Polskie przedszkola na Warmii w Prusach Wschodnich (1927–1939)

Polskie przedszkola na Warmii w Prusach Wschodnich
...Wymagane...
Data założenia:	1926 r.
Typ placówki:	przedszkole
Adres:	Warmia

Polskie przedszkola na Warmii w Prusach Wschodnich – przedszkola zwane też ochronkami z polskim językiem wykładowym w Prusach Wschodnich. Działały do 1926 do 1939 r. na .

Historia

...Pierwsze placówki wychowania przedszkolnego powstały po I wojnie światowej i nosiły początkowo nazwę ochronek. Pierwsza powstała w Olsztynie 1 maja 1919 r., dalsze w Gutkowie, Gryźlinach, Likusach, Dorotowie, Dywitach, Rożnowie, Dajtkach i Kronowie, a w lipcu 1920 r. w Stawigudzie. Przed plebiscytem funkcjonowało dziesięć przedszkoli. Ich organizacją z ramienia Komisji Szkolnej Rady Ludowej zajmowała się Anna Łubieńska. Zadaniem ochronek było wspomaganie szkoły. Popołudniami gromadziły się tu dzieci w wieku szkolnym, aby uczyć się czytać i pisać po polsku. Prowadzono również pracę z młodzieżą pozaszkolną. Wszystkie placówki zostały zlikwidowane po plebiscycie przegranym przez Polaków

Zadania i uprawnienia przedszkolanek

Przedszkolanki były zatrudniane przez Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię. Otrzymywały wynagrodzenie oraz cztery tygodnie urlopu. Do ich obowiązków należało m.in. prowadzenie zajęć z dziećmi przedszkolnymi według zatwierdzonego przez Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię planu, a w godzinach pozasłużbowych, praca z młodzieżą i pielęgnowanie tradycji i dóbr kulturowych w obrębie danej parafii.

Kadra pedagogiczna

Przedszkolanki polskich przedszkoli/ochronek w latach 1926-1939 na Warmii:

• Otylia Teszner Groth - Chaberkowo, Gietrzwałd, Nowa Kaletka
• Marta Schröterówna - Chaberkowo
• Maria Kensbock - Skajboty - 1931
• Jadwiga Brzeszczyńska (późniejsza Gransicka) - Unieszewo, Pluski
• Róża Koenigsmann (później Pacholska) - Nowa Kaletka
• Maria Zientara-Malewska - Gietrzwałd - 9.12.1927
• Marta Hanowska-Sendrowska - Gietrzwałd
• Anna Kiwitt (później Samulowska - Chabekowo, Gietrzwałd, Woryty
• Anna Sendrowska (później Hedrychowa) - Chaberkowo, Woryty
• Helena Połomska - Chaberkowo, Woryty
• Jadwiga Gnatowska - Chaberkowo
• Janina Leśniorowska - Olsztyn - 1934
• Anna Romanowska - Skajboty
• Salomea Herudajówna - Skajboty
• Zofia Olejniczak - Skajboty
• Maria Prejłowska - Woryty

Grupy przedszkolne

...Miejscowości, w których w latach 1926-1939 na Warmii istniały polskie przedszkola:

• Chaberkowo
• Gietrzwałd,
• Nowa Kaletka
• Skajboty - 1931
• Unieszewo
• Pluski
• - Gietrzwałd - 9.12.1927
• Woryty
• Olsztyn - 1934

Ciekawostki

W Rzeszy Niemieckiej obowiązywał zakaz zatrudniania mężatek. Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego kobiety przestawały pracować zawodowo. Tak było w przypadku m.in. Otylii Teszner Groth czy Jadwigi Brzeszczyńskiej żony nauczyciela Roberta Gransickiego.

Bibliografia

Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945-1960, Warszawa 1978.

Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919-1939, Olsztyn 1980.

Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecie ich utworzenia, Olsztyn 2010.

Wrzesiński Wojciech, Warmia i Mazury w polskiej myśli politycznej 1864 – 1945, Warszawa 1984.