Burkat
Burkat | |
| |
Państwo | Polska |
Województwo | warmińsko-mazurskie |
Powiat | działdowski |
Gmina | Działdowo |
Liczba ludności (2010) | 438 |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} |
Burkat (niem. Borchersdorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Działdowo. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ciechanowskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 438 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Bogusława Tatkowska [1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, na pograniczu Pojezierza Mazurskiego i Niziny Mazowieckiej, 4 km na północ od Działdowa; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 542 oraz linia kolejowa Działdowo - Nowe Miasto Lubawskie i Lubawa.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji południowych terenów państwa Zakonu Krzyżackiego. Dokładna data jej założenia nie jest znana, ale z pewnością istniała już przed 1350 rokiem. Jej nazwa wywodzi się być może od imienia Burhardt lub od ptaka burkata z rodziny sokołowatych, używanego do polowań. W połowie XVI wieku wieś wchodziła w skład rozległych włości Fryderyka von Oelsnitza, który mieszkał w nieistniejącym już dworze w Burkacie.
Kościół we wsi został wybudowany już w XIV wieku. Zniszczony podczas wojen polsko-krzyżackich w następnym stuleciu, został odbudowany, a w XVI wieku stał się świątynią ewangelicką. Został rozebrany w 1821 roku, a w połowie XIX wieku wzniesiono nowy kościół w stylu neogotyckim.
Szkoła w Burkacie istniała już przed 1712 rokiem, kiedy to uczęszczało do niej 30 dzieci. Mieściła się w budynku zbudowanym z kamienia i krytym słomą; połowę zajmowała klasa i mieszkanie nauczyciela, a połowę stanowiło pomieszczenie gospodarcze, w którym trzymano bydło i składowano opał. Został on rozebrany w 1864 roku i zastąpiony nowym, który z kolei spłonął. Następny budynek w dalszym ciągu był jednoklasowy; drugą klasę dobudowano przed wybuchem I wojny światowej.
Rozwój wsi znacznie przyspieszył po wybudowaniu szosy z Działdowa do Dąbrówna (1860) oraz stacji kolejowej na linii Mława - Malbork (1877). Burkat nie ucierpiał podczas działań wojennych w latach 1914-1918. Po I wojnie światowej na mocy traktatu wersalskiego wieś - wraz z całą Działdowszczyzną - przyznana została Rzeczpospolitej Polskiej. W 1939 roku znalazła się pod okupacją niemiecką. Od połowy lat 50. Burkat był siedzibą gromady.
Liczba mieszkańców
1857 - 313 osób
1931 - 528 osób
Kultura
Na terenie wsi działa Gminna Biblioteka Publiczna. Placówka organizuje szereg imprez, w tym spotkania autorskie z pisarzami, poetami, ciekawymi ludźmi oraz tzw. Biesiady Poetyckie.
Religia
Znajdujący się we wsi kościół filialny należy do parafii rzymskokatolickiej pw. św. Wojciecha w Działdowie.
Szkolnictwo
Ludzie związani z miejscowością
- Bogumiła Stachowiak - (ur. 1945) – bibliotekarka, poetka, kronikarka, regionalistka
- Hieronim Skurpski (1914-2006) - urodzony w Skurpiach, malarz, rysownik, historyk sztuki, działacz kulturalny; wykonał polichromię w kościele w Burkacie w 1933 roku
Zabytki
- Kościół neogotycki z lat 1854-1856, murowany z kamienia i czerwonej cegły
- Budynek szkoły z pierwszej ćwierci XX wieku, murowany z czerwonej cegły
- Budynek Straży Pożarnej z pierwszej ćwierci XX wieku, murowany z czerwonej cegły
- Dom mieszkalny z około 1900 roku, murowany
- Cmentarz ewangelicki, położony za szkołą, własność parafii ewangelickiej
- Cmentarz ewangelicki, położony za wsią, przy drodze do Uzdowa, własność parafii ewangelickiej
Bibliografia
- Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.
- Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Gminna ewidencja zabytków w: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Działdowo [data dostępu: 12.11.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
- Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013]
Przypisy
- ↑ http://www.dzialdowo.ug.gov.pl/?c=92 [data dostępu: 5.12.2013]