Katolicka Szkoła Polska w Wymoju

Katolicka Szkoła Polska w Wymoju
Nauczyciele i ich żony, od lewej: Konrad i Febronia Sikorowie, Małgorzata i Bronisław Chabowscy, Bolesław i Maria Jeziołowicze oraz Wiktor Bina i jego żona, źródło: Muzeum Warmii i Mazur [29.03.2014]
Data założenia:	23 października 1930 r.
Poziom szkoły:	podstawowy
Adres:	Wymój

Katolicka Szkoła Polska w Wymoju – szkoła prywatna z polskim językiem wykładowym w byłych Prusach Wschodnich. Powstała w 1930 r. i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły był Konrad Sikora.

Historia

Szkoła polska w Wymoju została otwarta 23 października 1930 r. Zajęcia lekcyjne rozpoczęło pięcioro dzieci. Szkoła mieściła się w izbie wynajętej w domu Marty Stinkowej. Pierwszym kierownikiem szkoły został Konrad Sikora, który prowadził miejscowy chór i, wraz z żoną Febronią, angażował się w zajęcia pozalekcyjne, mimo iż prawo niemieckie zabraniało takich praktyk. W konsekwencji został służbowo przeniesiony do szkoły polskiej w Jarotach.

W styczniu 1933 r. obowiązki kierownika szkoły w Wymoju objął Piotr Maciej Jasiek, który udzielał się w pracy kulturalno-oświatowej i pedagogicznej. 26 sierpnia 1934 r. zorganizował dzieciom szkół polskich zabawę latową, czyli Święto Dziecka. Pomagał w prowadzeniu świetlicy.

W czerwcu 1936 r. w Wymoju odbył się jednodniowy zlot młodzieży ze wszystkich szkół polskich na Warmii. Młodzież brała udział w zawodach sportowych, popisach recytatorskich oraz chóralnych.

Ze względu na spadającą frekwencję szkoła polska w Wymoju funkcjonowała do 20 sierpnia 1939 r.

1 września 1939 r. Piotr Jasiek został aresztowany i osadzony w obozie hitlerowskim w Hohenbruch.

Cele i zadania

Szkoła działała na podstawie Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim, która weszła w życie 21 lutego 1929 r.

Kadra pedagogiczna

Kierownikami i jednocześnie nauczycielami szkoły byli:

• Konrad Sikora
• Piotr Maciej Jasiek

Osiągnięcia

We wrześniu 1934 r. w szkole w Wymoju odbyła się kwartalna konferencja regionalna dla nauczycieli szkół polskich. Była ona formą dokształcania i składała się z lekcji pokazowej, referatu i dyskusji. Na konferencji wysłuchano referatów: Konrada Sikory pt. Pamiątki polskości w Prusach Wschodnich, Pawła Jaśka pt. Krzyżacy w Prusach oraz Ryszarda Ignacego Goetze pt. Pieśni ludowe na Warmii.

Uczniowie i absolwenci

Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w Prusach Wschodnich. Do szkoły w Wymoju uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach 1930–1939 stan liczebny uczniów przedstawiał się następująco:

• 1930 – 5 osób
• 1931 – 10 osób
• 1932 – 11 osób
• 1933 – 11 osób
• 1934 – 6 osób
• 1935 – 6 osób
• 1936 – 11 osób
• 1937 – 9 osób
• 1938 – 6 osób
• 1939 – 5 osób

Absolwentkami Katolickiej Szkoły Polskiej w Wymoju są m.in. Antonina Kleparska oraz Waleria Schnarbach, które kontynuowały dalszą naukę w gimnazjum w Tarnowskich Górach.

Tablica pamiątkowa

W 1945 r. na budynku byłej szkoły niemieckiej w Wymoju umieszczono tablicę pamiątkową z napisem:

"W latach 1930–1939 w Wymoju

Mieściła się polska szkoła

Świadectwo polskości

Ziemi Warmińskiej".

Ciekawostki

W 1935 r. wbrew zakazom niemieckich władz Piotr Maciej Jasiek poprowadził kurs języka polskiego dla młodzieży pozaszkolnej. Prezydent rejencji olsztyńskiej zarządził dochodzenie w tej sprawie, jednak skończyła się ona jedynie na pogróżkach.

Bibliografia

Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945–1960, Warszawa 1978.

Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919–1939, Olsztyn 1980.

Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929–1939. W 80-lecie ich utworzenia, Olsztyn 2010.

Piotrowski Franciszek, Wspomnienia polskiego nauczyciela w Niemczech, wstęp i oprac. Filipkowski Tadeusz, Olsztyn 1996.

Radziszewska Maria, "Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929–1939), [w:] Dziecko w historii – wątek korczakowski, red. Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013.