Tarczynka dziurkowana
| Tarczynka dziurkowana | |
| | |
| Menegazzia terebrata | |
| (Hoffm.) A. Massal | |
 Tarczynka dziurkowana. Fot. Dariusz Kubiak. | |
| Systematyka | |
| Królestwo | grzyby |
| Gromada | grzyby workowe |
| Klasa | miseczniaki (Lecanoromycetes) |
| Rząd | misecznicowce |
| Rodzina | tarczownicowate |
| Rodzaj | tarczynka |
| Gatunek | tarczynka dziurkowana |
| Synonimy | |
Tarczynka dziurkowana (Pleurosticta acetabulum (Hoffm.) A. Massal ) – gatunek zlichenizowanego grzyba workowego (porostu) z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae), rzędu misecznicowców (Lecanorales).
Plecha
Plecha tarczynki dziurkowanej jest listkowata, zwykle regularnie rozetkowata, osiągająca do 10 cm średnicy, szara (w różnych odcieniach), w miejscach wilgotnych zielonkawa. Czasem na końcach odcinków brunatnieje. Odcinki plechy ściśle przylegają do podłoża i do siebie. Na ich górnej stronie widoczne są (zwykle liczne) charakterystyczne okrągłe lub wydłużone otworki. Dolna strona plechy jest czarna, tylko na obwodzie brunatniejąca, bez chwytników. Soralia zwykle obecne, wypukłe, białawe.
Rozmieszczenie i ekologia
Gatunek ten występuje na korze drzew liściastych i szpilkowych, rzadziej na innych podłożach (drewno, skały), w dobrze zachowanych zbiorowiskach leśnych. Podawana z różnych regionów, ale obecnie najczęściej znajdowana w południowej i wschodniej Polsce (Bieszczady, Puszcza Białowieska, Puszcza Knyszyńska).
Na Warmii i Mazurach gatunek ten występuje niezwykle rzadko. Współcześnie znany jest jedynie z Puszczy Boreckiej. Większość jej obszaru leży w granicach powiatu ełckiego i oleckiego, lecz jej fragmenty znajdują się także w powiatach węgorzewskim, gołdapskim, piskim, giżyckim oraz augustowskim i grajewskim.
Wartość użytkowa
Gatunek ginący, umieszczony na czerwonej liście jako porost krytycznie zagrożony wymarciem (kategoria CR). W Polsce podlega ścisłej ochronie.
Zobacz też
en.wikipedia.org, Pleurosticta [25.05.2014]
species.wikimedia.org, Pleurosticta acetabulum [25.05.2014]
Bibliografia
Cieśliński Stanisław, Atlas rozmieszczenia porostów (Lichenes) w Polsce północno-wschodniej, Phytocoenosis 15 (N.S.), Suppl. Cartograph. Geobot. 2003, z. 15.
Czyżewska Krystyna, Cieśliński Stanisław, Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce, "Monographiae Botanicae" 2003, z. 91, s. 223–239.
Cieśliński Stanisław, Czyżewska Krystyna, Fabiszewski Jerzy, Czerwona lista porostów w Polsce. Red list of the lichens in Poland, [w:] Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Red lists of plants and fungi in Poland, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 71–89.
Fałtynowicz Wiesław, Porosty w lasach. Przewodnik terenowy dla leśników i taksatorów, Warszawa, 2012.
