Cimochy

Cimochy
Źródło: Wikimedia Commons
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olecki
Gmina	Wieliczki
Liczba ludności (2010)	416
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Cimochy
Położenie na mapie Polski Cimochy
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Cimochy (niem. Gross Czymochen, od 1928 r. Reuss) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Wieliczki. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999–2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko–gołdapskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 416 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Józef Leśniewski.

Położenie

Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego na Pojezierzu Ełckim, 16 km na południowy wschód od Olecka i 8 km na wschód od Wieliczek, przy granicy z powiatem ełckim i województwem podlaskim; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 655 oraz linia kolejowa Olecko – Suwałki.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północno–wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1548 roku starosta Michał Eysack sprzedał sześć łanów sołeckich boru niejakim: Wawrzyńcowi, Ambrożemu, Tomkowi, Marcinowi, Cześkowi i Klimkowi. Mieli oni za zadanie założyć wieś czynszową na 60 łanach na prawie chełmińskim. Z czasem wieś nieco się powiększyła i w pierwszej połowie XVII wieku obejmowała obszar 68 łanów. Od początku zaliczała się więc do największych w powiecie oleckim. W 1860 roku założono we wsi urząd pocztowy. Jej znaczenie wzrosło po doprowadzeniu tu wąskotorowej linii kolejowej z Olecka (1911). Znajdowała się tu również komora celna, przez którą przechodziły towary przewożone do i z Rosji. Miejscowość odgrywała również ważną rolę w handlu bydłem; rocznie przepędzano tędy z Królestwa Polskiego 2800 koni, 4700 sztuk bydła i 9000 świń.

Cimochy długo należały do parafii ewangelickiej w Wieliczkach. Dopiero w 1906 roku założono tu odrębną parafię.

Szkołę we wsi założono w 1758 roku. W 1935 roku zatrudnionych w niej było dwóch nauczycieli i jedna nauczycielka, a w ośmiu klasach uczęszczało do niej ogółem 156 uczniów. Po II wojnie światowej szkołę uruchomiono ponownie już latem 1945 roku jako jedną z pierwszych szkół w powiecie oleckim. W latach 60. powstała tu również szkoła przysposobienia rolniczego. W tym samym czasie założono we wsi bibliotekę gromadzką wraz czytelnią.

W latach 1954–1971 Cimochy były siedzibą gromady. W pierwszej połowie lat 50. założono we wsi spółdzielnię produkcyjną; później również ośrodek zdrowia.

Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

• 1857 r. – 440 osób

• 1933 r. – 849 osób

• 1939 r. – 778 osób

Kultura

We wsi działa filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Wieliczkach.

Religia

Tutejszy kościół od 1977 roku jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej.

Szkolnictwo

• szkoła podstawowa

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 1, Olsztyn 2011.
Białuński Grzegorz, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
Vervaltugsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013]
Strona Urzędu Gminy Wieliczki [05.12.2013]
Serce Mazur [03.07.2014]