Rożeniec

Rożeniec
Anas acuta`
Linnaeus, 1758
Anas acuta Linnaeus, 1758
Samiec. Źródło: [2]
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Rząd	blaszkodziobe
Rodzina	kaczkowate
Rodzaj	Anas
Gatunek	rożeniec zwyczajny
Synonimy
Anas acuta acuta Linnaeus, 1758

Rożeniec zwyczajny (Anas acuta) – gatunek dużego, wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Długość ciała – 51-57 cm (u samca dodatkowo 10 cm sterówki).

Charakterystyka

Ptak prawie wielkości krzyżówki, ale znacznie smuklejszy z charakterystycznym, długim zaostrzonym ogonem u samca (wyciągniętym w locie). Samiec jest większy od samicy i w szacie godowej ma czekoladową głowę i szyję z białym klinem sięgającym po bokach szyi na tył głowy. Przód szyi i pierś białe, boki popielate, tył ciała kremowy i czarny. Samica skromnie ubarwiona - brunatnobeżowa z łuskowanym rysunkiem na piórach i białawym brzuchem. Dziób u obu płci smukły, stalowoszary.

Gatunek występuje na płytkich, stojących zbiornikach wodnych i otwartych terenach zalewowych w rozległych dolinach rzecznych.
Żywi się głównie roślinami wodnymi, na wiosnę z domieszką drobnych, wodnych bezkręgowców (np. owady, robaki), kijanek czy drobnych ryb. Pokarm zdobywa gruntując. Żeruje głównie nocą, nurkując na głębokość nawet do 50 metrów.

Na terenach lęgowych pojawia się w marcu lub kwietniu. Gniazdo buduje na lądzie, ukryte pod osłoną traw lub turzyc, zwykle w pewnej odległości od wody. Jest to płytkie zagłębienie w ziemi wyścielone suchymi trawami, liśćmi i puchem.

Samiec i samica. Źródło: [3]

Występowanie

Zamieszkuje północne tereny Eurazji i Ameryki Północnej. Przyloty w marcu, kwietniu, odloty - od września do listopada. Zimuje w południowo-zachodniej Europie, północnej Afryce (w dolinie Nilu najliczniejszy gatunek ptaków zimujących), południowej Azji oraz Ameryce Środkowej i Południowej.

W Polsce skrajnie nieliczny ptak lęgowy (lęgi głównie na północy kraju), równie rzadko zimujący u nas. Lokalnie występuje w zabagnionych dolinach rzecznych, np. Biebrzy, Narwi czy Warty.

Na Warmii i Mazurach rożeńca odnotowano w Rezerwacie Jezioro Łuknajno.

W Polsce jako ptak zasiedlający podmokłe łąki i tereny zalewowe jest coraz rzadszy. Objęty ścisłą ochroną gatunkową, wymieniony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt jako gatunek silnie zagrożony wymarciem, oraz w Dyrektywie Ptasiej - zagrożony utratą siedlisk lęgowych spowodowaną melioracjami prowadzonymi w dolinach rzecznych oraz zarastaniem łąk po zaprzestaniu wypasu.

Bibliografia

Radziszewski Michał, Ptaki Polski, Warszawa, Carta Blanca, 2011.
Richarz Klaus, Ptaki - przewodnik, Warszawa, Wydawnictwo Muza, 2009.
Stastny Karel, Ptaki wodne, Warszawa, Delta, 1993.

Zobacz też

Dziennik Ustaw 2004, nr 220, poz. 2237 [4]
[5]
[6]
[7]