Narusa

Narusa
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	braniewski
Gmina	Frombork
Liczba ludności (2010)	158
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Narusa
Położenie na mapie Polski Narusa
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Narusa – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Frombork. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 158 mieszkańców. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje Tadeusz Salitra.

Położenie

Miejscowość jest położona w odległości 3 km od Fromborka. Przez wieś przepływa rzeka Narusa.

Dzieje miejscowości

Pierwsza informacja dotycząca Narusy pochodzi z XVI wieku. W tym okresie istniał tu folwark obejmujący 8 łanów. W XVI wieku Narusa została wykupiona przez dziekana kapituły warmińskiej Eggerda Kempena, który przekazał folwark kapitule fromborskiej. W 1718 roku Narusa nadal stanowiła własność kapituły. W XVIII i XIX wieku folwark zapewne często zmieniał właścicieli. Kolejne informacje dotyczące Narusy pojawiają się dopiero w 1945 roku.

Pierwszymi powojennymi mieszkańcami Narusy byli: Hrycynowie, Werbowscy, Szczepkowscy, Rudyk i Krajnik. Ludność napływowa przybywała z Wileńszczyzny i południowo-wschodniej Polski. Po zakończeniu II wojny światowej w miejscowości utworzono PGR wchodzący w skład Państwowego Gospodarstwa Rolnego we Fromborku. W 1995 roku PGR uległ likwidacji.

Od roku 2009 Narusa promuje się jako wioska tematyczna (Osada pod Kapeluszem). Mieszkańcy stawiają na rozwój agroturystyki, turystyki historycznej i kulinarnej. W miejscowości działa sklep przemysłowo-spożywczy oraz świetlica.

Turystyka

• Obserwatorium astronomiczne znajdujące się na wzniesieniu zwanym Górą Żurawia na brzegu domniemanego krateru meteorytowego; obserwatorium dysponuje teleskopami,lunetami i tarasem obserwacyjnym. Obiekt posiada własną bibliotekę oraz budynek mieszczący pracownie
• Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
• Stadnina Koni Narusa
• Głaz narzutowy "Święty Kamień"

Zabytki

• Murowany most drogowy na rzece Narusa wzniesiony po 1880 r.

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
Braniewo, kom. red. Jerzy Chojnowski, Olsztyn 1973.
Miejsca z duszą: miejscowości temayyczne Warmii i Mazur, tekst Mira Stankiewicz i in., Elbląg 2011.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [15.12.2014]
frombork.pl. oficjalna strona Urzędu Miasta i Gminy Frombork [15.12.2014]<>br/> miejscazdusza.pl, Osada pod Kapeluszem [15.12.2014]