Katolicka Szkoła Polska w Pluskach

Katolicka Szkoła Polska w Pluskach
Nauczyciel Robert Gransicki, źródło: Głomsk [29.03.2014]
Data założenia:	13 stycznia 1930 r.
Poziom szkoły:	podstawowy
Adres:	Pluski

Katolicka Szkoła Polska w Pluskach – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w byłych Prusach Wschodnich. Powstała w 1930 r. i działała do 1937 r. Kierownikiem szkoły był nauczyciel Robert Gransicki.

Historia

Początki nauki w języku polskim w Pluskach sięgają lipca 1920 r. Wtedy to decyzją Komisji Międzysojuszniczej powołana została polska szkoła. Uczyło się w niej 15 uczniów, jednak ich liczba rosła, osiągając nawet wskaźnik 55 osób. Nauczycielem szkoły był Marian Karasiewicz. Po przegranym plebiscycie na Warmii i Mazurach w roku 1920 szkołę zamknięto, pozostała tylko polska biblioteka.

Dopiero 13 stycznia 1930 r. otwarto ponownie polską szkołę w Pluskach. Zajęcia lekcyjne odbywały się w wynajętej izbie u gospodarza Franciszka Weicherta. Kierownikiem szkoły został nauczyciel przybyły z Kartuz – Robert Gransicki. W 1932 r. wybudowano budynek szkolny. Przy budynku zorganizowano boisko sportowe i ogródek, zaś w samym budynku usytuowano szkołę, przedszkole oraz świetlicę. Gransicki oprócz ogrodnictwa, zajmował się też pszczelarstwem, założył małą elektrownię, uczył dzieci budować kajaki. Niemcy przeciwstawiali się działalności polskiej szkoły i nauczyciela. Ostatecznie 26 maja 1937 r. zamknęli szkołę w Pluskach. Gransickiego przeniesiono do pracy w szkole polskiej w Głomsku.

Cele i zadania

Szkoła działała na podstawie Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim, która weszła w życie 21 lutego 1929 r.

Kadra pedagogiczna

Jedynym kierownikiem i jednocześnie nauczycielem szkoły był:

• Robert Gransicki

Osiągnięcia

Przy szkole w Pluskach 22 września 1935 r. zorganizowano pierwsze mistrzostwa Polaków z Warmii w siatkówce. Udział w nich wzięły drużyny żeńskie: z Nowej Kaletki, Olsztyna, Unieszewa oraz drużyny męskie z: Jarot, Nowej Kaletki, Olsztyna, Unieszewa i Plusek.

Uczniowie/Absolwenci

Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w Prusach Wschodnich. Do szkoły w Pluskach uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach 1930-1937 stan liczebny uczniów przedstawiał się następująco:

• 1930 – 19 osób
• 1931 – 21 osób
• 1932 – 19 osób
• 1933 – 20 osób
• 1934 – 13 osób
• 1935 – 12 osób
• 1936 – 7 osób
• 1937 – 7 osób

Absolwentami Szkoły Polskiej w Pluskach są: Franciszek Baca, Anna i Franciszek Danich, Franciszka, Marta i Jan Frank, Adalbert i Paweł Jaschinscy, Franciszek Juszczak, Maria i Paweł Kensbok, Franciszka, Konrad i Paweł Lilienthal, Marta, Urszula, Bruno i Jan Małaszewscy, Franciszek Moczyński, Adelheit i Leokadia Popławskie, Franz i Paweł Rogala, Jan i Paweł Ryszyccy, August, Jan, Marta i Paweł Wieczorkowie.

Ciekawostki

W 1939 r. Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię przekazało budynek szkoły polskiej parafii w Orzechowie na kaplicę. Obecnie budynek szkoły polskiej stanowi jeden z zachowanych zabytków wsi Pluski.

Tablica pamiątkowa

W 2004 r. na budynku byłej szkoły polskiej w Pluskach umieszczono pamiątkową tablicę z napisem:

"W tym budynku

W latach 1930-1937

Mieściła się polska szkoła

Świadectwo polskości

Ziemi Warmińskiej".

Bibliografia

Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945-1960, Warszawa 1978.

Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919-1939, Olsztyn 1980.

Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecie ich utworzenia, Olsztyn 2010.

pluski.com.pl [20.04.2014]

Radziszewska Maria, "Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929-1939), [w:] Dziecko w historii - wątek korczakowski, (red.) Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013.