Polskie przedszkola na Warmii w Prusach Wschodnich (1927–1939): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Program) |
|||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Polskie przedszkola na Warmii w Prusach Wschodnich ''' – przedszkola zwane też ochronkami z polskim językiem wykładowym w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Działały do 1926 do 1939 r. na | + | ''' Polskie przedszkola na [[Warmia |Warmii]] w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]] ''' – przedszkola zwane też ochronkami z polskim językiem wykładowym w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Działały do 1926 do 1939 r. na .<br/> |
== Historia == | == Historia == | ||
...Pierwsze placówki wychowania przedszkolnego powstały po I wojnie światowej i nosiły początkowo nazwę ochronek. Pierwsza powstała w Olsztynie 1 maja 1919 r., dalsze w Gutkowie, Gryźlinach, Likusach, Dorotowie, Dywitach, Rożnowie, Dajtkach i Kronowie, a w lipcu 1920 r. w Stawigudzie. Przed plebiscytem funkcjonowało dziesięć przedszkoli. Ich organizacją z ramienia Komisji Szkolnej Rady Ludowej zajmowała się Anna Łubieńska. Zadaniem ochronek było wspomaganie szkoły. Popołudniami gromadziły się tu dzieci w wieku szkolnym, aby uczyć się czytać i pisać po polsku. Prowadzono również pracę z młodzieżą pozaszkolną. Wszystkie placówki zostały zlikwidowane po plebiscycie przegranym przez Polaków | ...Pierwsze placówki wychowania przedszkolnego powstały po I wojnie światowej i nosiły początkowo nazwę ochronek. Pierwsza powstała w Olsztynie 1 maja 1919 r., dalsze w Gutkowie, Gryźlinach, Likusach, Dorotowie, Dywitach, Rożnowie, Dajtkach i Kronowie, a w lipcu 1920 r. w Stawigudzie. Przed plebiscytem funkcjonowało dziesięć przedszkoli. Ich organizacją z ramienia Komisji Szkolnej Rady Ludowej zajmowała się Anna Łubieńska. Zadaniem ochronek było wspomaganie szkoły. Popołudniami gromadziły się tu dzieci w wieku szkolnym, aby uczyć się czytać i pisać po polsku. Prowadzono również pracę z młodzieżą pozaszkolną. Wszystkie placówki zostały zlikwidowane po plebiscycie przegranym przez Polaków | ||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
== Kadra pedagogiczna == | == Kadra pedagogiczna == | ||
| − | Przedszkolanki polskich przedszkoli/ochronek w latach 1926-1939: | + | Przedszkolanki polskich przedszkoli/ochronek w latach 1926-1939 na [[Warmia |Warmii]]: |
| − | * [[lkwim: Otylia Teszner Groth]] - | + | * [[lkwim: Otylia Teszner Groth|Otylia Teszner Groth]] - [[Chaberkowo]], [[Gietrzwałd]], [[Nowa Kaletka]] |
* [[Marta Schröterówna]] - [[Chaberkowo]] | * [[Marta Schröterówna]] - [[Chaberkowo]] | ||
* [[Maria Kensbock]] - [[Skajboty]] - 1931 | * [[Maria Kensbock]] - [[Skajboty]] - 1931 | ||
| − | * [[Jadwiga Brzeszczyńska]] (późniejsza Gransicka - [[Unieszewo]], [[Pluski]] | + | * [[Jadwiga Brzeszczyńska]] (późniejsza Gransicka) - [[Unieszewo]], [[Pluski]] |
* [[Róża Koenigsmann]] (później Pacholska) - [[Nowa Kaletka]] | * [[Róża Koenigsmann]] (później Pacholska) - [[Nowa Kaletka]] | ||
* [[lkwim: Maria Zientara-Malewska]] - [[Gietrzwałd]] - 9.12.1927 | * [[lkwim: Maria Zientara-Malewska]] - [[Gietrzwałd]] - 9.12.1927 | ||
| Linia 42: | Linia 42: | ||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
| − | W Rzeszy Niemieckiej obowiązywał zakaz zatrudniania mężatek. Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego kobiety przestawały pracować zawodowo. Tak było w przypadku | + | W Rzeszy Niemieckiej obowiązywał zakaz zatrudniania mężatek. Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego kobiety przestawały pracować zawodowo. Tak było w przypadku m.in. [[lkwim:Otylia Teszner Groth |Otylii Teszner Groth]] czy [[Jadwiga Brzeszczyńska |Jadwigi Brzeszczyńskiej]] żony nauczyciela [[Robert Gransicki |Roberta Gransickiego]]. |
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 13:11, 1 kwi 2014
| Polskie przedszkola na Warmii w Prusach Wschodnich | |
 ...Wymagane... | |
| Data założenia: | 1926 r. |
| Typ placówki: | przedszkole |
| Adres: | Warmia |
Polskie przedszkola na Warmii w Prusach Wschodnich – przedszkola zwane też ochronkami z polskim językiem wykładowym w Prusach Wschodnich. Działały do 1926 do 1939 r. na .
Spis treści
Historia
...Pierwsze placówki wychowania przedszkolnego powstały po I wojnie światowej i nosiły początkowo nazwę ochronek. Pierwsza powstała w Olsztynie 1 maja 1919 r., dalsze w Gutkowie, Gryźlinach, Likusach, Dorotowie, Dywitach, Rożnowie, Dajtkach i Kronowie, a w lipcu 1920 r. w Stawigudzie. Przed plebiscytem funkcjonowało dziesięć przedszkoli. Ich organizacją z ramienia Komisji Szkolnej Rady Ludowej zajmowała się Anna Łubieńska. Zadaniem ochronek było wspomaganie szkoły. Popołudniami gromadziły się tu dzieci w wieku szkolnym, aby uczyć się czytać i pisać po polsku. Prowadzono również pracę z młodzieżą pozaszkolną. Wszystkie placówki zostały zlikwidowane po plebiscycie przegranym przez Polaków
Zadania i uprawnienia przedszkolanek
Przedszkolanki były zatrudniane przez Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię. Otrzymywały wynagrodzenie oraz cztery tygodnie urlopu. Do ich obowiązków należało m.in. prowadzenie zajęć z dziećmi przedszkolnymi według zatwierdzonego przez Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię planu, a w godzinach pozasłużbowych, praca z młodzieżą i pielęgnowanie tradycji i dóbr kulturowych w obrębie danej parafii.
Kadra pedagogiczna
Przedszkolanki polskich przedszkoli/ochronek w latach 1926-1939 na Warmii:
- Otylia Teszner Groth - Chaberkowo, Gietrzwałd, Nowa Kaletka
- Marta Schröterówna - Chaberkowo
- Maria Kensbock - Skajboty - 1931
- Jadwiga Brzeszczyńska (późniejsza Gransicka) - Unieszewo, Pluski
- Róża Koenigsmann (później Pacholska) - Nowa Kaletka
- lkwim: Maria Zientara-Malewska - Gietrzwałd - 9.12.1927
- Marta Hanowska-Sendrowska - Gietrzwałd
- Anna Kiwitt (później Samulowska - Chabekowo, Gietrzwałd, Woryty
- Anna Sendrowska (później Hedrychowa) - Chaberkowo, Woryty
- Helena Połomska - Chaberkowo, Woryty
- Jadwiga Gnatowska - Chaberkowo
- Janina Leśniorowska - Olsztyn - 1934
- Anna Romanowska - Skajboty
- Salomea Herudajówna - Skajboty
- Zofia Olejniczak - Skajboty
- Maria Prejłowska - Woryty
Grupy przedszkolne
...
Ciekawostki
W Rzeszy Niemieckiej obowiązywał zakaz zatrudniania mężatek. Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego kobiety przestawały pracować zawodowo. Tak było w przypadku m.in. Otylii Teszner Groth czy Jadwigi Brzeszczyńskiej żony nauczyciela Roberta Gransickiego.
Bibliografia
Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945-1960, Warszawa 1978.
Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919-1939, Olsztyn 1980.
Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecie ich utworzenia, Olsztyn 2010.
Wrzesiński Wojciech, Warmia i Mazury w polskiej myśli politycznej 1864 – 1945, Warszawa 1984.
