Mikołaj Tungen

Mikołaj Tungen
Mikołaj Tungen, źródło:Poczet biskupów warmińskich, pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2008, 510 ss.
Data i miejsce śmierci	14 luty 1489 r. Lidzbark Warmiński
Zawód	biskup warmiński

Mikołaj Tungen (zm. 14 lutego 1489 r. w Lidzbarku Warmińskim) – duchowny katolicki, biskup warmiński w latach 1467–1489.

Życiorys

Urodził się w rodzinie mieszczańskiej pochodzącej z Ornety.

Praca

Przez wiele lat pracował w Kurii Rzymskiej jako sekretarz, gromadził równocześnie godności kościelne – w 1459 r. został kanonikiem wrocławskim i kanonikiem warmińskim, w 1466 r. dziekanem katedralnym warmińskim. Po śmierci biskupa warmińskiego Pawła Legendorfa został wybrany przez kapitułę na jego następcę (10 sierpnia 1467). 4 listopada 1468 r. Tungen otrzymał prowizję papieską, przyjął także w Rzymie sakrę biskupią.

Król polski Kazimierz Jagiellończyk nie uznał wyboru Tungena. Wyznaczył na nowego biskupa warmińskiego Wincentego Kiełbasę, który dotychczas był biskupem chełmińskim oraz administratorem diecezji pomezańskiej. Wolę króla uznała kapituła warmińska, powierzając Kiełbasie na sejmiku malborskim 1 grudnia 1467 r. tymczasowe zarządzanie diecezją warmińską. Tungen nie wycofał się, wkrótce jego pozycję wzmocniła wspomniana prowizja papieska. We wrześniu 1469 r. z pretensji do biskupstwa wycofał się natomiast Wincenty Kiełbasa; rok później Tungen nieoficjalnie przybył na Warmię.

Rezygnacja Kiełbasy nie oznaczała rezygnacji króla. Kazimierz Jagiellończyk interweniował u papieża Pawła II, który nakazał Tungenowi rezygnację z diecezji warmińskiej (następca Pawła II, Sykstus IV, mianował Tungena biskupem w Kamieniu Pomorskim). Nowym biskupem warmińskim naznaczono w 1471 r. Andrzeja Oporowskiego, archidiakona gnieźnieńskiego i sekretarza królewskiego.

Nominacja Oporowskiego nie zmieniła sytuacji na Warmii. Sam nominat wobec protestów kleru, ludności warmińskiej oraz stanów pruskich nie został dopuszczony do objęcia rządów, natomiast Mikołaj Tungen wszczął działania mające na celu objęcie upragnionego biskupstwa i zarazem uniezależnienie Warmii od Polski. Wsparty przez zakon krzyżacki Tungen przejął większość zamków i miast; wojna z królem Kazimierzem otrzymała w historii nazwę wojny popiej. Tungen szukał również wsparcia u króla Węgier Macieja Korwina, oddając mu w protekcję diecezję warmińską.

W 1479 r. wobec zawartego porozumienia między królami Kazimierzem i Maciejem Korwinem znacznie osłabła pozycja biskupa warmińskiego. Wojska polskie zajęły Warmię i podjęto rokowania pokojowe w Piotrkowie; porozumienie z 15 lipca 1479 r. przywróciło zwierzchność króla Polski wobec Warmii, nałożyło na biskupa obowiązek składania przysięgi wierności królowi; zobowiązano także kapitułę, aby wybierając nowego biskupa, kierowała się zasadą, iż ma to być "osoba miła królowi". Na mocy tego porozumienia Tungen złożył hołd i został przyjęty do grona senatorów polskich.

Po 1479 r. biskup zajmował się odbudową zrujnowanej kolejną wojną diecezji. Był fundatorem ołtarza w kościele św. Jerzego w Królewcu, przeznaczył także w testamencie duże kwoty klasztorom i kościołom w diecezji. Pozostał do końca życia w faktycznej opozycji wobec króla, m.in. zawarł konfederację ze stanami pruskimi (1485) w obronie przywilejów.

Jako zwolennik niezależności Warmii od Polski Tungen żywił wielkie obawy w związku z planami króla mianowania kolejnym biskupem warmińskim królewicza Fryderyka Jagiellończyka. Aby temu zapobiec, będący już w podeszłym wieku biskup podjął w Rzymie starania o wyznaczenie koadiutora, na którego upatrzył Łukasza Watzenrode. Zabiegi te przerwała śmierć Tungena, jednak jego wola została zrealizowana i kapituła wybrała Watzenrodego na biskupa; wykorzystano do tego brak precyzyjnego zapisu, kim ma być kandydat "miły królowi".

Bibliografia

Obłąk Jan, Kopiczko Andrzej, Historia Diecezji i Archidiecezji Warmińskiej, Olsztyn 2010, 261 ss.
Poczet biskupów warmińskich, pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2008, 510 ss.