Sierpowiec błyszczący

Sierpowiec błyszczący
Drepanocladus vernicosus
{{{L}}}
Systematyka
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny naczyniowe
Gromada	mchy
Klasa	prątniki
Rząd	rokietowce
Rodzina	krzywoszyjowate
Rodzaj	sierpowiec
Gatunek	Sierpowiec błyszczący
Haczykowiec błyszczący (Hamatocaulis vernicosus)

Sierpowiec błyszczący ( Drepanocladus vernicosus .=(Mitt.)Warnst. ) – gatunek rośliny należący do rodziny krzywoszyjowatych (Amblystegiaceae).

Morfologia

Sierpowiec błyszczący tworzy dość duże jasno- lub żółtozielone, czasami brązowo lub czerwono nabiegłe, nieco błyszczące (w stanie suchym matowych) darnie. Gatunek dwupienny. Gametofit w postaci sztywnej łodyżki , długości 6 –10 cm (15 cm), mniej więcej z regularnie rozgałęzionymi gałązkami. Liście łodyżkowe około 2–3 mm długości i 1 mm szerokości, z jajowatej nasady stopniowo zwężone w rynienkowaty, ostry, sierpowato zgięty kończyk, całobrzegie, nerw sięga ¾ liścia. Komórki blaszki liściowej wąskie i długie, wężowato powyginane, w nasadzie krótsze, prostokątne. U podstawy liścia kilka komórek w kolorze czerwieni. Komórek skrzydłowych brak. Liście gałązkowe podobne do liści łodyżkowych, tylko mniejsze. Sporofit zbudowany jest z sety koloru czerwonego, do 4 cm długości. Na szczycie sety znajduje się wydłużona-jajowato zarodnia, około 2 mm długości, 1,5 mm szerokości, żółtoczerwona. Perystom (obwódka puszki zarodnikowej) podwójny, zęby perystomu zewnętrznego pomarańczowe, a perystomu wewnętrznego żółte.

Rozmieszczenie i ekologia

Sierpowiec błyszczący występuje na półkuli północnej. W Europie notowany jest w większości krajów. Jest to gatunek borelany o dużych zasobach populacyjnych w Skandynawii i krajach nadbałtyckich. W Europie zachodniej notowane jest zjawisko ustępowania gatunku, a stan zachowania gatunku ocenia się jako niezadawalający. W Polsce występuje na terenie całego kraju, przede wszystkim na północy. Odnotwany na 180 stanowiskach, w tym na 60 stanowiskach w województwie warmińsko-mazurskim. Występuje na terenie kilku rezerwatów:Rezerwat Galwica,Rezerwat Jeziorko koło Drozdowa, Rezerwat Nietlickie Bagno,Rezerwat Sołtysek. Biorąc pod uwagę potencjalne siedliska, wielkość populacji, zasięg i możliwość przyszłego utrzymania się na terenie całego kraju gatunek ten jest zachowany w stopniu zadawalającym (FV).
Sierpowiec błyszczący zaliczany jest do tzw. chameofitów, roślin niskopączkowych, których pączki umożliwiające odtworzenie się rośliny w przyszłym sezonie wegetacyjnym znajdują się ponad ziemią, ale nie wyżej niż 0,3 m[3] –0,5 m. Jest to gatunek światłolubny, występujący na torfowiskach niskich, w młakach i turzycowiskach. Rośnie w płatach skupionych po kilkadziesiąt centymetrów kwadratowych. Preferuje torfowiska o odczynie obojętnym, występuje również na torfowiskach o pH w przedziale 6-7,5. Najczęściej rośnie na płach wokół płytkich zarastających jezior lub w lądowiejących zatokach większych jezior. Nie toleruje długotrwałych zalewów , w związku z tym nie jest notowany w wysokich , zwartych szuwarach turzycowych o dużych wahaniach poziomu wody. Sierpowiec błyszczący występuje w zbiorowiskach z klasy Scheuchzerio-Caricetea nigrae.

Ciekawostki

Sierpowiec błyszczący, jak większość mchów, wymaga oznaczenia mikroskpowego. Przy większym doświadczeniu, w typowych dla niego siedliskach można go oznaczyć. Podstawowymi cechami odróżniającymi od innych gatunków z rodzaju Drepanocladus są: podłużnie fałdowane(szczególnie u dołu)i lekko zakrzywione liście, zakrzywiony górny szczyt łodyżki ( w postaci tzw. pastorału), żółty odcień kęp (brak kolorów czerni). Gatunek możliwy jest do pomylenia głównie z Drepanocladus revolvens, od którego różni się przede wszystkim brakiem komórek skrzydłowych. Gatunek może być mylony również z limprichtią długokończystą i pośrednią a także z błotniszkiem wełnistym.
Sierpowiec błyszczący dosyć często występuje z innymi gatunkami roślin Natura 20000, szczególnie z lipiennikiem Loesela i skalnicą torfowiskową.

Bibliografia

Szczepański M. Sierpowiec błyszczący.[W:] Cz. Hołdyński. Siedliska i gatunki Natura 2000.

Linki zewnętrzne

natura2000.gdos.gov.pl/uploads/download/260
http://www.gios.gov.pl/siedliska/pdf/metodyka_monitoringu_roslin_2011_hamatocaulis_vernicosus.pdf
http://pl.wikipedia.org/wiki/Chamefity