Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gietrzwałdzie
| Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gietrzwałdzie | |
| | |
 Bazylika Mniejsza Narodzenia NMP w Gietrzwałdzie, źródło: Wikimedia Commons
| |
| Siedziba | Gietrzwałd |
| Adres | ul. Kościelna 4, 11-036 Gietrzwałd |
| Data powołania | XIV w. |
| Wyznanie | katolickie |
| Kościół | rzymskokatolicki |
| Archidiecezja | warmińska |
| Dekanat | Olsztyn III - Gutkowo |
| Kościół | Bazylika Mniejsza Narodzenia NMP w Gietrzwałdzie |
| Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gietrzwałdzie | |
Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gietrzwałdzie — rzymskokatolicka parafia leżąca w dekanacie Olsztyn III - Gutkowo należącym do archidiecezji warmińskiej. Kościół parafialny znajduje się w Gietrzwałdzie. Od 2012 r. proboszczem parafii jest ks. mgr Marcin Chodorowski.
Spis treści
Historia parafii
19 maja 1352 roku Warmińska Kapituła Katedralna wydała akt lokacyjny osady Gietrzwałd. Na początku postawiono drewnianą kaplicę. Prawdopodobnie w tym samym czasie powstała parafia. Pierwszym znanym proboszczem był Jan Sternchen. W czasie wojny polsko-krzyżackiej 1410–1414 wieś i kaplica zostały zniszczone. W XV wieku wybudowano jednonawowy kościół gotycki na podmurówce z kamienia. Konsekrował go 31 marca 1500 roku pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Panny Marii biskup Jan Wilde, sufragan warmiński. Kościół był wiele razy przebudowywany. 11 czerwca 1790 roku biskup Ignacy Krasicki nadał świątyni dwa nowe tytuły: świętego Jana Ewangelisty i świętych Apostołów Piotra i Pawła. W XIX wieku ks. proboszcz Józef Jordan doprowadził do rozbudowy kościoła, wzmocnił fundamenty i ściany. Obecny kształt przybrała świątynia bezpośrednio po objawieniach, kiedy proboszczem był ks. Augustyn Weichsel. W latach 1878–1884, pod kierunkiem architekta Arnolda Güldenpfenniga, powiększono kościół tak, by nie naruszając części gotyckiej związać ją z nową, neogotycką i stworzyć harmonijną całość. Dobudowano nawę poprzeczną z emporami oraz prezbiterium z kryptą, nadając kościołowi kształt krzyża rzymskiego. Rozebrano górną, drewnianą część wieży i wzniesiono murowaną z cegły ze zwieńczeniem negotyckim. Dach kościoła pokryto dachówką, a wieżę blachą.
Gietrzwałd stał się sławny dzięki Objawieniom Matki Bożej, które miały miejsce dziewiętnaście lat po Objawieniach w Lourdes i trwały od 27 czerwca do 16 września 1877 roku. Głównymi wizjonerkami były: trzynastoletnia Justyna Szafryńska i dwunastoletnia Barbara Samulowska. Matka Boża objawiła się pierwszy raz Justynie, kiedy powracała z matką z egzaminu przed przystąpieniem do I Komunii świętej. Następnego dnia "Jasną Panią" w postaci siedzącej na tronie z Dzieciątkiem Jezus pośród Aniołów nad klonem przed kościołem w czasie odmawiania różańca zobaczyła też Barbara Samulowska. Na zapytanie dziewczynek: Kto Ty Jesteś? Odpowiedziała: "Jestem Najświętsza Panna Maryja Niepokalanie Poczęta!" Na pytanie: Czego żądasz Matko Boża? Padła odpowiedź: "Życzę sobie, abyście codziennie odmawiali różaniec!". Dalej między wieloma pytaniami o zdrowie i zbawienie różnych osób, dzieci przedłożyły i takie: "Czy Kościół w Królestwie Polskim będzie oswobodzony"? "Czy osierocone parafie na południowej Warmii wkrótce otrzymają kapłanów?" - W odpowiedzi usłyszały: "Tak, jeśli ludzie gorliwie będą się modlić, wówczas Kościół nie będzie prześladowany, a osierocone parafie otrzymają kapłanów !"
Z pobłogosławionego przez Matkę Bożą 8 września 1877 roku wieczorem źródełka pielgrzymi od lat czerpią wodę, którą przynosiła ulgę cierpiącym i liczne uzdrowienia. Sam akt błogosławieństwa został uwieczniony figurą Niepokalanej Dziewicy w altance. Wodę przeprowadzono następnie do kamiennej studzienki. Nad źródełkiem znajdują się trzy marmurowe płaskorzeźby, ukazujące Mojżesza, dotykającego laską skałę, z której wytrysnęła woda i Izraelitów, pijących wodę na pustyni.
Kler parafialny
Proboszczowie:
- Jan Sternchen (1405–1409)
- Jerzy Wolff (od 1570)
- Mateusz Bleß (od 1620)
- Jakub Barczewski (od 1648)
- Łukasz Wroblewski (od 1676)
- Jerzy Reddig (od 1695)
- Jan Blank (od 1701)
- Piotr Sehler (od 1716)
- Marcin Zamborowski (od 1720)
- Walenty Mączynski (od 1731)
- Andrzej Petrikowski (od 1740)
- Maciej Silakowski (od 1778)
- Jan Lenart (od 1808)
- Piotr Pieczanowski (od 1826)
- Józef Oppenkowski (od 1847)
- Józef Temma (1863)
- Józef Jordan (1863–1869)
- August Weichsel (1869–1909)
- Franciszek Biernath (1909)
- Juliusz Weichsel (od 1909)
- Jan Hanowski (od 1913)
- Walenty Brall (1924)
- Hieronim Nahlenz (od 1924)
- Franciszek Klink (od 1934)
- Antoni Sikorski (od 1935)
od 13 sierpnia 1945 r. Zakon Kanoników Regularnych Laterańskich
- Józef Stramek (od 2002)
- Jarosław Klimczyk (do 2012)
- Marcin Chodorowski (od 2012)
Domy zgromadzeń zakonnych na terenie parafii
Zakon Księży Kanoników Regularnych Laterańskich
Zgromadzenie Sióstr św. Katarzyny Dziewicy i Męczennicy
Zgromadzenie Sióstr Służek Najświętszej Maryi Panny Niepokalane
Grupy działające na terenie parafii
- Chór parafialny
- Służba Liturgiczna
Zobacz też
Archidiecezja Warmińska
Ksiądz Augustyn Weichsel — proboszcz gietrzwałdzki w czasie objawień w 1877 roku [4.10.2014]
Film o Sanktuarium w Gietrzwałdzie [4.10.2014]
Bibliografia
Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, red. Bronisław Magdziarz, Olsztyn 1999
Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (do 1945 roku), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2003
Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (1945-1992), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2006
Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gietrzwałdzie] [4.10.2014]
Studia Warmińskie XIV, Bp Jan Obłąk, 1977
