Wywłócznik skrętoległy

Wywłócznik skrętoległy
Myriophyllum alterniflorum
DC. Fl. Franç.
Systematyka
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny naczyniowe
Gromada	okrytonasienne
Klasa	dwuliścienne
Rząd	skalnicowce
Rodzina	wodnikowate
Rodzaj	wywłócznik
Gatunek	wywłócznik skrętoległy
Synonimy

Wywłócznik skrętoległy (Myriophyllum alterniflorum DC. Fl. Franç.) – gatunek rośliny należący do rodziny wodnikowatych (Haloragaceae), rzędu skalnicowców (Saxifragales).

Morfologia

Wywłócznik skrętoległy jest to roślina wieloletnia, całkowicie zanurzona (hydrofit), nad wodą wystają tylko kwiatostany. Tworzy rozgałęzioną łodygę, okrągłą w przekroju, nagą, zieloną, ale mniej lub bardziej czerwonawo nabiegłą, o długości do 150 cm. Liście osadzone są w górnej części skrętolegle zwykle po 4 w okółkach, 10-15 cm długości, pierzastosieczne. Kwitnie od czerwca do września. Kwiaty zebrane w kwiatostany typu kłos, w których znajdują się dwa rodzaje kwiatów: żeńskie i męskie. Kłos początkowo na szczycie zwieszony. Kwiaty w kłosie w górnej części ułożone skrętolegle. Roślina wiatropylna. Owocem jest kulista rozłupnia o średnicy ok. 2 mm. Nie wytwarza turionów. Rozmnaża się przez pędy pełzające po dnie.

Rozmieszczenie i ekologia

Wywłócznik skrętoległy występuje w Europie (głównie zachodniej i północnej), w północnej Afryce oraz w północno-wschodniej Ameryce Północnej.
W Polsce występuje na Pojezierzu Pomorskim, Pojezierzu Włodawskim i Pojezierzu Mazurskim. Odnotowany został w rezerwacie Bagno Nadrowskie. Preferuje oligotroficzne akweny o piaszczystym lub kamienistym podłożu (bardzo rzadko spotyka się go w jeziorach mezotroficznych, nigdy nie występuje w eutroficznych). Uważany za gatunek charakterystyczny (obok lobelii jeziornej, poryblinu jeziornego i brzeżycy jednokwiatowej) dla jezior lobeliowych gromadzących unikatową roślinność z udziałem rzadkich gatunków. Jest przy tym najmniej wymagający spośród wymienionych gatunków, a podczas degradacji jeziora ustępuje jako ostatni. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Littorelletea uniflorae, Ass. Myriophyllo-Littorelleteum.

Wartość użytkowa

Wywłócznik skrętoległy należy w Polsce do gatunków rzadkich. Umieszczony jest w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin w kategorii EN (zagrożony).

Ciekawostki

Wywłóczniki wyróżniają się spośród innych roślin charakterystycznymi pierzastosiecznymi liśćmi o nitkowatych odcinkach. Najpospolitszym gatunkiem jest wywłócznik kłosowaty (M. spicatum). Wywłócznik skrętoległy różni się od pozostałych gatunków kilkoma cechami - liście osadzone są w górnej części skrętolegle (u pozostałych okółkowo), kłos początkowo na szczycie zwieszony (u pozostałych zawsze wyprostowany) oraz kwiaty w kłosie w górnej części ułożone skrętolegle (u pozostałych gatunków okółkowo).

Bibliografia

Matuszkiewicz W., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa, Wyd. Naukowe PWN, 2006.
Rutkowski L., Wywłócznik skrętoległy. W: Polska Czerwona Księga Roślin, Kraków, 2001, s. 263-265.

Zobacz też

http://pl.wikipedia.org/wiki/Wywłócznik_skrętoległy
http://www.pnbt.com.pl/?lg=&a=506
http://www.eko.org.pl/lkp/n2k/n2k_jeziora_lobeliowe.pdf