Dom Mrongowiusza w Olsztynku
Dom Mrongowiusza w Olsztynku - zabytek architektury wzniesiony w drugiej połowie XVI wieku.
Fot. K. Romulewicz
Spis treści
Położenie
Budynek znajduje się w centrum Olsztynka, w pobliżu dawnego kościoła ewangelickiego, wsparty na linii murów miejskich. Miasto położone jest na terenie powiatu olsztyńskiego.
Historia
Budynek istnieje od drugiej połowy XVI w. Pierwotnie należał do parafii ewangelickiej. W 1684 r. dom odnowiono, co zostało uwidocznione wyciętym na belce napisem: „Renovatum Anno 1684”. Na parterze mieściła się miejska szkoła prowadzona pod nadzorem pastora, na piętrze mieszkał jej nauczyciel, zwany od 1665 r. rektorem (stąd szkołę nazywano domem rektora). Jednym z rektorów szkoły był Bartłomiej Mrongowiusz (1761-1767). Tutaj przyszedł na świat 19 lipca 1764 r. Krzysztof Celestyn jako drugie dziecko Mrongowiuszów. W 1894 r. dom przy murach został wydzierżawiony od parafii ewangelickiej przez władze miejskie. Ulokowano w nim szpital i przytułek dla starców. Po drugiej wojnie światowej przez wiele lat mieszkali tu różni ludzie, stopniowo doprowadzając budynek do dewastacji. Z okazji setnej rocznicy śmierci Krzysztofa Mrongowiusza w 1955 r. na ścianie wmurowano pamiątkową tablicę. W latach siedemdziesiątych XX wieku przesiedlono lokatorów, przeprowadzono generalny remont i przeznaczono dom na cele muzealne. Na parterze urządzono muzeum poświęcone Mrongowiuszowi.
Opis
Jest to niewielki jednopiętrowy dom utworzony z przekształcenia łupinowej baszty murów obronnych, do których dobudowano tylną ścianę. Jest to obiekt murowany z cegły, z widocznymi fragmentami kamiennych fundamentów. W ścianach widoczne są kolejne jego modernizacje. Po ostatnim remoncie fragmenty dolnej kondygnacji zostały otynkowane. Całość przykryta jest dachem dwuspadowym z dachówki ceramicznej.
Bibliografia
- Bogumił Kuźniewski, Olsztynek: miasto i gmina. Olszynek, Towarzystwo Przyjaciół Olsztynka 2007, s. 118-119.
- 650 lat Olsztynka, red. Wiesław Skrobot, Olsztynek 2009, Wydawnictwo Drwęca, s. 32.
Zobacz też
- Krzysztof Miller, Dom Mrongowiusza, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.olsztynek.pl [dostęp 05.01.2015 r.]
