Nerecznica grzebieniasta

Nerecznica grzebieniasta
Dryopteris cristata
(L.) A. Gray
Nerecznica grzebieniasta - C.A.M. Lindman: Bilder ur Nordens Flora [2]
Systematyka
Królestwo	rośliny
Gromada	rośliny naczyniowe
Klasa	paprocie
Rząd	paprotkowce
Rodzina	nerecznicowate
Rodzaj	nerecznica
Gatunek	nerecznica grzebieniasta
Synonimy
Aspidium cristatum Sw.

Nerecznica grzebieniasta (Dryopteris cristata (L.) A. Gray) – gatunek paproci należący do rodziny nerecznicowatych (Dryopteridaceae).

Morfologia

Wieloletnia paproć o grubym, płożącym się, skąpo skrętolegle ulistnionym kłączu. Liście nieliczne, podwójnie pierzaste, podłużnie lancetowate, nieznacznie zwężone u nasady i wyraźnie na szczycie. Odcinki 1-rzędu w liczbie 10-20, trójkątne lub lancetowate, pierzastosieczne, o szerokiej nasadzie, na bardzo krótkich ogonkach, dolne naprzeciwległe. Odcinki 2-rzędu szerokoowalne, w górze zaokrąglone, o brzegu pojedynczo i podwójnie ostro ząbkowanym. Unerwienie pierzaste, na końcach dychotomiczne, o zakończeniach maczugowato zgrubiałych, wnikających do ząbków, lecz nie dochodzących do brzegu. Ogonek liściowy kruchy, słomkowożółty lub jasnozielony, z rzadkimi, występującymi głównie u nasady brunatnymi, lancetowatymi łuskami oraz z 5 kolistymi wiązkami przewodzącymi. Liście płonne wyraźnie różniące się od zarodnionośnych, długości do 30 cm, na krótszych ogonkach, o blaszce zielonej, połyskującej, odcinkach ułożonych w pojedynczej warstwie, wyrastające na zewnątrz rozetki, często się pokładają. Liście zarodnionośne wyrastają pionowo w środkowej części rozetki, długości do 80 cm, żółtozielone, na dłuższych ogonkach, o odcinkach pierwszego rzędu ustawionych pod katem i skośnie do osadki. Kupki zarodni duże, po dojrzeniu łączą się ze sobą. Zawijka nerkowata, naga, całobrzega, przyrośnięta w środkowej części, trwała. Zarodniki dojrzewają od lipca do września.

Rozmieszczenie i ekologia

Występuje w Europie i Ameryce Północnej. Przez Polskę przebiega południowa granica jego zwartego zasięgu - na obszarze nizin i pasma wyżyn występuje dość pospolicie. Oprócz tego występuje na kilku oderwanych, reliktowych stanowiskach w Karpatach.

Rośnie w wilgotnych lasach bagiennych, olsach, łozowiskach, na torfowiskach niskich i śródleśnych łąkach. Jest to gatunek charakterystyczny klasy Alnetea glutinosae.

Wartość użytkowa

Roślina umieszczona na Czerwonej Liście roślin i grzybów Polski w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V).

Ciekawostki

Gatunek ten często bywa mylony z nerecznicą krótkoostną (Dryopteris carthusiana) i wietlicą samiczą (Athyrium filix-femina). Z nerecznicą krótkoostną tworzy mieszańca D. x uliginosa (A. Br. ex Droll) Druce. W województwie warmińsko-mazurskim gatunek ten występuje m.in. w Obszarze Natura 2000 Kaszuny.

Bibliografia

Wójciak Hanna: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico, 2003.

Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew: Red list of the vascular plants in Poland. W: Mirek Zbigniew, Zarzycki Kazimierz, Wojewoda Władysław, Szelag Zbigniew (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.

Linki zewnętrzne

Nerecznica grzebieniasta [3] 28.06.2014