Nory

Nory
Nory. Cmentarz wojenny
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olecki
Gmina	Wieliczki
Liczba ludności (2010)	265
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Nory
Położenie na mapie Polski Nory
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Nory (niem. Nordenthal, od 1938 r. Nordental) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Wieliczki. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko-gołdapskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Nory i Norki. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Wojciech Borowski.

Położenie

Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Ełckim, nad rzeką Legą, 13 km na południe od Olecka i 5,5 km na południe od Wieliczek, na wschód od drogi krajowej nr 65.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów Prus Książęcych. W starszych opracowaniach podawano, iż Nory istniały już w 1553 roku, a przywilej lokacyjny otrzymały od starosty Krzysztofa Glaubitza w 1560 roku. Jednak znawca zagadnień związanych z kolonizacją mazurskich miejscowości, Grzegorz Białuński podkreślał, iż tego rodzaju twierdzenia nie mają podstaw źródłowych. Według niego pierwsze wzmianki o Norach pochodzą dopiero z XVIII wieku.

Był to niewielki (cztery łany) majątek, który w XVIII wieku posiadali lub dzierżawili Ciesielscy i Okołowiczowie, polskie rodziny szlacheckie. W następnym stuleciu dobra się powiększyły. W połowie XIX wieku Nory liczyły 137 mieszkańców, a w roku 1888 obejmowały 621 hektarów i zaliczały się największych majątków na terenie powiatu (należały wówczas do niejakiego Hillmanna). Wieś wchodziła w skład parafii ewangelickiej w Wieliczkach.

Po II wojnie światowej na bazie majątku utworzono we wsi Państwowe Gospodarstwo Rolne Nory. Do 1970 roku było to przedsiębiorstwo jednozakładowe o powierzchni 942 hektarów. Na początku lat 70. przekształcono je w przedsiębiorstwo wielozakładowe, włączając do niego PGR Nowy Młyn i PGR Gąsiorówko (łącznie obejmowało ono odtąd ponad 2,4 tys. hektarów).

Liczba mieszkańców

1857 - 137 osób

1988 - 270 osób

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Najświętszej Maryi Panny w Wieliczkach.

Ludzie związani z miejscowością

• Stanisława Karna (ur. 1946) - zootechnik, absolwentka WSR w Olsztynie, pracownik PGR Nory, posłanka na Sejm VI kadencji

Zabytki

• Zespół dworsko-parkowy z przełomu XIX i XX wieku
• Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej

Bibliografia

1. Białuński Grzegorz, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
2. Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
3. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
4. Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 12.11.2013]
5. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]