Kościół ewangelicko-augsburski pw. Świętej Trójcy w Mikołajkach
| Kościół ewangelicko-augsburski pw. Świętej Trójcy w Mikołajkach | |
| | |
| typ obiektu: | kościół |
| datacja: | 1842 |
| powiat: | mrągowski |
| gmina: | Mikołajki |
| miejscowość: | Mikołajki |
Kościół ewangelicko-augsburski pw. Świętej Trójcy w Mikołajkach
Spis treści
Położenie
Kościół ewangelicko-augsburski pw. Świętej Trójcy znajduje się w centrum Mikołajek, w pobliżu jeziora Tałty.
Opis
Najstarsza informacja o Mikołajkach jako o wsi kościelnej pochodzi z 1444 roku. Nazwa miasta wiąże się z patronem kaplicy pw. św. Mikołaja, która stanęła na terenie osady. Pierwszy pastor ewangelicki pojawił się w Mikołajkach prawdopodobnie w 1. połowie XVI wieku. W historię kościoła ewangelickiego w Mikołajkach wpisał się szczególnie pastor Andrzej Kowalewski, który sprawował swą kościelną funkcję na przełomie XVII i XVIII wieku. W 1749 roku spłonęła plebania ewangelicka, którą odbudowano w 1755 roku. W XVIII wieku kościół otrzymał nowe organy wykonane przez organmistrza Ungefunga z Ełku. W 1821 roku spłonęła połowa kościelnej wieży. W latach 30. XIX wieku ówczesny pastor Skupch postanowił przebudować grożący zawaleniem kościół. Od 1834 roku ściągano potrójną dziesięcinę kościelną, aby zgromadzić potrzebne na ten cel fundusze. W 1839 roku kościół został zamknięty, a nabożeństwa przeniesiono do stodoły. Stary kościół został rozebrany, a zwłoki, pogrzebane na jego terenie, ekshumowane. Budowę nowej świątyni według projektu architekta Karola Fryderyka Schinkla. rozpoczęto w 1841 roku. W 1842 roku kościół został poświęcony. W 1864 roku na 2276 mieszkańców Mikołajek 2204 było ewangelikami. Wieża zegarowa została ukończona w 1880 roku. W 1914 roku w kościele powypadały wszystkie szyby w wyniku eksplozji, kiedy to wojska rosyjskie wysadziły w powietrze dwa mosty w mieście. We wnętrzu tej klasycystycznej budowli można podziwiać sklepienie kolebkowe z kasetonami, drewniane empory i umieszczone nad wejściem organy autorstwa organmistrza Scherweita z Ełku. Po obu stronach prezbiterium znajdują się dwa portrety miejscowych pastorów m.in. Andrzeja Kowalewskiego. Ściany świątyni zdobią obrazy i tablice pamiątkowe z XVII i XIX wieku. W skarbcu kościoła przechowywany jest zabytkowy kielich mszalny z 1772 roku.
Ciekawostki
Przy kościele znajduje się Muzeum Reformacji Polskiej w Mikołajkach, które powstało w 1973 roku. Twórcą i założycielem był ks. Władysław Pilch-Pilchowski (1913-2008), proboszcz parafii ewangelicko-augsburskiej w Mikołajkach. Jest to jedno z dwóch tego typu muzeów w Polsce. Początkowo zbiory były eksponowane w kościele, a następnie w dawnym budynku liceum im. Marion von Dönhoff. W 2002 roku zostało przeniesione do nowego budynku przy parafii ewangelickiej w Mikołajkach. Muzeum posiada unikatowy zbiór zabytków piśmiennictwa i drukarstwa polskiego na Mazurach do 1945 roku. Zbiory muzealne zawierają również inne cenne druki, dokumenty, zdjęcia, itp., związane z ruchem reformacyjnym na terenie Polski i Europy. Na ścianach zawieszone są portrety reformatorów Kościoła i polskich działaczy reformacyjnych oraz oryginale tablice z wojen napoleońskich i z czasów I wojny światowej.
Bibliografia
Bałdowski Jan, Przewodnik. Warmia, Mazury, Suwalszczyzna, Warszawa 1997.
Zduniak Jan, Zduniak Agnieszka, Reisefuehrer Masuren und Umgebung, Kętrzyn 2006.
