Regionalna Strategia Innowacyjności
Regionalna strategia innowacyjności – dokument, w oparciu o który prowadzona jest polityka wspierania innowacji w województwie warmińsko-mazurskim. Regionalna Strategia Innowacyjności (ang. RIS) została przyjęta w 2004 r. i zaktualizowana w 2010 r.
Spis treści
- 1 Wprowadzenie
- 2 Regionalna Strategia Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego (pierwsza wersja)
- 3 Aktualizacja Strategii
- 4 Założenia Regionalnej Strategii Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020
- 5 Wdrażanie Regionalnej Strategii Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020
- 6 Przypisy
- 7 Bibliografia
Wprowadzenie
RIS to podstawowe narzędzie kształtowania polityki innowacyjnej na poziomie regionu ukierunkowane na:
- optymalne zagospodarowanie potencjału, jakim dysponuje region, oraz uruchomienie jego zdolności innowacyjnych (funkcja efektywnościowa)
- integrację regionalnego środowiska i poszukiwanie konsensusu wśród podmiotów kształtujących procesy innowacyjne w regionie (funkcja integrująca)
- zwiększenie spójności bieżących decyzji i działań władz publicznych i innych podmiotów kształtujących regionalną politykę innowacyjną (funkcja koordynacyjna)
- dostarczenie informacji o przyszłości rozwoju regionu, a poprzez to zwiększenie poczucia stabilności działania podmiotów i zachęcenia ich do działań proinnowacyjnych (funkcja informacyjna)
- wzrost zrozumienia procesów innowacyjnych zachodzących w regionie oraz potrzeby działania w tym zakresie (funkcja edukacyjna)[1].
RIS określa obszary w dziedzinie innowacji wynikające z wiedzy, doświadczeń i specyficznych cech regionu. Jej zadaniem jest wspomaganie władz oraz organizacji rozwoju regionalnego we wdrażaniu efektywnego systemu wspomagania innowacyjności w regionie. Regionalne Strategie Innowacyjności określają kierunki polityki innowacyjnej oraz cechy regionalnej infrastruktury wspomagającej innowacyjność, zwłaszcza w stosunku do przedsiębiorstw sektora MSP[2]. Są to plany strategiczne tworzone na podstawie analizy porównawczej potrzeb technologicznych przedsiębiorstw, możliwości i potencjału sektora badawczego w zakresie technologii, organizacji, zarządzania, finansów i szkolenia[3]. M. Juchniewicz za M. Klepką wskazuje[4], że RSI są dokumentami tworzonymi wielowątkowo i wielowymiarowo przy zaangażowaniu dużej liczby osób i instytucji. Dzięki temu są w stanie przedstawić faktyczne potrzeby i oczekiwania jednostek gospodarczych (przedsiębiorstw i organizacji z ich otoczenia) w zakresie tworzenia warunków sprzyjających wdrażaniu innowacji. Jednak zasadniczy cel wdrażania RSI, zarówno w Polsce jak i w innych regionach europejskich, koncentruje się na zwiększaniu świadomości dużego znaczenia innowacji dla rozwoju gospodarczego.
Geneza bezpośredniego działania w zakresie pobudzania innowacji na poziomie regionalnym sięga początku lat 90. XX w. kiedy to pojawiły się koncepcje budowy strategicznego podejścia do innowacyjności i konkurencyjności regionów z wykorzystaniem środków funduszy strukturalnych[5].
Regionalna Strategia Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego (pierwsza wersja)
Region warmińsko-mazurski znalazł się w grupie pięciu regionów, które jako pierwsze podjęły prace nad zdefiniowaniem założeń innowacyjnego rozwoju regionu, wykorzystując europejską metodykę RITTS/RIS[6]. Ze względu na pionierski charakter przedsięwzięcia Samorząd Województwa zwrócił się z prośbą o wsparcie do regionów o znacznie większym doświadczeniu w tym zakresie. Swą pomoc zaoferowały instytucje z Weser-Ems (Niemcy) oraz Shannon (Irlandia). Wspólnym wysiłkiem i przy zaangażowaniu dużej grupy partnerów lokalnych, w skład której wchodzili przedstawiciele przedsiębiorstw, instytucji otoczenia biznesu, świata nauki oraz finansów, powstał dokument wytyczający kierunki dalszych działań mających na celu stworzenie klimatu sprzyjającego innowacjom, poprawy funkcjonowania otoczenia małych i średnich przedsiębiorstw, a także rozwoju działalności innowacyjnej w przedsiębiorstwach. Regionalna Strategia Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego opracowywana była w latach 2002–2004 i została przyjęta uchwałą Sejmiku Województwa 31 sierpnia 2004 r.
Głównym celem Strategii było zwiększenie konkurencyjności Warmii i Mazur w procesie budowania potencjału gospodarczego i tworzenia nowoczesnych miejsc pracy.
Osiągnięcie celu głównego miało nastąpić w związku z realizacją czterech celów cząstkowych (rys. 1) oraz 64 działań podzielonych na trzy grupy, tj.:
- działań o charakterze regionalnym
- działań ukierunkowanych na budowę systemu wsparcia innowacji
- działań bezpośrednich
Rys. 1. Cele Regionalnej Strategii Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego(wersja z 2004 r.). Źródło: opracowanie własne na podstawie ris.warmia.mazury.pl, Regionalna Strategii Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego [20.04.2014]
Aktualizacja Strategii
Od momentu uchwalenia dokumentu w sytuacji regionu oraz w jego otoczeniu zaszło wiele zmian, w tym tak istotne jak włączenie Polski do Unii Europejskiej czy też aktualizacja Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020. Ponadto:
- pojawiły się nowe dokumenty strategiczne, w których naświetlono i zidentyfikowano nowe problemy
- podmioty odpowiedzialne za implementację Strategii wzbogaciły wiedzę i doświadczenie, a także zapoznały się z dobrymi praktykami w zakresie innowacyjności w związku z udziałem w projektach finansowanych m.in. ze środków ZPORR, czy 6. Programu Ramowego Unii Europejskiej
- przeprowadzono szereg badań i analiz mających na celu ocenę jakości, kompleksowości i wdrażania RIS-ów w Polsce[7].
W odpowiedzi na zaistniałą sytuację 1 lutego 2009 r. Samorząd Województwa rozpoczął realizację projektu systemowegoRIS Warmia Mazury Plus, który miał m.in. na celu aktualizację zapisów pierwotnego dokumentu strategii. Głównym źródłem finansowania projektu były środki EFS alokowane w ramach Priorytetu VIII. Regionalne Kadry Gospodarki, Działania 8.2. Transfer Wiedzy, Poddziałania 8.2.2. Regionalne Strategie Innowacji Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007–2013.
Na potrzeby aktualizacji RIS dokonano inwentaryzacji oraz przeglądu wykonanych badań i analiz, zidentyfikowano mocne i słabe strony regionu, szukając pól, na których województwo może budować swój rozwój w oparciu o innowacje. W proces ten zaangażowani byli przedstawiciele władz samorządowych oraz partnerzy społeczni i gospodarczy, którzy pracowali w Grupach Roboczych oraz w ramach Regionalnego Komitetu Sterującego ds. RSI. Prace zwieńczone zostały sformułowaniem wizji i misji oraz celów strategicznych i operacyjnych. Regionalna Strategia Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego zakłada realizację celów do 2020 r. Jest ona spójna ze Strategią Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020, będąc w stosunku do niej strategią dziedzinową, uszczegóławiającą wizję i cele w odniesieniu do zagadnień innowacyjności regionu[8].
Kluczowe etapy procesu aktualizacji zestawiono w tabeli 1.
data | wydarzenie |
---|---|
31.03.2009 | Przyjęcie przez Sejmik Województwa Uchwały w sprawie przystąpienia do prac nad aktualizacją RIS oraz przyjęcia zasad, trybu i harmonogramu prac. |
29.04.2009 | Inaugurujące posiedzenie Regionalnego Komitetu Sterującego ds. Regionalnej Strategii Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego (RKS ds. RIS) powołanego przez Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego uchwałą z dnia 2 marca 2009 r.
Regionalny Komitet Sterujący ds. Regionalnej Strategii Innowacyjności jest niezależnym ciałem opiniodawczo-doradczym Zarządu Województwa. Do głównych zadań Komitetu należy: nadzorowanie procesu aktualizacji, wdrażania i monitoringu Regionalnej Strategii Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Komitet reprezentowany jest przez przedstawicieli kluczowych dla regionu instytucji naukowych, okołobiznesowych oraz pracodawców. Podczas spotkania powołano 3 tematyczne grupy robocze, których zadanie polegało na opracowaniu rekomendacji dla aktualizowanego dokumentu w obszarze:
|
22.06.2009 | Konferencja inaugurująca projekt pt. RIS Warmia Mazury Plus. Miała ona na celu przybliżenie działań proinnowacyjnych prowadzonych w regionie, a także przedstawienie dalszego kierunku ich rozwoju w związku z realizowanym projektem RIS Warmia Mazury Plus. |
20-21.08.2009 | Szkolenie dla przedstawicieli Grup Roboczych Regionalnego Komitetu Sterującego. Szkolenie ukierunkowane było na poszerzenie i usystematyzowanie wiedzy z zakresu innowacyjności, kreowania polityki innowacyjnej, a także budowania Regionalnych Strategii Innowacyjności. |
4.09.2009 | Spotkanie przedstawiciela Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego z konsultantami Regionalnego Systemu Wspierania Innowacji w celu prezentacji głównych założeń projektu w ramach którego dokonywana była aktualizacja Regionalnej Strategii Innowacyjności dla Warmii i Mazur. Regionalny System Wspierania Innowacji to sieć 21 Powiatowych Punktów Kontaktowych rozmieszczonych we wszystkich powiatach województwa warmińsko-mazurskiego, z siedzibą przy Warmińsko-Mazurskiej Agencji Rozwoju Regionalnego SA. W każdym z Punktów RSWI zatrudniony jest konsultant, którego zadaniem jest pomoc o charakterze informacyjno-doradczym przedsiębiorcom z danego powiatu. |
23.10.2009 | Posiedzenie RKS ds. RIS podczas którego:
|
26-27.11.2009 | Warsztaty Grup Roboczych RKS ds. RIS. Głównym celem spotkania było wypracowanie rekomendacji do aktualizacji Regionalnej Strategii Innowacyjności. W trakcie warsztatów zidentyfikowano najważniejsze zjawiska, zagadnienia i problemy, które powinny być brane pod uwagę w trakcie opracowywania RIS. Zweryfikowano dotychczasowe zapisy analizy SWOT oraz określono cele strategiczne dla aktualizowanej RIS. Ponadto członkowie Grup Roboczych dyskutowali nad problemami i barierami wzrostu innowacyjności w regionie oraz metodami eliminowania tych barier oraz o kolejności i rodzaju działań jakie powinno się realizować w ramach wdrażania Regionalnej Strategii Innowacyjności. |
6-10.12.2009 | Wizyta studyjna Członków RKS ds. RIS oraz pracowników Jednostki Zarządzającej Projektem RIS Warmia Mazury Plus do regionu Yorkshire w Wielkiej Brytanii oraz Londynu. Celem wizyty było zdobycie wiedzy i poznanie doświadczeń regionów zaawansowanych w zakresie wdrażania RIS, a zwłaszcza: procesu powstawania Regionalnej Strategii Innowacyjności oraz wdrażania dokumentu, funkcjonowania regionalnych instytucji wspierających innowacyjność, stosowanych instrumentów wspierania innowacji, sposobu budowania postaw innowacyjnych wśród dzieci i młodzieży, metod stymulowania współpracy przedsiębiorstw, jednostek samorządowych oraz B+R. |
25–26.03.2010 | Warsztaty szkoleniowe RKS ds. RIS, podczas których przekazano informacje na temat:
|
19–20.05.2010 | Warsztaty Grup Roboczych RKS ds. RIS, które prowadzone były przez przedstawicieli Poznańskiego Parku Naukowo-Technologicznego. Podczas warsztatów wypracowano założenia do aktualizowanego dokumentu Strategii w zakresie:
|
1–2.06.2010 | Wspólne warsztaty RKS ds. RIS i Grup Roboczych poświęcone omówieniu oraz przyjęciu materiałów wypracowanych przez Grupy Robocze. Ponadto podczas spotkania przeprowadzona została dyskusja nad systemem wdrażania i monitorowania RIS. Określono także wytyczne dla misji Strategii. W trakcie warsztatów z przedstawicielami Regionalnego Komitetu Sterującego ds. RIS sformułowano ostateczną formę:
|
30.06.2010 | Posiedzenie RKS ds. RIS, podczas którego zaprezentowany został wstępny projekt Regionalnej Strategii Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020 opracowany przez Fundację im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Dokument przygotowany został na podstawie rekomendacji wypracowanych w trakcie łączonych warsztatów RKS ds. RIS oraz Grup Roboczych. W wyniku głosowania RKS ds. RIS przyjął projekt dokumentu do konsultacji społecznych. |
7–20.07.2010 | Konsultacje społeczne dokumentu Regionalnej Strategii Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020. |
28.07.2010 | Posiedzenie RKS ds. RIS poświęcone analizie uwag zgłoszonych w formie pisemnej w trakcie konsultacji społecznych. Komitet wypracował wspólne stanowisko w sprawie rekomendacji odnośnie przyjęcia bądź odrzucenia nadesłanych spostrzeżeń. Dyskutowano również nad wskaźnikami do monitoringu realizacji RIS. |
7.09.2010 | Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego przyjął projekt zaktualizowanej Regionalnej Strategii Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020. Dokument uwzględnia wyniki konsultacji społecznych oraz rekomendacje RKS ds. RIS. |
28.09.2010 | Zatwierdzenie Regionalnej Strategii Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020 przez Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego. |
29.09.2010 | Posiedzenie RKS ds. RIS podczas którego rozpoczęto prace nad opracowaniem Planu Działań dla RIS. Plan zawiera konkretne działania umożliwiające wdrażanie Strategii i tym samym kształtowanie przyszłej pozycji Województwa w innowacyjnej gospodarce. |
4.11.2010 | Konferencja Innowacyjny Region – Kreatywne Społeczeństwo, której głównym tematem była rola innowacyjności w rozwoju gospodarki województwa warmińsko-mazurskiego oraz prezentacja zaktualizowanej Regionalnej Strategii Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020. |
19.11.2010 | Przyjęcie przez RKS ds. RIS planu działań Regionalnej Strategii Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020. Jest to dokument, w którym wskazano konkretne działania, jakie powinny być zrealizowane w odniesieniu do każdego celu operacyjnego, a także podmiot realizujący oraz źródła finansowania. |
21.04.2011 | Gala-RIS – spotkanie podsumowujące realizację projektu RIS Warmia Mazury Plus. |
Źródło: Babuchowska K., Wojarska M., Rola regionalnych strategii innowacji w stymulowaniu innowacyjności woj. warmińsko-mazurskiego, [w:] Spin off, spin out jako instrument budowania przedsiębiorczości akademickiej oraz stymulowania innowacyjności regionu, red. A. P. Balcerzak, M. Moszyński, Toruń 2011, s. 255-290.
Założenia Regionalnej Strategii Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020
Zgodnie z kanonami planowania strategicznego, w ramach Regionalnej Strategii Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020 określono wizję i misję, a także cele strategiczne i operacyjne (rys. 2).
Rys. 2. Podstawowe elementy RIS województwa warmińsko-mazurskiego. Źródło: Babuchowska K., Wojarska M. Rola regionalnych strategii innowacji w stymulowaniu innowacyjności woj. warmińsko-mazurskiego, [w:] Spin off, spin out jako instrument budowania przedsiębiorczości akademickiej oraz stymulowania innowacyjności regionu, red. A. P. Balcerzak, M. Moszyński Toruń 2011, s. 255-290.
Przedstawione na rysunku 2. cele strategiczne zgodnie z zasadą dezagregacji podzielone zostały na bardziej precyzyjne cele operacyjne, tj.:
Cel: Budowanie silnego kapitału społecznego i kultury innowacji:
- promowanie postaw innowacyjnych wśród kadry zarządzającej i pracowników przedsiębiorstw, samorządów, instytucji wsparcia oraz wśród społeczeństwa
- pobudzanie lokalnych inicjatyw na rzecz innowacji, a w tym:
- rozwój planowania strategicznego w administracji na poziomie lokalnym oraz ponadlokalnym w zakresie polityki innowacyjnej
- promowanie inicjatyw oddolnych
- promocja współpracy wśród wszystkich uczestników regionalnego systemu innowacji
- budowanie kapitału społecznego w procesie tworzenia i wdrażania RSI oraz promocja tego procesu jako dobrej praktyki współdziałania na rzecz innowacji w regionie, a w tym:
- tworzenie szerokiej koalicji aktorów społeczno-gospodarczych na rzecz polityki innowacyjnej w celu uniezależnienia jej od podziałów i zmian politycznych
- zwiększenie umiejętności pozyskiwania środków z różnych źródeł na cele wdrażania RSI,
- tworzenie wizerunku Warmii i Mazur jako regionu otwartego na innowacje
Cel: Transformacja gospodarki w kierunku specjalistycznych produktów i usług opartych na wiedzy:
- budowanie innowacyjnej specjalizacji regionalnej, a w tym:
- rozwój sektora turystycznego w kierunku nowych usług opartych na wiedzy
- rozwinięcie sektora ICT
- wsparcie sektora meblarskiego we wdrażaniu nowych technologii oraz innowacyjnego wzornictwa,
- promowanie rozwoju sektora spożywczego w kierunku żywności naturalnej, tradycyjnej i prozdrowotnej
- pozyskiwanie inwestycji zewnętrznych w produkcję wyspecjalizowaną i usługi oparte na wiedzy;
- promocja i wsparcie przedsięwzięć biznesowych opartych na współpracy ze sferą B+R oraz tworzenie działów badawczych przez firmy
- promocja zarządzania strategicznego oraz innowacyjnych form organizacji w firmach
- pomoc przedsiębiorcom w pozyskiwaniu kapitału zewnętrznego na innowacyjne inwestycje
Cel: Usprawnienie instytucjonalnego systemu innowacji:
- koordynacja działań proinnowacyjnych samorządów i instytucji otoczenia biznesu
- rozwijanie usług proinnowacyjnych, a w tym:
- budowanie Regionalnego Systemu Usług wspierającego innowacje w przedsiębiorstwach
- wzrost efektywności działań Regionalnego Systemu Wspierania Innowacyjności
- rozwój usług i doradztwa w zakresie zarządzania własnością intelektualną
- rozwinięcie kapitałowych instrumentów finansowania innowacji
- motywowanie instytucji wspierających do działania prorynkowego
- utworzenie i efektywne wykorzystanie infrastruktury proinnowacyjnej, w tym parków naukowo-technologicznych i inkubatorów technologicznych
- usprawnienie wsparcia dla innowacji przez administrację publiczną
- dostosowywanie działań sektora nauki do potrzeb regionalnej gospodarki
Cel: Rozwój kreatywnego kapitału ludzkiego:
- rozwój umiejętności i kwalifikacji kadr regionalnej gospodarki i administracji
- dostosowywanie kształcenia do aktualnych i przyszłych potrzeb gospodarki, a w tym:
- kształcenie umiejętności i kompetencji związanych z przedsiębiorczością i kreatywnością
- kształcenie w specjalnościach odpowiadających potrzebom innowacyjnych sektorów gospodarki
- edukacja w kierunku praktycznych umiejętności związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstw
- przyciąganie i tworzenie możliwości rozwoju dla utalentowanego i wykwalifikowanego kapitału ludzkiego
- inteligentne wykorzystanie kompetencji i doświadczenia ludzi 50+[9].
Wdrażanie Regionalnej Strategii Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020
Zgodnie z założeniami twórców Strategii w realizację działań zmierzających do osiągnięcia ww. celów zaangażowani zostali wszyscy aktorzy regionalnej sceny społeczno-ekonomicznej. Podmiotem bezpośrednio odpowiedzialnym za realizację strategii innowacyjności w województwie warmińsko-mazurskim jest Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, który wspierany jest w tym zakresie przez Departament Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego, a zwłaszcza funkcjonujące w jego ramach Biuro Przedsiębiorczości. Zgodnie z Regulaminem Organizacyjnym do głównych zadań tej jednostki należy m.in. przygotowywanie i aktualizacja RIS, koordynacja jej wdrażania oraz monitoring.
Organem opiniującym i doradczym Zarządu Województwa w zakresie realizacji zapisów zawartych w zaktualizowanym dokumencie jest RKS ds. RIS. Ponadto wśród pozostałych podmiotów przyczyniających się do osiągania celów strategicznych RIS wymienić należy: punkty kontaktowe Regionalnego Systemu Wspierania Innowacji, jednostki samorządowe, przedsiębiorstwa, instytucje otoczenia biznesu oraz jednostki edukacyjne i badawczo-rozwojowe (rys. 3).
Rys. 3. Schemat wdrażania RSI. Źródło: Regionalna Strategia Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020.
Skuteczna realizacja projektu ukierunkowanego na wdrożenie zapisów Regionalnej Strategii Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020 już na etapie formułowania wymagała opracowania podstawowych zasad monitoringu i ewaluacji.
Zgodnie z zapisami Strategii, przedmiotem monitoringu są działania i inicjatywy wynikające z Planu Działań RSI, analizowane w kontekście społeczno-gospodarczej sytuacji regionu. Opracowany system monitoringu przewiduje śledzenie wdrażania strategii z trzech punktów widzenia. Po pierwsze, monitoring koncentruje się na realizacji poszczególnych projektów/inicjatyw wynikających z RIS (tzw. poziom mikro). Po drugie, oceniany jest stopień realizacji założonych celów przez pryzmat wykonywanych działań – ich kosztu i zakresu (tzw. poziom mezo). Po trzecie, monitoring uwzględnia analizę porównawczą potencjału innowacyjnego oraz efektywności działalności innowacyjnej w gospodarce (poziom makro).
Wyniki monitoringu stanowią podstawę oceny oddziaływania RIS, czyli ewaluacji, która zgodnie z przyjętymi w dokumencie założeniami ma na celu dostarczenie pogłębionej analizy na temat efektywności, celowości oraz sposobu wdrażania RIS. Głównymi odbiorcami tych informacji są władze regionu: Zarząd oraz Sejmik Województwa.
Aktywnymi uczestnikami procesu monitoringu i ewaluacji jest Departament Polityki Regionalnej (Jednostka Monitorująca) jako podmiot odpowiedzialny za codzienne funkcjonowanie systemu, Komitet Monitorujący i Ewaluacji, którego funkcję powierzono RKS ds. RIS, oraz grupy robocze i fora ad hoc wykorzystywane do omawiania i interpretacji wyników monitoringu w poszczególnych polach merytorycznych RSI.
Przypisy
- ↑ Innowacje i transfer technologii – słownik pojęć, Warszawa 2005, s. 139-140
- ↑ Juchniewicz M., Innowacyjność na poziomie kraju, regionu, przedsiębiorstwa, [w:] Konkurencyjność i innowacyjność gospodarki Warmii i Mazur, red. W. Dziemianowicz, M. Juchniewicz, W. Samulowski, K. Szmigiel, Warszawa–Olsztyn 2006, s. 39
- ↑ Założenia polityki naukowej, naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa do 2020 roku, Warszawa 2004, s. 40
- ↑ Tamże, s. 39.
- ↑ Klepka M.,Raport z inwentaryzacji Regionalnych Strategii Innowacji w Polsce, Warszawa 2005, s. 4
- ↑ Regionalna Strategia Innowacyjności województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2020,ris.warmia.mazury.pl [20.12.2013]
- ↑ ris.warmia.mazury.pl [22.12.2013]
- ↑ Regionalna Strategia Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020, ris.warmia.mazury.pl, s. 3. [20.12.2013]
- ↑ Tamże
Bibliografia
Babuchowska K., Wojarska M. Rola regionalnych strategii innowacji w stymulowaniu innowacyjności woj. warmińsko-mazurskiego, [w:] Spin off, spin out jako instrument budowania przedsiębiorczości akademickiej oraz stymulowania innowacyjności regionu, red. A. Balcerzak P., Moszyński M., Toruń 2011, s. 255-290
Klepka M., Raport z inwentaryzacji Regionalnych Strategii Innowacji w Polsce, Warszawa 2005
ris.warmia.mazury.pl, Regionalna strategia innowacyjności [20.04.2014]
Regionalna Strategia Innowacyjności Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020, ris.warmia.mazury.pl [20.04.2014]