Jezioro Pluszne Wielkie

Jezioro Pluszne
Widok na jezioro Pluszne z lotu ptaka. Fot. Zbigniew Bosek. Źródło: pl.wikipedia.org
Powierzchnia	908
Wymiary	8,75 × 1,9 km
Średnia głębokość	14,9 m
Maksymalna głębokość	52 m
Długość brzegu	30 km
Klasa czystości	II
Wysokość n.p.m.	140 m n.p.m.
Wyspy	III
Rodzaj	morenowe
53°35′26″N 20°23′55″E

Jezioro Pluszne Wielkie (niem. Gross Plautziger See) – malownicze jezioro morenowe położone w woj. warmińsko-mazurskim, na terenie Lasów Łańskich. Jest jednym z najciekawszych i największych jezior w tym rejonie. Jego odnoga niemalże łączy się z odnogą Jeziora Łańskiego. Drugie co do wielkości jezioro Pojezierza Olsztyńskiego, położone w otoczeniu dużych kompleksów leśnych.

Ukształtowanie

Linia brzegowa tworzy liczne półwyspy i zatoki. Zachodnia długa i wąska zatoka, rozciągająca się od Zielonowa po Kołatki, bywa wyodrębniana jako Pluszne Małe, natomiast wschodnia nazywana jest Zatoką Księżycową. Na jeziorze są trzy wyspy: największa o powierzchni około 4,7 ha, zalesiona, leży na plosie naprzeciwko wsi Pluski, pozostałe dwie – małe, niskie, bezdrzewne, otoczone szuwarami – leżą na północnym plosie (0,5 ha) oraz na krańcach południowych, na wysokości Łańskiego Pieca (0,35 ha). Największy z półwyspów nazywany jest Waszeta.

Płycizny 1-metrowe stanowią 7,9% ogólnej powierzchni jeziora. Do zatoki Pluszne Małe dopływa ciek Kanał Świerkocin z jeziora Staw, a z południowej części głównego plosa wypływa Kanał Swaderki do jeziora Poplusz Wielki, który łączy się z rzeką Marózką, a następnie z Łyną i Jeziorem Łańskim. Na północ i na południe od Zielonowa dopływają dwa cieki odwadniające łąki w okolicy Gryźlin. Poruszanie się po jeziorze łodzią motorową wymaga specjalnego pozwolenia. Na Plusznem obowiązuje strefa ciszy. Jezioro dzierżawi Gospodarstwo Rybackie sp. z o.o. w Szwaderkach.

Przyroda

W zatokach pas roślinności wynurzonej jest zwarty, miejscami tylko poprzerywany. W centralnej części jeziora roślinność wynurzona jest słabo rozwinięta (szczególnie przy brzegu wschodnim i południowym), zaś część zanurzona jest bujnie rozwinięta. W ostatnich latach stwierdza się jednak stopniowe ubywanie roślinności. Są to konsekwencje nasilających się procesów urbanizacyjnych terenów sąsiadujących z jeziorem.

Jezioro Pluszne jest zbiornikiem sielawowym, w którym występują m.in. sieje, szczupaki, leszcze, węgorze, okonie, płocie.

Ciekawostki

Nad jeziorem Pluszne znajduje się znany ośrodek Kormoran, dawniej należący do Komitetu Centralnego PZPR.

Z imieniem Mikołaja Kopernika wiąże się legenda o moście biegnącym przez zatokę jeziora w pobliżu wioski Zielonowo, po którym miał przejeżdżać astronom. Most mógł stanowić przeprawę do drogi prowadzącej z Królewca do Warszawy i Krakowa. Został on zbudowany najprawdopodobniej przez biskupów warmińskich co najmniej 250 lat temu. Na niemieckiej mapie z 1870 roku był zaznaczony most przez zatokę jeziora i przebieg drogi dojazdowej.

Bibliografia

[10.07.2014
[10.07.2014
Raport o stanie środowiska w województwie warmińsko-mazurskim w 2002 roku, praca zbiorowa pod redakcją Sławomira Różańskiego (2003).
ciekawemazury.pl [10.07.2014]