Dzięcioł białogrzbiety

Dzięcioł białogrzbiety
Dendrocopos leucotos`
Bechstein, 1802
Dendrocopos leucotos Bechstein, 1802
Fot. Ubailves. Źródło: Commons Wikimedia
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Rząd	dzięciołowe
Rodzina	dzięciołowate des Murs, 1860
Rodzaj	Dendrocopos
Gatunek	dzięcioł białogrzbiety
Synonimy
Picus leucotos Bechstein, 1802

Dzięcioł białogrzbiety (Dendrocopos leucotos) – gatunek średniej wielkości osiadłego ptaka z rodziny dzięciołowatych (Picidae). Długość ciała – ok. 26-30 cm.

Charakterystyka

Większy i masywniejszy od dzięcioła dużego, od którego różni się biało pręgowanym grzbietem i białym kuprem. Spód ciała czarno kreskowany na bladoróżowym tle, skrzydła czarne z białymi poprzecznymi pręgami, czarny ogon ze skrajnymi sterówkami biało-czarnymi. Samiec ma białe czoło z czerwonym nalotem i czerwoną czapeczkę, samica białe czoło i czarną czapeczkę.

Gatunek występuje w starych drzewostanach liściastych, zwykle w pobliżu rzek i ich rozlewisk, na niżu w grądach, łęgach, olsach, brzezinach, także borach mieszanych, a w górach - w buczynach.
Żywi się głównie larwami owadów wydobywanymi z próchniejącego drewna, a także gąsienicami zbieranymi z liści. Zimą nasionami i owocami.

Gniazduje w wykutej przez siebie dziupli w pniu lub konarze butwiejącego drzewa liściastego (najczęściej brzozy lub osiki), zwykle na wysokości 10-20 m.

Samiec. Fot. Alastair Rae. Źródło: Commons Wikimedia

Występowanie

Zamieszkuje pas lasów liściastych Eurazji od Renu po Pacyfik. W Polsce występuje podgatunek nominatywny dzięcioł białogrzbiety (D. leucotos leucotos), bardzo nielicznie lęgowy niemal wyłącznie na wschód od Wisły. Z kolei podgatunek dzięcioł łuskogrzbiety (D. leucotos lilfordii) zamieszkuje Bałkany i Azję Mniejszą.

W Polsce rzadki, ponieważ jest silnie związany ze starymi drzewostanami obfitującymi w martwe, próchniejące drzewa, które są usuwane z gospodarczych lasów. Dlatego jego występowanie ograniczone jest do dużych, stosunkowo naturalnych drzewostanów we wschodniej części kraju, m.in. w Puszczach Augustowskiej, Knyszyńskiej, Rominckiej, Boreckiej i Białowieskiej oraz w dolinie Biebrzy. Na południu zasiedla Karpaty, miejscami Lubelszczyznę i Góry Świętokrzyskie.

Na Warmii i Mazurach dzięcioła białogrzbietego odnotowano m.in. na obszarach Natura 2000 Jezioro Oświn i Okolice, Natura 2000 Lasy Skaliskie, Natura 2000 Nietlickie Bagno i Natura 2000 Puszcza Borecka , należących do sieci Natura 2000, a także w Rezerwacie Boczki, Rezerwacie Borki oraz Parku Krajobrazowym Puszczy Rominckiej.

W Polsce objęty ścisłą ochroną gatunkową, wymieniony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt jako gatunek bliski zagrożenia oraz w Dyrektywie Ptasiej, zagrożony usuwaniem martwych drzew i wycinaniem starodrzewi.

Bibliografia

Richarz Klaus, Ptaki - przewodnik, Warszawa, Wydawnictwo Muza, 2009.
Radziszewski Michał, Ptaki Polski, Warszawa, Carta Blanca, 2011.

Zobacz też

Dziennik Ustaw 2004, nr 220, poz. 2237
isap.sejm.gov.pl
pl.wikipedia.org
www.ptaki-polski.com
www.ptaki.info