Frombork (gmina miejsko-wiejska)

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Gmina Frombork
Herb
Herb gminy
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat braniewski
Rodzaj gminy miejsko-wiejska
Burmistrz Damian Krasiński
Powierzchnia 124,10 km²
Liczba sołectw 11
Liczba miejscowości 16
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia 		3737
30 osób/km²
Strefa numeracyjna 55
Tablice rejestracyjne NBR
TERYT 2802033
Urząd gminy
ul. Młynarska 5A 14-530 Frombork
www.frombork.pl Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Frombork – gmina miejsko-wiejska położona w północno-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego w powiecie braniewskim. Siedziba gminy znajduje się we Fromborku. Jest to gmina turystyczno-rolnicza, usytuowana nad Zalewem Wiślanym, na pograniczu Wysoczyzny Elbląskiej i Niziny Warmińskiej. Cechuje ją atrakcyjne położenie, ale przede wszystkim bardzo bogata historia regionu i liczne zabytki.

Powierzchnia gminy

Gmina Frombork zajmuje powierzchnię 124,10km2[1]. W tym:

  • lasy: 22,42%
  • użytki rolne: 40,3%
  • wody: 31,3%

Gmina stanowi 10,3% powierzchni powiatu braniewskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 r. wynosi[2]:

Frombork.
Źródło: www.frombork.pl
Widok z Wieży Radziejowskiego na Katedrę fromborską. Fot. Jan Mehlich. Źródło: Commons Wikimedia
Kapliczka z figurą św. Józefa we Fromborku.
Fot. Stanisław Kuprjaniuk.
Wahadło Foucoulta.
Źródło:www.zalew.org.pl
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób  % osób  % osób  %
liczba 3737 100 1890 50,58 1847 49,42
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²) 		30 15 15

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie miejsko-wiejskiej Frombork wynosiło -3 osób; saldo migracji w mieście Frombork było dodatnie (3 osoby), natomiast na terenie wiejskim gminy wynosiło -6 osób[3], co stanowi 0,82% migracji ludności w powiecie braniewskim oraz 1,16% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

W październiku 1945 roku na skutek licznych zniszczeń wojennych i wyludnienia Frombork utracił posiadane od wieków prawa miejskie. W wyniku powojennego podziału powiatu braniewskiego będącego częścią województwa olsztyńskiego na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 roku[4] utworzono 2 gminy miejskie i 9 gmin wiejskich, wśród nich gminę wiejską Frombork. Podział ten utrzymał się do 1954 roku, kiedy to na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[5] istniejące do tej pory gminy zastąpiono gromadami. Z powołanej wówczas gromady Frombork na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 listopada 1957 roku[6] wyłączono miasto Frombork i nadano mu prawa osiedla, a w 1959 roku przywrócono prawa miejskie[7].

Kolejne zmiany w podziale administracyjnym dokonane na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[8] przywróciły podział państwa na gminy. Na mocy Uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 roku miasto i gmina Frombork stały się jedną jednostką administracyjną z siedzibą Urzędu Miasta i Gminy w Fromborku. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Biedkowo, Jędrychowo, Krzywiec, Krzyżewo, Ronina oraz miejscowość Wielkie Wierzno[9][10].

1 czerwca 1975 roku na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[11] przestał istnieć powiat braniewski. Gmina Frombork została bezpośrednio częścią województwa elbląskiego[12].

Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[13] umiejscowiły gminę Frombork w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim.

Gmina miejsko-wiejska Frombork graniczy z: gminą Braniewo, gminą Płoskinia, gminą Młynary, gminą Tolkmicko, część północno-zachodniej granicy gminy stanowi Zalew Wiślany.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Bogdany, Drewnowo, Narusa, Wielkie Wierzno, Nowe Sadłuki, Baranówka, Biedkowo, Jędrychowo, Ronin-Nowiny, Krzywiec, Krzyżewo.

Pozostałe miejscowości: Frombork, Wilanowo, Biedkowo-Osada.

Gospodarka

Malownicze położenie gminy nad Zalewem Wiślanym, liczne walory przyrodnicze, skupienie na niewielkiej przestrzeni unikatowej na skalę światową zabytkowej architektury, bogata historia związana z długoletnim pobytem we Fromborku Mikołaja Kopernika zadecydowały o głównym kierunku rozwoju gospodarczego miasta i gminy – turystyce. Dodatkowym atutem gminy jest port, z którego wypływają rejsy statków po Zalewie Wiślanym. W gminie istnieją obiekty noclegowe na około 300 miejsc, camping, Harcerska Baza Obozowa, Niepubliczne Szkolne Schronisko Młodzieżowe, kwatery prywatne i gospodarstwa agroturystyczne w miejscowościach Frombork, Ronin, Bogdany.

Rolnictwo w gminie Frombork rozwija się na bazie gospodarstw indywidualnych o małym i średnim areale. Prowadzą one produkcję zaspokajającą potrzeby własne (ewentualne nadwyżki są sprzedawane na targowiskach i bazarach). Większość gospodarstw zajmuje się uprawą roślin, z czego dominująca jest uprawa zboża (pszenica, żyto). Uprawy pozostałych ziemiopłodów (ziemniaki, rzepak, rzepik) są bardzo rozproszone i nie stanowią ważniejszej gałęzi produkcji rolnej w gminie Frombork. Hodowla zwierząt nie odgrywa istotnej roli w gospodarce rolnej gminy; najwięcej gospodarstw utrzymuje drób, następnie bydło, z czego większość to krowy mleczne, oraz trzoda chlewna.

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie miejsko-wiejskiej Frombork wynosiła w 2013 roku 271. W tym 17 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 254 tworzyły sektor prywatny[14]. Najwięcej firm – 55 – było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 33 firmy były zarejestrowane w dziale: budownictwo, 18 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo; w dziale przetwórstwo przemysłowe – 21 firm, a działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 12 firm. Większość z nich to małe i średnie przedsiębiorstwa zatrudniające od 1 do 5 pracowników.

Przemysł nie jest rozwinięty i nie stanowi silnego działu gminnej gospodarki. Gmina miejsko-wiejska Frombork podejmuje współpracę z miastami partnerskimi: Kazlu Ruda (Litwa), Swietłyj (Rosja – obwód kaliningradzki), Sucha Beskidzka.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie Frombork wynosiła 418 osób [15], co stanowi 9,16% bezrobotnych w powiecie braniewskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 17% ludności[16].

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów przygranicznych wymagających strategicznej interwencji.

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy:

Wydarzenia kulturalne związane z gminą:

Ludzie związani z gminą:

Zabytki znajdujące się na terenie gminy:

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Frombork należą[17]:

Szlaki i atrakcje turystyczne:

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Frombork, bazy noclegowej i gastronomicznej, czy też kalendarza imprez można uzyskać w Centrum Informacji Turystycznej w Urzędzie Miasa i Gminy Frombork, ul. Młynarska 5a, 14-530 Frombork oraz na stronie Urzędu Miasta i Gminy Frombork (frombork.pl).

Religia

Szkolnictwo

W gminie miejsko-wiejskiej Frombork istnieją następujące placówki edukacyjne:

  • Przedszkole "Gwiazdkowe Wzgórze" w Zespole Szkół we Fromborku
  • Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Zespole Szkół we Fromborku
  • Gimnazjum im. Parlamentu Europejskiego w Zespole Szkół we Fromborku

Sport

W gminie Frombork organizowane są liczne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.:

  • Zimowy Kopernikowski Marszobieg Terenowy (Nordic Walking)
  • "Bose Wędrówki" – Leśny Marszobieg Boso oraz Nordic Walking
  • Grand Prix Warmii Żuław oraz Kujaw w Brydżu Sportowym Europejskiego Tygodnia Sportu dla Wszystkich
  • Sportowy Turniej Miast i Gmin
  • Regaty o Bursztyn Miasta Kopernika
  • Międzynarodowe Regaty Żeglarskie "Fromborska Jesień"
  • Wędrówki Fromborskie – Marsz z okazji Święta Niepodległości oraz Marsz Mikołaja

Istnieją również kluby sportowe:

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Frombork znajdują się 23 pomniki przyrody. Są to głównie pojedyncze dęby, buków i jesionów[18].

Przypisy

  1. ↑ olsztyn.stat.gov.pl [06.05.2014]
  2. ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
  3. ↑ Bank Danych lokalnych GUS [06.05.2014]
  4. ↑ Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych.isap.sejm.gov.pl [06.05.2014]
  5. ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, Bank Danych lokalnych GUS [06.05.2014]
  6. ↑ Dz.U. 1957 nr 59 poz. 316, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 listopada 1957 r. w sprawie utworzenia osiedli w województwach: gdańskim, olsztyńskim, szczecińskim, zielonogórskim oraz zmiany granic osiedla Ożarów-Franciszków w powiecie pruszkowskim, województwie warszawskim, isap.sejm.gov.pl [06.05.2014]
  7. ↑ Dz.U. 1958 nr 65 poz. 320, Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 września 1958 r. w sprawie utworzenia miasta Frombork w powiecie braniewskim, województwie olsztyńskim. isap.sejm.gov.pl [06.05.2014]
  8. ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych,isap.sejm.gov.pl [06.05.2014]
  9. ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
  10. ↑ Uchwała Nr XXI/84/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
  11. ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [06.05.2014]
  12. ↑ Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.isap.sejm.gov.pl [06.05.2014]
  13. ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.isap.sejm.gov.pl
  14. ↑ Bank Danych lokalnych GUS [06.05.2014]
  15. ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [06.05.2014]
  16. ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
  17. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków
  18. ↑ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie

Bibliografia

Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych,isap.sejm.gov.pl [06.05.2014]
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych,isap.sejm.gov.pl [06.05.2014]
Dz.U. 1957 nr 59 poz. 316, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 listopada 1957 r. w sprawie utworzenia osiedli w województwach: gdańskim, olsztyńskim, szczecińskim, zielonogórskim oraz zmiany granic osiedla Ożarów-Franciszków w powiecie pruszkowskim, województwie warszawskim,isap.sejm.gov.pl [06.05.2014]
Dz.U. 1958 nr 65 poz. 320, Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 września 1958 r. w sprawie utworzenia miasta Frombork w powiecie braniewskim, województwie olsztyńskim, isap.sejm.gov.pl [06.05.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych,isap.sejm.gov.pl [06.05.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [06.05.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw,isap.sejm.gov.pl [06.05.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów,isap.sejm.gov.pl [06.05.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Uchwała Nr XXI/84/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
Plan Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Frombork na lata 2008-2015, Frombork 2008.
Bank Danych Lokalnych GUS [06.05.2014]
BIP Urzędu Miasta i Gminy Frombork [06.05.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [06.05.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [06.05.2014]
RDOŚ w Olsztynie [06.05.2014]
Urząd Miasta i Gminy Frombork [06.05.2014]
Urząd Statystyczny w Olsztynie [06.05.2014]

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Frombork_(gmina_miejsko-wiejska)&oldid=158171”