + | * Piotr Łangowski |
| − | * | + | * Jan Maza |
== Osiągnięcia == | == Osiągnięcia == | ||
| − | W szkole w | + | W szkole w Unieszewie dwukrotnie odbywały się kwartalne konferencje regionalne dla nauczycieli szkół polskich. Stanowiły one formę dokształcania. Konferencje składały się z lekcji pokazowej, referatu i dyskusji. Na pierwszej konferencji dla nauczycieli polskich, która miała miejsce 19 maja 1930 r., lekcję pokazową z przedmiotu język polski oraz referat wygłosił Bolesław Jeziołowicz. Na drugiej konferencji (16 czerwca 1933 r.) Jeziołowicz poprowadził lekcję z historii i również wygłosił referat. |
<br/> | <br/> | ||
| − | == Uczniowie | + | == Uczniowie i absolwenci == |
| − | Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w | + | Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w Prusach Wschodnich. Do szkoły w Unieszewie uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach 1929-1939 stan liczebny uczniów przedstawiał się następująco: |
| − | * 1929 | + | * 1929 – 21 osób |
| − | * 1930 | + | * 1930 – 11 osób |
| − | * 1931 | + | * 1931 – 15 osób |
| − | * 1932 | + | * 1932 – 19 osób |
| − | * 1933 | + | * 1933 – 17 osób |
| − | * 1934 | + | * 1934 – 11 osób |
| − | * 1935 | + | * 1935 – 13 osób |
| − | * 1936 | + | * 1936 – 14 osób |
| − | * 1937 | + | * 1937 – 11 osób |
| − | * 1938 | + | * 1938 – 9 osób |
| − | * 1939 | + | * 1939 – 10 osób |
| − | Absolwentem Szkoły Polskiej w | + | Absolwentem Szkoły Polskiej w Unieszewie jest Józef Skrzypski, który jako jedyny z grona 42 uczniów dalszą naukę pobierał w Gimnazjum Polskim w Bytomiu. |
<br/> | <br/> | ||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
| − | Budynek szkoły w Unieszewie został wybudowany w 1931 r. Ma konstrukcję drewnianą. Obecnie | + | Budynek szkoły w Unieszewie został wybudowany w 1931 r. Ma konstrukcję drewnianą. Obecnie ma przeznaczenie mieszkalne. 30 września 1985 r. wpisany został do rejestru zabytków. |
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| Linia 52: | Linia 59: | ||
Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, ''Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecie ich utworzenia'', Olsztyn 2010. | Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, ''Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecie ich utworzenia'', Olsztyn 2010. | ||
| − | Radziszewska Maria, ''"Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929-1939)'', [w:] ''Dziecko w historii - wątek korczakowski'', | + | Radziszewska Maria, ''"Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929-1939)'', [w:] ''Dziecko w historii - wątek korczakowski'', red. Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013. |
<br/> | <br/> | ||
[[Kategoria: Szkolnictwo]] [[Kategoria: Szkoły polskie w Prusach Wschodnich]] [[Kategoria: Nauczyciele polscy]] [[Kategoria: Prusy Wschodnie]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Gmina Gietrzwałd]]<br /> | [[Kategoria: Szkolnictwo]] [[Kategoria: Szkoły polskie w Prusach Wschodnich]] [[Kategoria: Nauczyciele polscy]] [[Kategoria: Prusy Wschodnie]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Gmina Gietrzwałd]]<br /> | ||
Wersja z 13:10, 24 kwi 2014
| Katolicka Szkoła Polska w Unieszewie | |
| | |
![Budynek dawnej szkoły polskiej w Unieszewie, źródło: pl.wikipedia.org [23.03.2014]](/index.php/Plik:Unieszewo.jpg) Budynek dawnej szkoły polskiej w Unieszewie, źródło: pl.wikipedia.org [23.03.2014]
| |
| Data założenia: | 10 kwietnia 1929 r. |
| Poziom szkoły: | podstawowy |
| Adres: | Unieszewo |
Katolicka Szkoła Polska w Unieszewie – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w byłych Prusach Wschodnich. Powstała w 1929 r. i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły był nauczyciel Bolesław Jeziołowicz.
Spis treści
Historia
Staraniem działaczy oświatowych w 1926 r. do szkoły niemieckiej w Unieszewie wprowadzono nauczanie języka polskiego. Prowadziła je Anna Klattówna. Jednak dopiero "Ordynacja dotycząca uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej" uchwalona 31 grudnia 1928 r. przez rząd pruski pozwalała zorganizować szkołę polską.
W 1929 r. do wsi przybył nauczyciel Bolesław Jeziołowicz i objął kierownictwo szkoły. Oficjalne otwarcie odbyło się 10 kwietnia 1929 r. Udział w tym wydarzeniu wzięli mieszkańcy Unieszewa, którzy pozytywnie odnieśli się do inicjatywy powstania polskiej szkoły. Lekcje prowadzone były w prywatnym domu Karoliny i Franciszka Bauerów. W 1931 r. na działce odkupionej od Augusta Hohmanna wybudowano dom, w którym zorganizowano szkołę i ochronkę dla dzieci mniejszości polskiej. W nowej szkole urządzano też zebrania, wieczorki towarzyskie młodzieży, występy amatorskiego zespołu teatralnego.
Władze niemieckie próbowały różnymi sposobami przerwać istnienie polskiej szkoły. W marcu 1935 r. miał miejsce bandycki napad na szkołę. Nauczyciel Bolesław Jeziołowicz próbował bronić szkoły, za co 20 kwietnia 1935 r. został pozbawiony prawa do nauczania w Prusach Wschodnich.
Kolejnym kierownikiem został Piotr Łangowski, który uczył w szkole ok. czterech miesięcy. Za jego kierownictwa zorganizowano 23 sierpnia 1935 r. Święto Dziecka, czyli zabawę latową. Łangowski został przeniesiony do pracy w Dąbrówce Wielkiej, a w Unieszewie kierownikiem szkoły polskiej został nauczyciel Jan Maza. Przybył on do Unieszewa wraz z żoną, która podjęła się opieki nad biblioteką. W 1937 r. gestapo przeprowadziło rewizję biblioteki w celu znalezienia książki Melchiora Wańkowicza Na tropach Smętka.
31 sierpnia 1939 r. praca polskiej szkoły została przerwana. Następnego dnia w Olsztynie aresztowano nauczyciela Jana Mazę i osadzono go w obozie hitlerowskim w Hohenbruch.
Cele i zadania
Szkoła działała na podstawie Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim, która weszła w życie 21 lutego 1929 r.
Kadra pedagogiczna
Kierownikami i jednocześnie nauczycielami szkoły byli:
- Bolesław Jeziołowicz
- Piotr Łangowski
- Jan Maza
Osiągnięcia
W szkole w Unieszewie dwukrotnie odbywały się kwartalne konferencje regionalne dla nauczycieli szkół polskich. Stanowiły one formę dokształcania. Konferencje składały się z lekcji pokazowej, referatu i dyskusji. Na pierwszej konferencji dla nauczycieli polskich, która miała miejsce 19 maja 1930 r., lekcję pokazową z przedmiotu język polski oraz referat wygłosił Bolesław Jeziołowicz. Na drugiej konferencji (16 czerwca 1933 r.) Jeziołowicz poprowadził lekcję z historii i również wygłosił referat.
Uczniowie i absolwenci
Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w Prusach Wschodnich. Do szkoły w Unieszewie uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach 1929-1939 stan liczebny uczniów przedstawiał się następująco:
- 1929 – 21 osób
- 1930 – 11 osób
- 1931 – 15 osób
- 1932 – 19 osób
- 1933 – 17 osób
- 1934 – 11 osób
- 1935 – 13 osób
- 1936 – 14 osób
- 1937 – 11 osób
- 1938 – 9 osób
- 1939 – 10 osób
Absolwentem Szkoły Polskiej w Unieszewie jest Józef Skrzypski, który jako jedyny z grona 42 uczniów dalszą naukę pobierał w Gimnazjum Polskim w Bytomiu.
Ciekawostki
Budynek szkoły w Unieszewie został wybudowany w 1931 r. Ma konstrukcję drewnianą. Obecnie ma przeznaczenie mieszkalne. 30 września 1985 r. wpisany został do rejestru zabytków.
Bibliografia
Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945-1960, Warszawa 1978.
Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919-1939, Olsztyn 1980.
Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecie ich utworzenia, Olsztyn 2010.
Radziszewska Maria, "Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929-1939), [w:] Dziecko w historii - wątek korczakowski, red. Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013.
